Sapay Koma, Apo, Ta Saan nga Agtudo!
IDI awan pay dagiti nalalawa a covered court wenno nalinongan a pakaangayan dagiti dadakkel a pasken a kas iti panagkasar, piesta wenno dadduma pay a panagrambak, adda dagiti maaramid a linong wenno sarpaw (sapaw) a paglinongan dagiti dumar-ay iti pasken.
Kadawyan a dagiti sibubulong a palatang ti niog ti mayatep iti sarpaw.
Naserbi ti sarpaw no nasirnaat ti init ta napariir. Parikut laeng no kellaat nga agtudo ta masinga ti ragragsak.
Tapno manamnama a saan nga agtudo no adda kastoy nga okasion, adu dagiti ritual nga isaysayangkat dagiti appotayo nga Ilokano.
Imbes nga iti pakaangayan ti pasken ti matuduan, iti sabali a disso ti pakaitinnaganna no aramiden dagitoy a ritual.
Maysa kadagiti ar-aramiden dagiti babbaket tapno saan nga agtudo iti aldaw ti pasken ti panangibitinda iti rosario iti nakabangonan ti sarpaw.
Adda met dagiti mangisaad iti imahen ni Santo Niño ti Praga iti ruar ti balay a kas paset ti panangidawdawatda a saan koma nga agtudo iti aldaw ti padaya.
No adda asideg a kombento dagiti madre ti Monasterio de Pobre Clara, mabalakadan dagiti agkasar a mapanda mangidaton iti 12 nga itlog.
Igiddanda metten ti mangikararag a saan koma nga agtudo iti aldaw ti kallaysada.
Ibagian dagiti itlog dagiti bulan ti tawen. Mabungon dagitoy iti nagduduma ti marisna a selopin.
Mainanaig ti nagan ni Santa Clara iti nalawag nga aglawlaw. Iti pagsasao a Kastila, nalawag, nalit-aw wenno nasirnaat ti kayat a sawen ti klaro.
Kayatna a sawen a babaen ti panangibabaet ti santa, maipaayan koma ti aldaw ti kallaysa iti nalawag a tangatang ken nalawag a panagpampanunot dagiti dumar-ay.
Adu ti mamati nga uray panawen ti matutudo, sumirnaat ti init uray apagbiit laeng babaen ti pammendision ni Santa Clara.
Maysa ni Santa Clara a napudno a deboto ni San Francisco, patron ti nasayaat a paniempo ken aglawlaw.
Isimsimbolo met ti itlog ti pannakaparsua ti langit ken daga.
Ti puraw ti itlog ti mangisimsimbolo iti klaro wenno nalawag a tangatang.
Maysa pay kadagiti pagdawdawatan iti nasayaat a panawen ni San Medardo, ti patron ti paniempo, dagiti agmulmula iti ubas, agar-aramid iti serbesa, balud, napanglaw ken dagiti saan a nasimbeng ti panagpampanunotda.
Dakdakamaten ti tradision a lininlinongan dagiti
payak ti agtaytayab nga agila idi ubing pay ni Medardo.
Daytoy ti pagbasbasaran ti pammati a salakniban ti santo dagiti agpasken iti ruar wenno kannag.
Maysa pay ni Santa Barbara kadagiti santa a pagdawdawatan dagiti agkallaysa iti tulong tapno saan nga agtudo iti kaaldawan ti kallaysada.
Pagrukrukbaban dagiti soldado ni Santa Barbara a mangsalaknib kadakuada iti kimat, bagyo, allawig, ken kellaat nga ipapatay. Adda pay dagiti mangibitin iti namureng nga akin-uneg a sapin ti nabaketan a balasang, balo a baket wenno kansonsilio ti nalakayan a baro tapno saan nga agtudo ti kaaldawan ti ania man a pasken
Maigalut dagitoy iti murdong ti kaatiddogan a bulo wenno kawayan sa maipatakder ti likudan ti balay a pakaangayan ti padaya. Lisian kano ti tudo ti disso a nakaiplastaran dagitoy akin-uneg a pagan-anay a pakairamanan ti disso ti panagrambak.—O