Kasano ti Kadelikado Daytoy Delta Variant ti COVID-19?
Dear Doc Gener & ken Doc Lorna,
Siak ni Randy, 28 anios, ken security guard iti maysa a mall iti Ilokos. Iti panangisuratko iti daytoy, nakatokaak iti pagruaran-pagserkan ti tao iti mall. Nupay tiempo ti pandemia, naruay met latta ti umay iti mall nangruna no kasta a mapalukayan ti community quarantine. No nakadadanagen ti COVID19, ad-adda man metten a nakadadanag gapu iti daytoy panagraira ti Delta variant ti nasao a sakit. Agbubuteng pay ketdin ti kaaduan a makasarsaritak. Di la mabalin nga ilawlawagyo pay a nasayaat ti maipapan iti daytoy? Kasano ti kadelikadona? Ania ti aramidek tapno masalaknibanak iti daytoy a variant? Kinapudnona, saanak pay a bakunado. Nadamagko nga adda latta dagiti natay uray bakunadoda ket maatap a gapu iti Delta variant. Pudno kadi daytoy? Agyamanak, Dok.-- Randy ti Ilokos
Dear Randy,
Umuna, ania ti variant? Ismarte dagiti bayrus, ken regular nga agbaliwda. Ti variant ket maysa a kita ti orihinal a bayrus nga addaan iti panagbalbaliw kadagiti kababalinna. Dagitoy a panagbalbaliw, pagbalinenna ti bayrus a nasirsirib ken ad-adda a dina iginggina ti agas wenno bakuna.
Kabayatanna, ti Delta variant ket sabali pay a mutasion wenno nagbalinan ti COVID-19 a nalaklaka nga agwaras ngem ti orihinal nga strain nga immuna a nakita idiay Wuhan, China. Natural, ad-adda a nalaklaka a kapten ti Delta variant dagiti saan pay a bakunado.
Adda mano itan nga variant ti COVID-19? Gapu ta naynay nga agbalbaliw ti bayrus babaen ti mutasion, kanayon nga adda rummuar a baro a variant. No dadduma, agpukawda, no dadduma, agtalinaedda. Maklasipikar met dagitoy iti tallo a wagas manipud kakapsutan agingga iti kakaruan: Variants of Interest, Variants of Concern, ken Variants of High Consequence. Maad-adal ita dagiti uppat a variant a naklasipikar a kas Variants of Concern: Alpha (manipud iti UK), Beta (manipud iti South Africa), Gamma (manipud iti Brazil), Delta (manipud iti India).
(Iti pannakairuar daytoy a kolum, addan nakita iti Filipinas a kaso ti Lambda variant a mapapati nga immuna a nakita idiay Peru a kas Variant of Interest.— Editor)
No ibagam met a variants of concern, dagitoy ti variant a mangipakita iti ebidensia ti napartak a pannakaakar, nakarkaro ti epektona (ad-adu ti mayospital ken matay), ken/wenno nakapkapsut ti epekto dagiti test, pannaripato wenno bakuna.
Natural laeng nga adda dagiti rummuar a variant ta agakar-akar ti bayrus ket adda panagbalbaliwna kadagitoy a panagakar-akarna. Immuna a nakita ti Delta variant bayat ti kaudian nga itatayok wenno yaadu ti kaso iti India sa nagwaras iti sangalubongan.
Ania ti nagdudumaan dagiti variant? Agsasabali dagiti variant babaen dagiti genetic markers dagitoy. Ditoy met nga agsusupadida no kasano ti kinapartak ti panagakar ti variant, ti kakaro ti sakit, kasano ti kaepektibo ti maipakat a test, pannaripato ken bakuna.
Adda bassit pagdudumaan ti tunggal variant. Panunotenyo a dagiti variant, kasla sanga ti maysa a kayo. Tunggal sanga, adda bassit pakaidumaanna iti sabali a sanga, ngem agpada dagitoy a sanga ti maymaysa a kayo.
Adalen dagiti sientista dagiti pagdudumaan dagiti variant ti COVID-19 tapno mamarkaanda ken masiputanda babaen dagitoy a pagdudumaan.
(Addanto kadi pay sabali a variant? Sabali kadi ti sintoma ti Delta variant?)