Adda Coma "Kindergarten"
Manipud iti benneg a “Datayo” (kas iti orihinal a pannakaipablaakna) iti Enero 3, 1949 a bilang:
RUMBENG ket masapul unay a mausig ti pannacasursuro dagiti ubbing cadagiti escuela elementaria iti Filipinas tapno mapasayaat ti agdama a wagas. Ta cas mapalpaliiw, saan la nga adu ti pacaatiwanda iti nasursuro cadagiti immun-una a panawen ngem nacurang pay la unay no maidilig cadagiti wagas cadagiti sabali a daga.
Cas maar-aramid, dagitoy nga ubbing, isu a rinibribu no di riniwriw ti bilangda, mabaybay-anda a dumackel nga awan man a pulos ti naigagara wenno nabukel a balabala iti pannacasursuroda. Agbiagda cabayatan ti innem a tawen a panagur-urayda ingganat’ maawatda nga awan man napasnec a pannacaicascaso ti pannacaidalanda, pannacasaluad ti salunatda. Malipatan ken maliwayan ida. Mabaybay-anda iti aywan dagiti nagannac ken ap-appoda ken, dacsanggasat unay, dagiti catulongan nga agtagibalay a saan man a pulos a macaammo iti nasayaat a pannacaaywan dagiti ubbing.
Iti casta, cabayatan dagiti innem a naganus a tawen a panagbiag ken panagdackel dagitoy nga ubbing, saanda la nga agcalcallautang ken macunatan iti naimbag a sursuro ngem masisipda pay dagiti bambanag a nasaysayaat no saanda coma a napadpadasan wenno naam-ammuan a pulos.
Ngamin ta mabalin a saantay pay nga ammo a nasken unay iti biag ti maysa nga ubing dagiti umuna nga innem a tawenna ditoy lubong. Naductalan dagiti mamasirib maipapan cadagiti ubbing a cabayatan dagiti umuna nga innem a tawenna ditoy lubong, matubay ti ubing dagiti cababalin a pacasucoganto ti biagna iti masacbayan. Ket dagiti maammuan ken mapadasanna, dakes man wenno nasayaat, dackelto ti caipapananda iti masacbayanna.
Dagiti dadduma a dagdaga, cas iti America ken dagiti adda iti Europa, sumarungcarda iti Alemania a nangpataud iti sao a “kindergarten” (minuyongan dagiti ubbing), ammoda ket mabigbigdan ti kinapateg ti pannacasursuro a nasayaat dagiti ubbing cabayatan ti naganus a panagbiagda. Adda dagiti escuela ti kindergarten ken dadduma pay a cas iti nursery a pacaaywanan ken pacasursuruanda iti sidong dagiti nalaing a mannursuro. Adda met dagiti pagadalan dagiti mayat a mangisuronto iti kindergarten.
Ngem ditoy Filipinas, baro pay laeng dayta nga addang ti sursuro. Adda met ketdin sumagmamano nga escuela ti privada. Awan pay ti ammo nga imatonan ti turay.
Isu daytoy ti yawismi cadagiti appo nga agar-aramid iti linteg, nga iti cabayatan ti panangus-usigda iti agdama a wagas ti pannacasursuro dagiti ubbing iti Filipinas, taliawenda met coma dagiti riniwriw nga ubbing a saan pay a maawat cadagiti escuela, ket panunotenda met coma no casano ti pannacaidanon dayta a silaw a manglawag iti masanguananda.
Laglagipentay coma a “magna ti kinarang-ay cadagiti saca dagiti ubbing.”—O