Panagrusing: Panawen ti Panagbalbaliw
“TI anag ti panagrusing, isu ti pannakapabaro,” kinuna ni Mother Teresa idi inawatna ti pammadayaw a Nobel Prize for Peace. “Isu ti panawen ti pannakapabaro ti tao.” Dayta ti panagbalbaliw. Kas iti igges a nagbalin a kulibangbang, agmaris-bullalayaw dagiti payakna. Ti panawen ti panagrusing, kinuna met ni Pope John XXIII, kaipapananna ti kinalasbang ken kinabaro.
Ngem saan nga amin a tao, imutektekanna ti panawen ti panagrusing a kas maysa a pannakapabaro.
Bayat ti panagdur-as ti ekonomia ken teknolohia ti maysa a pagilian, umadu met ti pumanaw iti pagtaenganda iti away tapno mapanda iti siudad tapno agsapulda iti balitok. Inton agbayag, mariknada a kasla agtaytayyek laengen ti biagda, ket kasla maysa laengen a gagangay a pasamak, kas iti siklo, a makapasikor.
Daytoy a rikna ti pannakaisina ti manglapped iti pannakisinggalut ti tao iti Namarsua, agraman iti nakaparsuaan, nga adda iti kaungganna.
Adun a tao a nauma iti napardas a biag iti siudad ti agtarigagay nga agsubli ken agindeg iti away ta panagriknada, as-asidegda iti nakaparsuaan, ken iti Namarsua. Dayta ti gapuna nga agsubli ti tao iti daga a nakayanakanna, ngem gapu iti adu unay a pakakumikomanna, mabuteng a mangipakni kadagiti bambanag a mangsinga iti agdama a panagbiagna. Ngarud, sakbay nga imtuoden iti tao ti “Papanam?”, nasken a maammuan nga agkakanaig amin a banag ditoy lubong nga awan panangidumduma.
Daytoy a panagkakanaig ti tulbek iti panagkaykaysa ken panagkikinnaawatan, panagraem ken panagdayaw, kinamanangngaasi ken kinapakumbaba. Daytoy ti mamagsilpo kadagiti sibibiag ken awananbiag a lubong, ti makita ken saan a makita, ti naglabas ken ti agdama, ti makroskopiko ken ti mikroskopiko a lubong, dagiti nadumaduma a kultura ken puli—ken kangrunaanna, ti pannakinaig ti tao ken ti Namarsua.
Maysa laeng ti parikut ti amin a tao ditoy lubong: kasano a maaddaan iti nabunga a panagbiag. Saan a maymaysa laeng ti sungbatna. Ta adda sungbat manipud kadagiti mannursuro agingga kadagiti papadi, manipud kadagiti agtagibalay a babbai agingga kadagiti sientipiko, manipud kadagiti kadawyan a tattao agingga kadagiti dadaulo. Tunggal maysa kadakuada, adda maibinglayda a sungbat kadagiti kangrunaan a saludsod: kasano ti agbiag?
Ti simple a panagbiag ti mangduprak iti pader a mamaglalasin kadagiti addaan ken awanan, kadagiti puraw ken namaris, iti kinaadayo, pammati, kapanunotan, ken kinalatak. Ngem no aggaraw ti tao a siwawayawaya manipud iti kannawidan ti gimong, mangpikapik iti biag dagiti napanglaw ken agbibiag iti kinakurapay.
Daytoy ti dana a tinurong ti Naimbag a Samaritano a nangiparipirip iti nangatngato a kita ti panangibinglay—ti panangngaasi. Ti panangngaasi nga agtaud iti kaunggan a paset, saan a gapu iti kinasirib no di ket iti ayat a di kabaelan nga ipalawag ti sirib. Manipud i’toy, aglukat ti kinaadda nga agpaay iti sapasap—a mangsalput iti oras ken law-ang—a mangraem iti sangatawan, ken iti isu amin a nabiag, bassit man wenno dakkel, agraman dagiti bambanag a mamagbalin a Paraiso iti daytoy daga. --O