Ti Malisioso a Facebook Post ken ti Kaso a Cyber Libel
MAYSAAK nga estudiante nga agbasbasa iti maysa a nalatak nga unibersidad iti Baguio City. Adda nobiok a ni John a kaklaseak met laeng iti nasao nga unibersidad. Addakamin iti fourth year ket mano a bulan laengen, aggraduarkamin. Adda dati a nobia ni John a ni Bianca nga agbasbasa met laeng ditoy Baguio iti sabali nga unibersidad. Ngem uray nagsinan da John ken Bianca, saan a maawat ni Bianca daytoy. Idi aklonek ti ayat ni John, nabayag idin a nagsinada ken Bianca. Ngem kanayon latta nga estorbuen ni Bianca ni John, pati siak iramramanna. Perperdiennakami babaen ti panangtsistsismisna kadakami.
Iti maysa nga aldaw, naklaatak idi impadamag ti maysa a gayyemmi a ni Chelsea a nag-viral kano ti paskil ni Bianca iti Facebook maipanggep kaniak. Impaskil ni Bianca iti Facebook account-na a nasikogannak kano ni John! Impakita ni Chelsea kaniak ti paskil ni Bianca iti Facebook ta aggayyemda iti Facebook ket rimmuar iti timeline-na. In-screenshot-ko dayta a paskil ni Bianca iti Facebook nga awan a pulos ti kinaagpaysona ta saanak a masikog. Anian a pannakaibabainko ta rinibu dagiti nakabasa, nag-like, ken nag-comment ken adu pay ti nag-share. Nakaad-adu dagiti nagdamdamag kaniak no agpayso dayta a paskil ni Bianca iti Facebook. Pati nagannak kaniak, inung-ungtandak ta ti ammoda, agpayso dayta a damag. Ngem idi nailawlawagko kadagiti nagannak kaniak, naawatandak. Nasaktan ken naibabainda met. Imbagada kaniak nga agpabalakadak iti maysa nga abogado ta tulongandak a mangi-file iti kaso kontra ken ni Bianca tapno maproteksionan ti dayawko ken agbayad metten ni Bianca iti dayta madi nga inaramidna. Ania ti mabalinko nga aramiden? Mabalin kadi nga ag-file-ak iti kaso kontra ken ni Bianca?--Heather
Patgek a Heather,
Napintas ti panggep ti Facebook idi naigannuat daytoy. Paglangenlangenan dagiti agkakabagian, aggagayyem, agkakaklasean, agkakatrabahuan, nangnangruna dagiti nabayagen a saan a nagkikita. Nawayatayo nga agipaskil kadagiti kapanunotan, ladawan, video, reels, ken ag-comment kadagiti maipaspaskil, aglike, ag-share, ken dadduma pay, basta saantayo nga aglablabes, mangperperdi iti tao, ken agsalungasing iti paglintegan. Ngarud, napatibker ti relasion ti tumunggal maysa, napasingkedan dagiti panagiinniliw ta kasla asideg latta dagiti ipatpateg ken papagayamtayo babaen ti panangusar iti video call ken Messenger chat a feature ti Facebook. Ngem iti panaglabas ti panawen, ti nasayaat a panggep ti Facebook, in-inut a pinerdi ti fake news, malisioso, panangpadpadakes ken dadduma pay a makaperdi a post (paskil) a nagresulta iti pannakaibabain, pannakairurumen, ken pannakadadael ti dayaw dagiti maseknan. Ngarud ti Facebook, mabalin nga usaren iti nasayaat a wagas ngem mabalin met nga usaren daytoy iti kinadakes a kas iti napasamak kenka, Heather.
Ngarud, mabalinmo ti mangipila iti kaso a kriminal laban ken ni Bianca gapu iti malisioso a paskilna iti Facebook maipanggep iti pannakasikog kenka ni John a kinunam a palso a damag. Daytoy a kaso, makuna a cyber libel gapu ta malisioso dayta nga impaskil ni Bianca iti Facebook account-na. Daytoy ket panaglabsing iti Republic Act No. 10175, Section 4 (c) (4) (Cybercrime Violation Act) a masapul basaen ken ikadua iti Article 353 ken Article 355 iti Revised Penal Code (Libel) of the Philippines (Act No. 3815). Dayta a kaso, mabalinmo nga ipila (file) iti Office of the City Prosecutor of Baguio City nga isu ti adda hurisdiksionna ta agnaedka ngarud iti Baguio City a kas maikanatad iti paglintegan. Maaramidto ti makunkuna a preliminary investigation iti Office of the City Prosecutor of Baguio City a mangdesision no adda probable cause iti kaso ket mayulinto metten iti korte ti kaso no kas pagarigan addaan iti probable cause.
Iti Articles 353 ken 355 iti Revised Penal Code of the Philippines (Act No. 3815), dusaenna ti krimen a libel:
“Art. 353. Definition of libel. — A libel is public and malicious imputation of a crime, or of a vice or defect, real or imaginary, or any act, omission, condition, status, or circumstance tending to cause the dishonor, discredit, or contempt of a natural or juridical person, or to blacken the memory of one who is dead.
x x x x
Art. 355. Libel means by writings or similar means. — A libel committed by means of writing, printing, lithography, engraving, radio, phonograph, painting, theatrical exhibition, cinematographic exhibition, or any similar means, shall be punished by prision correccional in its minimum and medium periods or a fine ranging from 200 to 6,000 pesos, or both, in addition to the civil action which may be brought by the offended party.”
Kas nakunakon, masapul a basaen ken ikadua iti Articles 353 ken 355 iti Revised Penal Code iti Pilipinas iti Republic Act No. 10175, Section 4 (c) (4) (Cybercrime Violation Act):
Sec. 4. Cybercrime Offenses. — The following acts constitute the offense of cybercrime punishable under this Act:
x x x x
“(c) Content-related Offenses:
x x x x
(4) Libel. — The unlawful or prohibited acts of libel as defined in Article 355 of the Revised Penal Code, as amended, committed through a computer system or any other similar means which may be devised in the future.”
Laglagipem a ti kaso a libel iti Article 353 ken 355 iti Revised Penal Code of the Philippines a mayannatup iti kasom, isu ti pannakaipubliko ti malisioso nga imputasion iti depekto ti maysa a tao, agpayso man wenno imahinasion [parparbo (9)], wenno maysa nga aramid, omision, kondision, kasasaad, estado, wenno sirkumstansia a nagresulta iti pannakaibabain, pannakaperdi ti dayaw, wenno pannakainsulto ti maysa a tao ken naaramid babaen