DADDY BALO

Ti Napalabas: Sinarungkaran da Johnny ti tanem daydi Belen sakbay ti Piesta Dagiti Natay. Naaddaanda iti komunikasion ken Nida Bacatan a sigud a nobiana ket nadlaw dagiti kaopisinaanna ti naidumduma a kinaganaygayna. Nagkitada ken Nida iti Morayta iti naminsan nga adda ginagara ni Nida iti Manila ket linaglagipda ti napalabas nga ayanayatda. Nupay addan asawa ni Nida, naiparipirip daytoy a naragsak ta nagkitada manen ken Johnny. Napan nakipiesta da Johnny iti Malate a lugar daydi Belen ket manen, nakarikna iti kawa iti kaawanen ti asawana. Bayat ti panaginumda, naiparipirip ti kayongna a ni Manong Prodie a dina koma dagus isukat ni Belen nupay immayon met laeng basta maaywanan ti agbalin a baro nga asawana dagiti annakna. Natagtagainepna ni Belen ket naisarsaritana ken ni Manang Sol nga ipagna. Nagtulagda ken Nida a mapan aggatang iti lupot dagiti adalan daytoy ket inggatangan pay ni Nida dagiti annak ni Johnny. Immawag ni Nida a saan a makadaray iti kasangay ni Belle. Nupay kasta, impakaammo daytoy a bumisita iti pagtaenganda a kaduana ni Pearl a dati a pagayamda.

N(Maika-7 a Paset) ASAPAAK a bimmangon iti Sabado, ti aldaw nga imbaga ni Nida a panagpasiarda ken Pearl. Umuna a panggepko ti agdalus iti balay tapno presentable met laeng kadagiti bisitak. Ngem immun-unan ni Manang Sol a nakaidalimanek. Alas sais pay laeng iti agsapa, bayat ti panaglutona iti pamigat, inruginan iti nagsagad iti uneg ken ruar ti balay.

Nagpakada ti ipagko iti napalabas a rabii nga agawid iti Malate ita nga aldaw ta asikasuenna ti panggepna a bangonen a tapsilogan a kaduana ni Manang Tinay. Agsublinto met laeng iti malem ti Domingo.

Nariknak ti salemsem ti Disiembre idi rummuarak iti balay. Saan pay a simmirip ti init kadagiti nangato nga atep dagiti balbalay ken kakaykaywan iti dayaenmi. Intugotko ti tinemplak a kape a napan iti kakaisuna a bangko iti paraangan.

Impalikmutko ti panagkitak iti arubayan. Idi laeng a nadlawko a

napintas ti intar dagiti nakamasetas a rosas, pink petiole, variegata ken sabsabali pay a mula a dinawat ni Manang Sol kada Gilda ken dadduma pay a kakaarrubami a naayat nga agmasetas. Nabiag ngarud ti buya iti sanguanan a paset ti balay nga idi damo, adda laeng a makita ti sangapuon a papaya ken marunggay a nakarukrukbosen a pagal-alaak no kua iti panglaokko iti tinola wenno nadiguan a balatong.

Nasiputak a limmabas ni Ate Barbara nga iggemna dagiti ideliberna a diario. Immisem idi mataliawnak ti ubanan a baket. Pinaisardengkon ti panagideliberna kaniak iti diario ta mabasak metten dagiti damdamag iti internet.

“’Nia, Johnny, kaanotay’ nga agdekorasion iti para Christmas?” sinaludsod ni Manang Sol nga immasideg kaniak iti panaggapuna iti salas. “Adda nasapulak a sangakarton a Christmas decoration ken Christmas light iti sirok ti pagiddaanyo. Sakbay a pumanawak, agdekorasionak no kuan.” “Uray saanen, manang,” insungbatko. “Maladawkan.” Dati, no kasta a malpas ti piesta ti Malate iti maikatlo a lawas ti Nobiembre, rugianmin ken Belen ti agdekorasion. Ngem ita, awan gaganasak nga agsagana para iti Paskua iti pagtaenganmi ta awan metten ni baket a kaduak a mangbangon iti pagattao a Christmas tree a ginatangmi pay iti Robinson’s Ermita iti umuna a panangrambakmi iti Paskua a kas agassawa. Nalagipko ti kunana idi a dinan ginandat ti nangisagana iti Christmas tree iti pagtaenganda iti Malate kalpasan a natay daydi tatangna. Ket iti dayta laeng a tawen a panagassawami a nangbangon manen iti Christmas tree— iti pagtaenganda nga immuna a nagnaedanmi sakbay nga immakarkami ditoy Meycauayan.

Kasla adda kimmiddis iti barukongko a nakalagip kadagitoy. “Nasapa pay met… mabiit la nga ikabitko no kua...” “Saanen, manang. Kinapudnona, okeyen daytoy balay uray awan dekodekorasion. Uray ta saan met a ditoy ti pagkrismasanmi.”

“Agawidkay’ ‘diay Ilokos?”

“Wen, manang. Inton Paskua.” Agawidkami idiay Narvacan. “Uray Christmas lights la koma ngarud dita sango ti balay,” impapilit latta ti ipagko.

“Ba’m lattan, manang.”

Ammok a naawatan ti ipagko ti pangngeddengko. Saanen a naguni pay a simrek iti balay.

Ket nadegdegan ti immapay a lidayko idi nangipatayab ti kaarrubami iti maysa a naliday nga ayug-Paskua. No apay ketdi nga ugalienda ti agipadengngeg iti sangakaarrubaan iti panagpatokarda a mabalin latta met koman nga isuda laeng ti makangngeg. Mangiramramanda.

Apaman a naibusko ti kapek, simrekak iti balay tapno mamigatak. Kaimas pay laeng ti turog dagiti ubbing isu a diakon inuray ida. Dakami laengen ken Manang Sol ti nagsango iti insaganana a prito nga itlog ken kinirog a daing a dilis. Kalpasanna, nagdeiretsoak iti bassit a siled a dumna iti master’s bedroom. Ditoy ti pagsursuratak kadagiti ipatulodko iti Bannawag.

Sakbay a pimmanaw ni Manang Sol iti alas dies ti bigat, imbilinna ti panangestimarko iti PVC a ridaw ti CR. Nalekkab kano ti bisagrana ket masapul a masukatan dagiti tornilio daytoy. Impalagipna pay ti panangakasko kadagiti linabaanna nga imbalaybayna iti likud sakbay a rumabii ta saanna a kayat a malinnaawan dagitoy.

Agalas tres iti malem idi sumangpet da Nida ken Pearl. Diak pay napasimadan ida ta awan met nangngegko a nagsardeng a lugan. Nagnagnada gayam manipud iti sumrekan iti main road a kumamang iti batogmi a kalsada ta nailablabesda kano iti imbagak a pagdissaaganda.

Nalabaga a tisert nga inasmanganna iti kumepkep ken pangusnawen a maong ti suot ni Nida, ken maris-rosas a goma a sapatos. Tisert nga atiddog ti manggasna ken labong a puraw nga uritan iti asul ken nangisit nga slacks a pantalon met ti aruat ni Pearl. Agkatkatayagda ken Nida ken kas iti daytoy, kasla saan a nagbaliw ti bagi ni Pearl: isu latta ti kalalainganna ti lukmeg a bagina, ken ti kasla siopao ti kabukel ken kabussog a rupana. Segun ken ni Nida, maysa met a mannursuro iti elementaria ni Pearl a nakadestino iti Las Piñas.

Naisem ti kablaaw ni Nida idi sabtek ida iti gate, idinto a sipapardas nga immarakup kaniak ti gayyem ken kalugaranna idiay Tuguegarao.

“Ops, sori, sis, inunaankan… haanka nga agselos,” inkatawa ni Pearl idi makaibbet.

Nagin-uunget met ni Nida a nangilayat iti gemgemna iti gayyemna.

“’Mustakan, Mang Johnny? Nabayag la idin. Ken sorry ‘ti napasamak ken ni misismo.”

“Thanks, Pearl, nasayaat ta nakaumayka met.”

“Ay, wen, a! Idi imbaga ni Nida a nagkitakayo iti naminsan, excited-ak a dagus a makitaka ken makitakayo manen a dua.”

“Addaka man ditan, sis,” kinuna ni Nida. “Kababain no mangngeg dagiti annakna.”

Pinastrekko ida iti salas. Isu met iti panangyawat kaniak ni Nida iti awitda a Hawaiian pizza.

Nasinga ti panagdrowing ni Belle iti lamesita iti salas idinto a karuruar met ni Normandy iti siledda nga agkabsat.

Inyam-ammok dagiti annakko ken ni Nida. “Isu ni Tita Nidayo,” kinunak iti Tagalog. “Isu ti nangiregalo iti pagswimming-yo. Ni Ma’am Pearl daytoy kaduana. Agpadada a titser.”

“Salamat po, ma’am,” insungbat ni Belle.

“Tita lattan, baby,” kinuna ni Nida. “Awagannak iti Tita Nida.” Kasla nagpanunot met ni Normandy sakbay a nagyaman. Gimmanaygay dagiti ubbing idi mayawatanda iti sagsangailgatda iti paboritoda a saramsam manipud iti Tropical Hut. Nairana met nga adda saan pay a nalukatan a sangalitro a Coke iti ref. Sinublian ni Belle ti panagdrowingna, intuloy met ni Normandy ti basbasaenna a libro ni E.B. White bayat ti pannanganda.

Inturongko dagiti bisitak iti bangko iti paraangan tapno makapagiinnistoriakami a nasayaat. Saanen a danonen ti init daytoy a paset. Inruarko ti bassit a lamisaan manipud iti likud ti balay.

Dayta, umatipukpoken ti kasla para talk show a pananginterbiu kaniak ni Pearl: no ania ti inar-aramidko idi

“Agyamanak ta kalpasan ti amin, makitaka pay laeng a kastoy… a kas iti dati…”

a nagsangsangitan unay ti gayyemna, ken kasano a nagsarakkami ken baketko, no nagustuannak laeng ta kaing-ingasko ni Ariel Rivera, no ania ti nakitak ken ni Belen a diak nakita idi ken ni Nida, ken adu pay a saludsod. Kinatkatawaan laeng ni Nida dagitoy. Pinaipusanna pay daytoy iti nairuamkon a saludsod a no kaano ti panggepko a panangasawa manen. Dinamagna pay no nakaalaakon iti single parent ID tapno makadiskuentoak iti grocery. Kinatawaak laeng met dayta. Awan ti panggepko a mangala iti single parent

ID.

“Mabalin ti maki-CR? Ala, agpatpatangkayo latta,” kinuna ni Nida a bulonna ti timmakder. Innak la agCR

“’Guray ta itulodka.”

“Wow, kasla met la nagdakkel ti balayyo ta mayaw-awan ti mapan umisbo,” inkantiaw ni Pearl.

“Naperdi ti ridaw ti banio, estimarek la bassit,” inrasonko.

Apagtaliaw laeng dagiti ubbing idi lumasatkami ken Nida iti salas. Kinuyogko agingga iti kosina a mapan iti banio. Ngem apaglas-udmi iti kosina nga agpakanawan, ginuyodko dagiti imana. “A-apay?”

“Thank you,” inyarasaasko.

“Para iti ania?” Imbabana met ti bosesna.

“Iti kaaddam…” Inin-inayadko nga inawid ti siketna ket diakon nateppelan ti bagik. Indennesko ti bibigko iti bibigna. Apagapaman.

Kineddelnak idi umibbetak. Mabasak ti siddaaw kadagiti matana a kasla an-anagenna met ti inaramidko.

“Sorry, na-miss-ka ngamin.” Diak immibbet iti panangmirak kadagiti bukel dagiti matana.

Inyasidegna ti rupana a kunak no adda yarasaasna, ngem isu met ti nangagek kaniak. Apagdennes ngem napapaut bassit.

“Kasla saan a sika,” kinunana.

“Siak daytoy, idi ken ita…” “Nagturedka man ita.”

“Slight lang. Friendly kiss.”

Nagkatawa a nakalagip iti awagmi iti manmano a panaginnagekmi idi agayan-ayatkami pay laeng. “Ala, huston, baka sumirip dagiti ubbing…” Inurnosko ti ridaw ti banio idi makastrek ni Nida. Imbilinko a no rummuar, guyodenna lattan a siaannad tapno di matnag ti pannakaikapet ti nalukayen a tornilio ti bisagra. Sinubliak ni Pearl iti ruar. Nadanonko nga adda kasasaona iti selponna; awanen ti natedda a pizza ken naatiananen ti inumenna.

Simmirip iti gate ni Ate Barbara a nakaiggem iti sako. Damdamagenna no adda dagiti botelia wenno plastik a mabalinna a dawaten ta isu pay kano nga iramanna met iti urnongna a mapan ilako iti junkshop. Ngem awan ti naitedko.

“’Musta? Apay a nagbayagkayo?” sinaludsod ni Pearl idi ibabana ti selpon.

“Inestimarko pay ngamin ti ridaw ti banio.” “Kunak la ketdin no simrekkayo a dua.”

“Sika met, ti la mayang-angawmo, ‘kababain ken ni Nida.”

“Kayatna met. Sika la ti sangkaistoriana no kasta nga awagannak. A kas man ti dati.” Nagtammi iti yiisemna sa intal-o-imbabana dagiti abagana.

“Sutilka latta, ‘nia? Ammo ni Pastor nga immaykayo ditoy?”

“Apay, kayatmo nga ibagak? No duakami nga agkuyog, awan ti salsaludsodenna, uray