TULO KA YANONG MAG-UUMA, NAGMALAMPOSON SA PAGPANANOM OG SWEET CORN

TULO ka yanong mag-uuma ang ming-asenso ang kinabuhi tungod lang sa pagpananom og sweet corn. Ang usa taga Pangasinan, samtang taga Cebu ug taga Bukidnon ang laing duha.

Kon tan-awon sa iyang bantang, gamayng tawo lang si Rubisper B. Gudal, 34 anyos nga taga Lantapan, Bukidnon. Apan dako kaayo siyag pangandoy. Usa siya kanhi ka trabahante nga manabang lang og ani sa humay kun sanggi sa mais niadtong dunay mga umahan sulod sa lima ka tuig. Siyempre, gamay ra siyag kinitaan niadtong panginabuhia. Ug sulod sab sa duha ka tuig, naninda siyag fried chicken sa aseras. Mikita man sab siya niadto og P8,000 hangtod sa P10,000 sulod sa usa ka buwan.

Daghan ang ming-ingon nga dili sila makapanguma sanglit wala silay kaugalingong yuta. Wala kana problemaha ni Rubisper nga kasamtangang nananom og 30 ektaryang sweet corn ug waxy corn. Nananom siya sa inabangang mga yuta nga lainlain og tag-iya. Sa pagka karon, mokita siyag P100,000 sulod sa usa ka buwan sa iyang estilo sa

panguma.

Ang waxy corn matang sa puting mais nga humok ug medyo piliton ang lugas ug lamian kaayong tilaobon. Ang waxy corn ug sweet corn managsamang gikan sa East-West Seed. Maani kini sulod lang sa 65 hangtod 75 ka adlaw sukad ikapugas. Gitan-aw ni Rubisper ang mga yuta nga haduol lang sa tinubdan sa tubig ug mao kini ang iyang gipang-abangan. Isip pamatuod nga miasenso na gyod ang iyang kinabuhi, nakapalit na siyag duha ka sakyanan, usa ka delivery truck ug nakapatukod na og bagong balay. Siya ug ang iyang kapikas nga si Elmaise ug duha ka gagmay pang anak hayahay nag kinabuhi karon tungod lang sa sweet corn ug waxy corn. Gipasigarbo sab niya nga daghan siyag natabangang katagilungsod nga anaa niya karon magtrabaho.

KAPITAN SWEET CORN – Lahi usab ang kasinatian ni Eduardo dela Cruz, Jr., 46 anyos nga taga Brgy. Pindangan East, Alcala, Pangasinan. Kaniadto, bayran lang ang iyang Elf nga trak aron maghakot sa kinomprang sweet corn sa mga biyahero ngadto sa merkado kun bagsakan. Matag biyahe, bayran siyag P1,000. Dili siya madato pinaagi lang sa paghatod sa kinompra sa mga biyahero sanglit kalima o kapito lang siyang pahakoton matag buwan.

Apan tungod niini, nailhan niya ang ubang biyahero ug tindera sa sweet corn. Nabantayan niya nga ingon sa maayong kahinguhaan ang pagpananom og sweet corn maong gisugdan dayon niya ang pagpananom sa pipila ka parsela sa iyang unom ka ektaryang luna. Nananom siyag sweet corn nga Sweet Grande matag upat ka buwan ug sa usa ka anihan mokita siya og P200,000 kun kapin pa.

Tungod sa sweet corn nabaniog ang pag-usbaw sa kinabuhi ni Eduardo. Kamatuoran, gianggaan siyag “Kapitan Sweet Corn” sanglit napili man siyang barangay chairman sa Pindangan East sa lungsod sa Alcala.

Matag piyesta sa barangay, magpahigayon silag Sweet Corn Festival diin magpatilaob si Eduardo og sweet corn nga iyang ipakaon sa tanang manambong sa piyesta. Libre kining tanan.

TINDAHAN SA TRANSCENTRAL HIGHWAY – Daghang tuig sab ang nasinating kalisdanan ni Ruperto Capoy Pabroa sa Brgy. Bayabas, Adlaon, Cebu City. Nahimo siyang drayber sa dyip ug tigkolekta sa basura apan gamay kaayo ang kita. Nananom usab siyag lainlaing utanon ug sweet corn sa tunga sa ektaryang yuta nga gipanag-iya sa laing tawo. Diyotay lang

gyod ang iyang kinitaan ug kuwangon pa gani tungod sa kadako sa panginahanglan sa dako niyang pamilya.

Porsegido siyang mananom og sweet corn ug utanon sa usa ka ektaryang gipanag-iya sa laing tawo. Maayo na lang, kaniadtong 2002, nakahunahuna siyang magtukod og tindahan sa Transcentral Highway sa Cebu City aron adto niya ibaligya ang iyang mga hinarbes.

Miklik ang iyang tindahan. Dili lang ang kaugalingon niyang hinarbes ang iyang gibaligya karon didto kondili lakip na ang produkto sa uban pang tawo. Maayo og lakaw ang iyang negosyo ug gani nakapalit na siyag duha ka multikab nga ighakotay niya sa mga produkto. Aduna na sab siyay dakong delivery truck nga gamiton pagtumod sa mga produkto ngadto sa dagkong mga komprador sa lainlaing dapit sa Sugbo.

Hamugaway na karon ang kahimtang sa pamilya ni Ruperto. Nakahuman na sa kolehiyo ang pito niya ka anak. Ang duha niya ka anak anaa pa karon sa kolehiyo ug high school. Tungod sa pag-antos, nasinati ra gyod sa pamilyang Pabroa ang pangandoy nilang haluag nga kinabuhi. Ug dako kaayog natampo ang pagpananom og sweet corn niining nasinati nilang kalamposan. —

Ang mga sakop sa pamilyang Pabroa sa Sugbo.

Ang bag-ong balay ni Rubisper Udal.

Mao kini ang tindahan ni Ruperto Pabroa nga miklik ug nakapausbaw sa kalidad sa ilang kinabuhi sa iyang asawa ug siyam ka anak.

Ang delivery truck ni Rubisper B. Udal.

Ang mga trabahante nga nagmatang sa hinarbes nga sweet corn sa umahan ni Rubisper B. Udal sa Bukidnon.

Gamayng tawo lang si Rubisper B. Udal apan dako kaayog kasingkasing ug pangandoy. Naadunahan siya gumikan sa pagpananom og sweet corn ug waxy corn sa inabangan lang nga mga luna.

Si Eduardo dela Cruz sa Alcala, Pangasinan ug ang iyang delivery truck. Gitawag siyag “Kapitan Sweet Corn” tungod sa kalamposan niya sa pagpananom og sweet corn.