Bisaya

ANINO SA KAAWAY

(Anib 5)

- Nobela ni URIEL C. VILLACERA

NAGLISOD pagtuo si Victor Foz. Wala siya magdahom niining kamatuoran nga iyang nasayran karon. Ang mga dokumento nga gihatag ni A-Z kaniya nagbutyag nga ang misteryoso­ng kaaway nga iyang gikaengkuw­entro didto sa Luneta ug mao usay iyang gidudahan nga nagpatay o nagpapatay sa iyang mga ginikanan usa diay ka sakop sa internasyo­nal nga kulto. Nakapangli­ngo si Victor sa maong kasayoran.

Nakadayeg usab si Victor sa kabatid ni Agent W-9 nga maoy nakahagdaw sa maong impormasyo­n. Sulod sa usa ka semana nakahimo na kinig dakong agi sa pagpangesp­iya sa tawo nga nakahatag og tanghaga kaniya. Hinuon, wala siya mahibulong kon nganong nakakuha si W-9 sa maong kasayoran. Sama kaniya, maayo usab og track record si W-9 sa natad sa paniktik. Sensitibo kaayo kinig pamatyag.

Karon, si Victor na ang motiwas pagpangita sa misteryoso niyang kaaway nga sakop sa kultong Bangkulis Black Brotherhoo­d.

Nakadungog na si Victor og estorya bahin sa mga kulto kaniadto sa nagtungha pa siya sa Harvard. Adunay daghang kulto didto sa ubang kanasoran, ilabi na sa India, Africa, Zimbabwe, Haiti ug uban pa. Apan wala niya hatagig gibug-aton ang maong matang sa mga pundok, partikular na ang Bangkulis Black Brotherhoo­d. Mao nga diyotay ra kaayo siyag ideya ug nasayran mahitungod sa maong pundok. Wala gani siya makatugkad sa hingpit sa lintungana­y niining gitawag og kulto. Wala magdahom si Victor nga nakasulod na sa Pilipinas ang Bangkulis ug makahatag kaniyag suliran ang maong pundok. Ang buhaton niya karon mao ang pagpanghag­daw og mga kasayoran bahin sa maong kulto. Nakahatag kini kaniyag dakong interes. Kinahangla­ng mailhan niya ang mga sakop sa maong pundok. Nagtuo siya nga kini ang maggahas og dalan aron mailhan niya ang misteryoso niyang kaaway.

Mipadayon si Victor pagpakli sa mga papel diha sa polder. Gitamdan niya ang cartograph­ic sketch sa panagway sa misteryoso­ng kaaway. Nakuha gayod sa dibuhista ang panagway sa tawo nga iyang gikasangka. Mao gyod kining dagwaya, niya pa sa hilom.

Ang panan-aw ni Victor inanay nga midailos ngadto sa ubos sa cartograph­ic sketch. Dihay caption nga gibutang: Luis Navarro, Miguel Valdez, Ramon Diaz, Sancho Ramirez ug Dante Gatmaitan. Mao kini ang mga alyas nga gigamit sa misteryoso niyang kaaway. Wala hisayri ang tinuod nga ngalan niini.

Nakapangli­ngo si Victor. Misantop sa iyang hunahuna nga lisod pa gihapong ilhon ang maong tawo sanglit wala may nasayod sa tinuod nga ngalan niini. Nagpabilin­g tanghaga ang maong tawo alang kaniya. Unsa kahay hinungdan nga migamit man kinig daghang alyas?

Mipadayon na usab si Victor pagpakli sa mga papel sa polder. Gianid gayod niyag suling ang tanang nahisulat sa papel. Gibasa niya ang minugbo ug tinag-as nga mga detalye. Unya, diha na usay nakasangit sa iyang pagtagad. Iya kining gisubli pagbasa. Nakapangli­ngo siya pagkahuman.

Nakaalagad diay ang misteryoso niyang kaaway sa kuwerpo sa kapolisan sa Mansaya, Mindoro Oriental ginamit ang ngalan nga Ramon Diaz. Apan natangtang kini sa trabaho gumikan sa kaabusado. Ulahi nang nasuta nga ang Ramon Diaz usa lang ka alyas. Sa ubang mga transaksiy­on sa maong tawo, migamit kini sa ngalan nga Luis Navarro, Miguel Valdez, Sancho Ramirez ug Dante Gatmaitan. Busa wala masayod ang kapolisan kon hain niining lima ang tinuod nga ngalan sa maong tawo o mga alyas ba niya ang tanan.

Wala tuyoa, nadapuwas ni Victor ang iyang nawong sa tuo niyang palad. Unya gitukod niya ang iyang siko sa lamesita ug gipat-ol ang iyang suwang sa iyang palad. Naghinukto­k siya sa maong kahimtang. Naglibog na hinuon siya karon niining nagkalahug­ayng kasayoran nga miabot kaniya. Unsa ug si kinsa ba gayod diay kining tawong misteryoso nga giisip niyang kaaway nga ingon sa nagkalawom man ang misteryo nga iyang nakuykoy bahin sa pagka tawo niini? NANGLABAY ang mga adlaw. Natapos ang pangadye alang sa mga kalag sa mga ginikanan ni Victor. Apan nagpabilin pang gawasnon ang mga tawo nga maoy responsabl­e sa ilang kamatayon. Naglabad ang ulo ni Victor sa gipahigayo­n niyang imbestigas­yon bahin sa maong kaso.

Usa niana ka buntag sayo sa adlawng Sabado, nagkagubot ang mga lumulupyo sa lungsod sa Mabini. Daw naukay nga hulmigas ang katawhan. Nagkaguliy­ang ang mga tabi-tabi. Gumikan sa kagahob nga nabati gikan sa gawas, si Victor naaghat paggawas aron magsusi.

Gikasugat niya sa may tugkaran ang iyang Tiya Marta. Sa iyang pagtuo, gikan kining nakigsalo sa gipanagsul­tihan sa mga babaye nga nagkatapok sa may eskina dili layo gikan sa ilang balay.

“Unsay nahitabo, Tiya?” Miprabulas siyag pangutana sa iyang iyaan. “Unsay gitapokan diha sa karsada?” “May bata kunong nakit-ang patay,” tul-id nga tubag sa iyaan. “U-Unsa?” Gisignit sa kahikugang si Victor. “Mao kanay gisawo-sawo nga estorya sa mga tawo. Napalgan kuno sa usa ka manananggo­t. May baraw nga nagtaop sa dughan sa biktima. Babaye ra ba kuno.” “Diin man kuno hipalgi ang patayng lawas sa bata?” “Sa sapa sa Tangon. Pero wala pay miugkat niini.” “May mireport na ba sa kapolisan niining hitaboa?” “Tua na kuno.” Nahilom si Victor. Dihay iyang gihunahuna. Unya nananghid siya sa iyang iyaan nga molakaw siya. Moadto siya sa dapit diin napalgan ang giingong patayng lawas sa usa ka bata. “Ang imong pamahaw?” sa iyaan pa. “Nagkape na ko, Tiya,” maoy tubag. “Unya na ko mamahaw inigpauli nako.”

Samtang nagdagan ang sakyanan nga iyang gipangunay­an pagmaneho paingon sa Tangon, hilom nga nakapamala­ndong si Victor. Sukad sa iyang pagka bata karon pa mahitabo nga may nagsunod-sunod nga krimen sa lungsod sa Mabini. Sa iyang nahinumdom­an, kasagaran sa mga kaso sa pagpatay nga nahitabo ning maong lungsod naggumikan sa paregla nga misangpot sa panag-engkuwentr­o nga naggamitay sa hinagiban nga makamatay. Lahi sa mga krimen nga nanghitabo karon nga, sumala sa iyang teyoriya isip usa ka ahente sa paniktik, matawag nga dili ordinaryon­g krimen. May tigmo nga nagpaluyo.

Una, mao kadtong kamatayon sa iyang mga ginikanan. Ikaduha, mao kining pagkamatay sa usa ka bata. Base sa iyang pagpakitub­od sa iyang iyaan kaganina, nahanduraw na niya nga may misteryong nagpaluyo sa kamatayon sa maong bata. Hinuon, wala siya magtuo nga ang responsabl­e sa maong krimen mao usab ang utok sa kamatayon sa iyang mga ginikanan. Wala siyay nakitang anggulo nga ang nagbuhat sa maong mga krimen usa ra ka tawo.

Kon nganong buot siyang magsusi karon, kana tungod sa iyang kuryosidad. Maikag gayod siya sa ingon niining hitabo sanglit mao man kining matanga sa trabaho ang iyang hilig. Dili siya manghilabo­t sa imbestigas­yon sa kapolisan. Pasagdan niya nga maoy mogukod sa mga mamumuno ang mga tinugyanan sa balaod nga nadestino sa lungsod sa Mabini. Dili kini iyang hurisdiksi­yon. Lain ra ang misyon nga gisangon kaniya.

Pag-abot niya sa Tangon, gipahunong niya ang awto paghitungo­d niya sa mga tawo nga nagtapok sa daplin sa dalan. Nanaog siya. Nahilom ang mga tawo nga nagtapok dihang miduol siya kanila.

“Hain ba ang giingong bata nga gipatay?” Wala siyay girumbo sa iyang pangutana.

“Tua didto, ay.” Ang lalaking lakwigon og lawas nga may kaliman na ang panuigon maoy mitubag. Gitudlo niini ang kakahoyan nga unahan og diyotay sa kabasakan. “Subay lang sa pilapilan.” “Salamat,” mao ray iyang nabungat. Dihadiha mibiya siya sa mga tawo nga nagtapok. Misugod dayon siya pagsubay sa pilapil nga mitadlas sa kabasakan. Dihang nakalabang na siya sa maong pilapilan, misubay siya sa gamayng dalan-dalan nga mitadlas sa bagang kaamorseko­han. Didto sa unahan mao na ang kakahoyan diin daghang tawo ang nagpunsiso­k.

Pag-abot niya sa dapit diin napalgan ang patayng lawas sa batang babaye, iyang nasuta nga baga gyod ang duot sa katawhan nga buot mangusyoso sa nahitabo. Hapit malukop ang dapit gikan sa kinaibabwa­ng bahin sa tampi sa sapa ngadto na sa ubos, sa bahin nga tubigan na. Miliot-liot si Victor sa nagpunsiso­k nga katawhan paingon sa nahimutang­an sa patayng lawas sa bata.

Tuod, nakita niya ang bata. Nagbuy-od ang patayng lawas niini sa daplin sa sapa duol sa nag-igdal nga gamot sa kahoyng akasya. Ang ulo niini nahumol sa tubig. Sa dughan niini nagtaop ang usa ka baraw. Gisugdan na kinig sakdap-sakdap sa mga lagong ug langaw.

Sa banabana ni Victor, dili molapas sa pito ang panuigon sa bata nga gipatay. Sa iyang pagtuo, kagabii lang patya. Medyo labas pa ang dugo nga migawas sa baba, ilong ug dughan niini diin nagtaop ang usa ka baraw. Nakapangli­ngo si Victor. Ug wala lang tuyoa, napahit niya ang iyang wait.

Usa ka bata ang napalgang patay. May koneksiyon kaha kini sa mipatay sa mga ginikanan ni Victor Foz?

Nagkaguliy­ang ang mga tawo didto sa ibabaw sa sapa. Nakalingi si Victor aron pagsuta kon unsay ilang gikagubtan. “Nia na ang mga polis,” dihay misinggit. Mibatig kahinangop si Victor pagkasayod nga nahiabot na ang kapolisan. Daw gusto niyang maugkat na ang patayng lawas sa bata aron masayran kon unsay teyoriya nga ikahatag sa mga tinugyanan sa balaod. “Paagia mi ninyo.” Nabati ni Victor ang tingog sa usa ka polis. Dihadiha ming-iway ang katawhan aron paghatag og agianan sa kapolisan. Upat silang tanan. Ang duha ra nila ang nailhan ni Victor, si Valera ug si Maj. Campo. Mikuyog gyod ang hepe aron pagsusi sa nahitabo. Mipahiyom kini nga nakaalingg­at kaniya. “Valera.” Gisangpit ni Maj. Campo ang iyang sakop. “Sir?” ni Lt. Valera nga milingi sa hepe. “Ugkata ninyo ang minatay,” mando sa hepe. “Siksika ninyo ang palibot ug kuhaa ang tanang butang nga inyong makita nga sa inyong pagtuo makatabang sa imbestigas­yon.” “Yes, Sir,” maoy tubag. Dihadiha minglihok ang tulo ka polis. Giduol nila ang nahimutang­an sa nagbuy-od nga minatay. Ang mga tawo usab mialirong kanila. Kaha, gigamhan usab ang katawhan sa pagka maukiton ug pagka mausisahon.

Si Victor miduol sa gibarogan ni Maj. Campo. Mipig-it ang hepe sa iyang kamot dihang nagkaatuba­ng na sila. “Kaganina ka ra ba dinhi?” matod sa hepe. “Dili pa lang gyod dugay,” tul-id nga tubag ni Victor. “Nagsunod ra tag abot.”

“Naunhan pa hinuon mi nimo,” matod sa hepe nga mipahiyom og hilaw. Igo lang mipahiyom si Victor sa gisulti sa hepe. “Nakita na nimo ang patayng lawas?” matod na usab sa hepe. “Oo,” ni Victor pa. “Apan igo lang kong mitan-aw. Gihulat ko kamo kay kamo man ang may katungod sa paghiling ug pag-ugkat niini. Mao kanay atong SOP, dili ba?”

Mibuhi na usab og hilaw nga pahiyom ang hepe. Nahimuot kini sa gipamulong ni Victor.

“Pastilan,” nagkanayon ang hepe pagkilab sa pipila ka daklit. “Lain na usab nga krimen. Wala pa gani masulbad ang nahitabo sa imong mga ginikanan, nia na say laing hitabo.”

“Bitaw,” nakaingon si Victor. “Luoy kaayo ang bata nga biktima. Kon wala ko masayop, karon pa mahitabo ang ingon niini nga krimen dinhi sa among lungsod.”

Mibuhi ang hepe og usa ka halawom nga panghupaw. Unya namulong kini: “Ambot kon motuo ka ba kaha, Victor.” “Sa unsa?” Gitutokan ni Victor ang hepe. “Ang pagdagsang sa krimen timaan kuno sa pag-uswag sa usa ka dapit.”

“Mao bitaw kanay teyoriya sa mga eksperto. Tingali tinuod sab kay monunot man gayod ang kriminalid­ad kon magkaanam kadaghan ang mga tawo ug mouswag na ang usa ka dapit. Apan daotan kana nga timailhan tungod kay ang pagdagsang sa krimen mao man usay makahulga sa seguridad sa mga lumulupyo sa usa ka dapit.”

Igo lang miyango-yango ang hepe sa iyang gisulti. Wala siya masayod kon mikalawat ba kini sa gipadayag niyang mga panahom. (SUMPAYAN)

 ??  ?? “Pastilan,” nagkanayon ang hepe pagkilab sa pipila ka daklit. “Lain na usab nga krimen. Wala pa gani masulbad ang nahitabo sa imong mga ginikanan, nia na say laing hitabo.”
“Pastilan,” nagkanayon ang hepe pagkilab sa pipila ka daklit. “Lain na usab nga krimen. Wala pa gani masulbad ang nahitabo sa imong mga ginikanan, nia na say laing hitabo.”

Newspapers in Cebuano

Newspapers from Philippines