ANGMISS UNIVERSE UG ANG KASUGIRAN NIINI

NING kalibotan, halos tanang kalihokan sa tawo gihimong negosyo— gikan sa relihiyon, ngadto sa politika, hangtod sa indigay sa kaanyag sa kababayen-an. Tulo ka beauty contest ang gisundan sa tibuok kalibotan— ang Miss World, Miss Earth ug Miss Universe— ug niini, maoy labing popular ang Miss Universe Contest diin ang labing ulahing pageant dinhi ipahigayon sa Manila sa miaging Enero 30. Sukad natukod kini nga indigay, tulo ka Pilipina na ang mingdaog – si Gloria Diaz sa 1969, si Margie Moran sa 1973, ug si Pia Wurtzbach sa 2016.

Si Gloria Diaz natawo sa Aringay, La Union. Pagumangkon siya ni anhing Joe Aspiras, ang tourism secretary ni Presidente Marcos. Buwag siya sa iyang bana nga si Gabriel Daza Jr.

Si Margie Moran natawo sa Manila ug apo ni anhing Presidente Manuel Roxas. Ig-agaw siya ni Mar Roxas nga kaatbang ni Presidente Rodrigo “Digong” Duterte sa miaging eleksiyon. Naminyo siya kang Tony Florendo, karon congressman sa Davao del Norte, apan nagbuwag sab

sila.

Si Pia Wurtzbach natawo sa Stuttgart, Germany. Ang iyang amahan usa ka Aleman, ug ang iyang inahan Pinay nga ang apelyido Alonzo. Nagdako siya sa Iligan ug Cagayan de Oro.

Kanilang tutulo ka beauty queens, si Gloria Diaz da ang dalisay nga tabunon, tipo sa babaye nga gidayeg sa balak ni kanhi Presidente Carlos Garcia. Ang duha, si Pia Wurtzbach ug Margie Moran mga mestisa— sanglit ang amahan ni Pia Aleman, ug ang inahan ni Margie mestisa Amerikana nga taga Zamboanga, nga nagngalan og Juanita Mcilvane.

Apan ambot kon ngano nga sa atong kultura, ang mga mestisa giisip man nga nindot ug patsada. Dili ko malimot sa suod kong higala kanhi nga mitaliwan na, nga kon makatagbo gani siyag babaye sa dalan, moingon dayon— haskang guwapaha! Puti kaayo! Alang kaniya, ug sa kadaghanan nato, ang kaputi sa pamanit maoy sukdanan sa kaanyag sa usa ka babaye.

Labing seguro, kini nga taras bunga sa colonial mentality— panghunahuna nga naggumikan sa dugay nga pagmando kanato sa mga Katsila ug Amerikano. Hangtod ang atong kababayen-an nangabuang sa pagpaputi.Sa kabaryohan, ilang nudnoran ang ilang nawong ug kalawasan sa tagok o duga sa dinukdok nga dahon sa kapayas aron mohamis ug moputi ang ilang mga nawong ug kalawasan.Sa mga siyudad, gamiton nila ang lotion ug krema nga binuhat sa Tsina.

Kalabot niini, ang Food and Drug Authority sa gobyerno nagpahimangno nga magmatngon sa beauty products gikan sa China – kay nasusihan sa mga inspektor sa FDA nga dunay sinambogan og mercury ubang chemical nga makahilo o makadaot sa lawas.

Gireklamo sa mga babayeng naalaot nga inay mahapsay ang ilang nawong, nanglabhag na man hinuon, ug ang ilang panit ingog napaso – samag giyab-an og nagbukal nga tubig o isog nga asido. Imbes maguwapa, mora na nuog giharos sa Bagyong Yolanda. Busa, mga pinangga kong dalaginding – sa inyong pagpalit ug paggamit sa mga produktong paguwapa, seguroa nga kini giaprobahan sa Food and Drug Authority ug nga ang tatak sa FDA, dili peke kun tinumutumo lamang.

Labing maayo, ayaw nag hilabti ug usba ang nawong nga gihatag kaninyo sa Diyos. Timan-i ang tugon sa atong katigulangan, nga ang tinuod ug malungtarong katahom dili makita sa ibabaw sa panit kondili sa sulod sa kasingkasing. Apan lagi, kini nga panultihon wala tagda sa kadaghanan kay nagpalingla man sa kidhat sa mabalhinong panahon.

Ang uban, ilabi na ang mga sapian nga asyosa, dili kontento sa pagpahamis ug pagpaputi sa ilang panit, magpabulagaw pa sa buhok, magpa- nose lift aron motaliwtiw ang ilong, magpaabono sa ilang mga suso, bat-ang ug sampot. Kon mahaylo sila sa mga doktor ug beautician nga dili batid moretoke, ang ilang nawong o lawas malusno— ug masaypan pa sila nga payaso o babayeng bayaran.

Sa wala pa ang Ikaduhang Gubat sa Kalibotan, ambot unsay naabot sa ulo sa usa ka kongresista nga nagpasaka man og balaoron pagpanindot kuno sa kaliwat nga Pilipinhon. Iyang gisugyot nga magimport og mga lalaki gikan sa Amerika ug Uropa aron mosanay ang mestiso ug mestisa sa atong nasod. Gikataw-an siya, sulod ug gawas sa Kongreso, ug ug ang iyang balaoron, gibasura. Apan kon nilampos pa siya, daghan na unta kitag mga Margie Moran ug Pia Wurtzbach nga atong ikasangka sa Miss Universe. Kasugiran sa Miss Universe Sa sinugdanan, gilusad sa Pacific Knitting Mills (tigbuhat ug talomos sa California, sa Tinipong Bansa) ang beauty contest aron pagpaila sa ilang produkto nga talomos. Sa 1951, usa ka kandidata wala mosugot nga magsul-ob sa ilang swimsuit nga bikini, sa katarongan nga hilabihan niini kanipis ug halos mora na lang og bendahe nga nagtaptap sa iyang bugan ug dughan.

Giundang sa kompaniya ang indigay sa kaanyag, ug sa 1952 gilusad nila ang Miss Universe pageant – pasunding sa labing matahom nga mga babaye sa kalibotan. Ang unang Miss Universe gipahigayon sa Long Beach, California sa 1952. Didto nakadaog si Armi Kuusela, ang kandidata sa Finland.

Sa Pebrero 1953, nag- Round-The-World trip si Armi Kuusela, ang giilang labing maanyag sa tibuok kalibotan. Pag-abot niya sa Pilipinas, miduaw siya sa Baguio ug didto gikahinagbo niya ang ambongan ug adunahang negosyanteng Pilipino nga si Virgilio Hilario. It was love at first sight, matod pa, ug sa Mayo 4, 1953, nagminyo sila sa Tokyo, Japan. Sanglit wala pa matapos ang iyang pagka Miss Universe, gitahan ni Armi ang iyang korona sa First Runner-up nga si Elsa Edsman sa Hawaii.

Nagtukod sila og sak-anan sa Makati nga ginganlan og GILARMI Apartment-Hotel. Bisag lima na ang ilang anak ni Virgilio Hilario, wala molubad ang katahom ni Armi.

Si Hilario giatake sa kasingkasing ug namatay sa Septiyembre 7, 1975. Paglabay sa tulo ka tuig, si Armi naminyo kang Albert Williams, nga embahador sa Amerika, ug karon atua sila nagpuyo sa California. Atong giasoy ang sugilanon nila ni Armi Kuusela ug Virgilio Hilario kay ang ilang kaminyoon maoy unang naglambigit sa atong nasod sa Miss Universe Pageant. Nalig-on kini sa kadaogan nila ni Gloria Diaz, Margie Moran ug Pia Wurtzbach; ug sa duha ka Miss Universe contest nga dinhi himoa sa Manila sa Mayo 21, 1994 ug Enero 30, 2017.

Nasayod ba mo nga ang Miss Universe Pageant gipanag-iya usa niana ka higayon ni Donald Trump, ang bilyonaryong magpapatigayon nga karon Presidente sa America? Sa 1996 ang kompaniya gipalit ni Trump gikan sa ITT Corporation ug iyang gipadako pinaagi sa telebisyon. Sa 1998, iyang giilisan ang ngalang Miss Universe, Inc. ngadto sa Miss Universe Organization, ug ang headquarters iyang gibalhin gikan sa Los Angeles ngadto sa New York. Pagdagan niya pagka presidente, gibaligya ni Donald Trump ang Miss Universe sa laing kompaniya.

Ang Miss Universe, ug susamang kalihokan gibatikos sa mga aktibista sa kalibotan nga usa ka matang sa exploitation of women kun pagpahimulos sa kababayen-an, diin ilang gisaway ang kuno paghimo sa mga babaye nga dulaan ug paagi sa panapi. Apan alang sa milyon ka milyong fans, ang indigay sa katahom, sama sa musika, sayaw, larawan, pelikula, ug mga tulumanon nga kultural, naghiusa sa kanasoran, nagpalambo sa ilang pagsinabtanay, nakatabang sa pagkab-ot sa kalinaw ug nakahatag kasamtangang kalipay sa tibuok kalibotan.—