May Tunob Sa Luha Sa Baybay Sa Brighton-le-Sands
NAGKASABOT silang manuroy sa Brightonle-Sands Beach ayha motsek-in sa Song Hotel Redfern nga usa sa baratong abtanan duol sa University of Sydney. Gikan sa sharing house nga iyang gipuy-an, ilang gibaktas ang Redfern Train Station. Walay hasol ang pagsakay sa Sydney Trains kay dili huot sa pasahero. Gamit ang opal card ( beep card sa LRT), mingsulod silas platform 12 ug mingsakay sa tren paingon sa Rockdale Station. Didto sila molingkod sa itaas sa double-decker nga tren.
Human sa baynte minutos, mihunong ang tren sa Rockdale Station. Nanaog sila, minggawas sa estasyon ug naghulat og bus nga ilang kasakyan
paingon sa Brighton-le-Sands. Ang Brighton usa ka suburb sa habagatang bahin sa Sydney.
Samtang nagdagan ang bus, iyang gilingaw ang kaugalingon sa paglantaw sa palibot. Sa dagkong mga kahoy daplin sa kadalanan. Sa nagyakang mga residential brick house ug sa nagbarog nga mga edipisyo sa patigayon. Sa hapsay nga mga kalsada, sa luag nga trapik ug sa limpiyo nga palibot. Mga butang nga inay makapagaan sa gibug-aton sa iyang gibati, nadungagan na hinuon kini sa kasubo kay mipasundayag sa iyang pangisip ang suhi o balit-ad nga talan-awon sa Metro Manila. Kanus-a pa makab-ot sa Pilipinas ang susamang kalamboan?
Ang Australia kabahin sa commonwealth of nations nga hugpong sa 52 ka nasod nga kanhi sakop British Empire. Uban sa Canada ug New Zealand, ang Australia nag-ila ni Queen Elizabeth II nga usa ka constitutional monarch kansang papel o katungdanan subay sa abiso o advice sa ministro sa nasod. Unsa kaha ang kasamtangang kahimtang sa Pilipinas kon nahimo kining sakop sa Amerika isip estado sama sa Hawaii o sa wala mahiusang teritoryo sama sa Guam?
Ang kalsada sa Grand Parade namidpid sa baybayon. Nanganaog silas bus stop nga duol sa Brighton-le-Sands Beach ug mingpaingon sa baybay subay sa hinagdanang agianan. Ulahi mosalop ang Adlaw sa Sydney busa bisan lapas nas alas sayis hayag pa ang kalangitan.
Hinay ang ilang mga lakang diha sa taas nga boardwalk. Dili daghang tawo. May pipilang nanagbisikleta nga minglabay kanila. Ilang nalabyan ang iyang gituhoang magtiayon nga nanglingkod sa foldable canvass chairs sa balas ubos sa paseyohanan. Didtoy nagpiknik sa hanayhay ug balilihon nga mga luna ibabaw sa laktanan. Usa ka batang Bombay ang nagdula sa balas samtang nagbantay ang inahan diha sa akboanan sa boardwalk. May mga kanaway didto sa babayon nga nangiyawat sa daginotong kahayag nga gibilin sa Adlaw nga taudtaod nang mitaliwan. Sa ilang pagbalik sa pikas tumoy sa boardwalk, milabay ang panon sa nanglupad nga kanaway.
Una niyang nahimamat si Vir sa kan-anan sa Maning House sa kampus sa USyd. Puno ang kan-anan sa mga estudyante nga ang pipila dayo gikan sa ubang nasod. Nagmeryenda siya diha sa usa ka suok dihang usa ka Pinoy ang miduol sa iyang lamesa. “Hi! Can I share your table?” Miyanghag siya ug miyango. “I’m Vir, Virgilio Divinagracia.” “I’m Lyn. Arlyn Sevilla.” Talagsa ra magkabagat ang pipila ka Pinoy nga nagtungha sa USyd. Nalipay siya nga may makaestorya nga gikan sa Pilipinas. “From Cebu. DILG Provincial Office.” “Manila. DBM Central Office.” Graduate student sila ubos sa Australian Awards Scholarship sa Department of Foreign Affairs and Trade. Ang gobyerno sa Australia ang naggasto sa usa ka tuig ug tunga nga pagtungha, lakip na ang $2,500 living allowance matag bulan, tuition fees, plete sa ayroplano ug health insurance. Girekomendar sila sa ilang tagsa-tagsa ka ahensiya.
“Public Administration. This my last sem,” matod ni Vir.
“Good for you. This is my first sem. Public Expenditure and Management.”
“Maybe, good for you too. I can help you learn the rope here. Go to some places in the city.”
Sukad niadto kanunay na silang magkauban sa sulod ug gawas sa kampus sa USyd. Anad siya sa pasikot-sikot sa dagkong dakbayan kay nagdako siyas Manila apan nagkinahanglan siyag kauban sa pagpamagdoy nga sinati na sa Sydney. Gawas pa, gilumsan siya sa kamingaw sa pag-inusara.
Lingaw ang ilang pagsuroy-suroy sa Darlington Harbour, sa Sydney Opera House diin malantaw ang Harbour Bridge, sa Victoria Building, sa St. Mary’s Cathedral, sa Sydney Fish Market ug ubang dapit duol sa unibersidad. Daghan silag nakuhang hulagway gamit ang kamera sa selpon apan solo ang tanan kay nagkasabot silang dili mag-uban sa retrato.
Dalaga siya nga hapit na mamangkay sa iyang edad nga 35 anyos. Maayo na lang kay nagpabiling yagpis ang iyang lawas, busa batan-on siya tan-awon kaysa iyang edad. May uyab siya nga sama kaniya wala magdali nga mosulod sa salag sa kaminyoon.
Ulitawo sad si Vir nga manghod niyag duha ka tuig. Ug wala ililong sa lalaki nga duna na siyay gisaaran nga pakaslan.
Dali silang nagkasuod. Ug sa wala damha ug tuyoa, nagkahigugmaay sila. Unsay nagbira kanila paduol sa usag usa? Unsay nagtukmod kanila pagsulod sa mapangahasong relasyon nga way lig-ong kasandigan gawas sa nag-uros-uros nga kahinam sa usag usa? Tungod ba sa kamingaw ug kahidlaw sa ilang mga hinigugma? O tungod ba sa kahaw-ang nga sagad bation sa usa ka dayo nga nahimulag sa pamilya, barkada ug kauban sa trabaho. Nindot ang Sydney nga maoy kinadak-ang dakbayan sa Australia. Apan ang kalinaw ug kahusay sa lugar salingkapaw kaniyang naanad sa kabanha sa Manila. Sama sa mga tren nga moabot sa gitakdang oras, matagna ang panghitabo dinhi. Sahi sa iyang namat-ang dapit nga puno sa nagpahiping mga sorpresa. “Let’s have dinner.” Napakgang ang iyang pamalandong sa agda ni Vir. “OK.” May kan-anan nga kasikbit sa boardwalk. Didto sila mangaon sa lamesa sa gawas daplin sa laktanan.
Nasulat na sa kubalong palad sa panahon ang gugmang way katumanan
“Finish your fish & chips, Lyn,” aghat ni Vir nga hapit na makahurot og kaon sa iyang grilled beef. “You need the energy.”
“Lover boy. Have I ever disappointed you?” paraygon niyang tubag.
“Of course, not. But tonight is special.”
Mingbiya silas Hog’s Breath Café ug didto sa unahan tapad silang nagtindog sa kabatan sa laktanan. Dili halayo kanila, may duha ka batan-on nga naggakos, ukob ang mga baba.
Kalmado ang natulog nga dagat. Iyang gilantaw ang naglinyang kahayag sa atbang nga bahiya. Didto sa Sydney Airport, may mga ayroplanong nagpalutaw-lutaw sa kahanginan samtang nagpaabot sa ilang turno sa pagtugpa. May nagpaubos ug mitugpa. May nagpataas ug milupad. May nagdagan sa di makitang tugpahanan. Dili maila ang mga ayroplano, apan ugma mosakay si Vir sa Cebu Pacific paingon sa Ninoy Aquino International Airport. Dayon sa iyang connecting flight paingon sa Mactan-Cebu International Airport. Dayon pauli sa iyang lugar sa Carcar ug sa sabakan sa babayeng nakauna kaniya.
Buwan sa Hulyo ug ang kakamig sa temperaturang 10 degrees Celsius milusot sa iyang dyaket. Gipangita sa iyang kamot ang kamot ni Vir ug midip-ig sa way timik nga katupad. Nangita og kainit nga ihingilin sa katugnaw sa baybay sa Brightonle-Sands? O sa pagkalawat sa hunahuna ug pagbati sa usag usa?
Hugot nga gikuptan ni Vir ang iyang kamot. “I’ll miss you, Lyn.” “I’ll miss you, Vir.” Mihangad siya ug gisuhid ang panagway sa hinigugma. Sa masulub-ong nawong ni Vir napintal ang nagsalimuang nga pagbati, nahulagway ang kangiob sa may kinutobang relasyon, sa gugmang way kaugmaon.
Milingiw siya aron malilong kang Vir ang mga luha nga nangatagak sa kremahong balas.
(KATAPOSAN)