GAMAYNG LUNA NGA GITAMNAN OG GAGMAYNG MANGGA, DAKOG KITA

MAKAPAHIMUOT ang manggahan nga giduaw namo sa Taiwan dili pa lang dugay pinaagi sa pagdapit sa Taiwan Leisure Farm Development Association.

Mao kini ang talamnan ni Lee Yu Cheng, 49 anyos, sa lalawigan sa Tainan sa amihanang bahin sa islang nasod sa Taiwan. Gamay lang ang yutang talamnan. Mokabat lang sa 8,600 metro kuwadrado. Gagmay usab ang iyang tanom nga mga mangga. Ang pito ka tuig nga mga punoan mokabat lang sa unom hanggtod sa pito ka tiil. Gituyo kini pagpamugbo pinaagi sa sobrang pagpung-ol sa mga sanga (gitawag og drastic pruning sa Iningles).

Sanglit mugbo ang mga punoan, dug-ol ra ang gilay-on sa mga tanom. Managsamang upat ka metro lang ang gilay-on. Maong daghan sab ang matanom sa limitado nga luna. Apan bisan pa niini, dako gihapon ang kitaon.

Matod ni Mr. Lee, niadtong 2016, nakaharbes siya sa 6-ka-tuig nga mga mangga ug nabaligya niya kini sa kantidad nga NT$600,000 (P1,080,000 sa atong kuwarta). Gilaoman ni Mr. Lee nga inigabot sa ikanapulo nga tuig sa iyang mga punoan, mahimo siyang makaani og 150 ka bunga matag punoan. Motimbang kini og kap-atan (40) ka kilo matag punoan. Maong posibleng madoble ang iyang kita inig-abot sa maong panahon.

Pila man sab ang nagasto ni Mr. Lee niadtong nakabaligya siya og P1,080,00 niadtong miaging

tuig? Giabangan niya ang yuta sa kantidad nga P90,000 sa usa ka tuig. Ug nakagasto sab siyag P90,000 sa inputs ginamit ang pamaaging organiko. Apil na niini ang organikong abono, pagputos sa mga bunga ingon man ang labor nga gihimo sa iyang pamilya.

Daghan ang mananomay og mangga sa Tainan. Ug ang paborito nila, sama ni Mr. Lee, mao ang Ivan nga barayti. Kining maong matang sibo kaayong himoong mugbo. Dili makamaong mangluod kining maong barayti. Hayag nga pula ang bunga niini ug angayan kining tanawon sa merkado. Lamian sab ni.

Wala kini magbaton nianang giingon sa uban og morag dunay lami sa tambal. Kon itandi sa carabao mango nato, mas baga ang panit sa Ivan maong mas lig-on kini kon ibiyahe. Taas usab kini og shelf life.

Aduna usay bentaha ang pag-atiman niining mugbo nga punoan sa mangga. Dali rang makita kon pananglit may mga insekto o kaha sakit nga motapot sa mga tanom. Mas dali sab bombahan og organikong pestisidyo ang mga punoan kon gikinahanglan. Dali ug sayon ra usab ang pagputos sa bunga aron dili atakehon sa mga insekto. Labaw sa tanan, dali sab ang pagharbes sa hingkod nga mga bunga.

Mao kini ang usa ka ehemplo sa usa ka mag-uuma nga nangabang lang og gamayng luna apan dako ang kita. Ug dili man lang ang manggahan ang gihatagan niyag pagtagad sanglit dili man tibuok adlaw ang pag-atiman niini. Busa mahimo pa niyang maghimo og laing mga proyektong pangagrikultura. —

Si Lee Yu Cheng uban sa mugbong mga mangga nga namunga na.

Si Jane Chen, usa ka travel agent nga nagpakita sa iyang pinupo nga bunga.

Ang tag-iya sa umahan nga si Lee Yu Cheng nga nagpakita sa hinog nga bunga sa mangga nga Ivan.

Ang talan-awon sa mugbo nga mga mangga sa Tainan, Taiwan.

Si Ena Jane Javier uban sa naghimunga nga mangga nga Ivan. Kining maong punoan tulo pa lang ka tuig.

Aron dili motugkad sa yuta ang mga bunga, gitukoran nila kini og tubo aron makaabag sa mga sanga pagsangga sa gibug-aton sa mga bunga.

Si Zac B. Sarian uban sa bunga sa mangga nga iyang pinupo.

Si Calem Ngan (sa tuo) sa Taiwan Leisure Farm Development Association nga nagpakita sa bunga sa mangga nga iyang pinupo. Kauban niya ang tag-iya sa umahan ug ang iyang anak. Sa luyo mao si Jane Chen.