KON SI SPEAKER ALVAREZ UG ANG TULO KA HURADO MAO NAY NAA SA BILANGGOAN

Kon pareho silang dili motuman ug magmagahi, ug walay usa nga magpaubos o moadto na lang sa Korte Suprema aron kuwestiyonon ang masigkabaroganan nila, mahimong ipakanaog nila batok sa usag usa ang contempt orders.

SAMTANG wala pa matapos ang miabot nag bulan nga gubat tali sa kasundalohan batok Maute Group didtos Marawi, miulbo usab ang panagsangka tali sa mga kongresman nga gipangulohan ni Speaker Pantaleon Alvarez batok sa ilang gikabangi nga mga hurado sa Court of Appeals. Sangka kini dili sa armas o tawhanong puwersa, kondili panagtigi sa gahom nga gihatag sa balaod sa mga buhatan nga ilang gihuptan.

Nagsugod kining maong bangi sa dihang gipabilanggo o gidetener sa mga kongresman nga sakop sa House Committee on Good Government and Public Accountability ang unom ka empleyado sa lokal nga kagamhanan sa lalawigan sa Ilocos Norte. Kini gumikan sa matod pa, pagpasipala nila sa gahom sa Kongreso diha sa pag-imbestigar sa gipasangil nga anomaliya sa paggastog kapin 60 milyones nga pundo sa probinsiya gikan sa tobacco excise tax sa maong komite sa ubos nga balay balaoranan. Pinaagi ni Ilocos Norte Governor Imee Marcos ug sa ilang abogado mingpasaka silag petisyon ngadto sa Court of Appeals aron pangayoon ang ilang kagawasan pinaagi sa writ of habeas corpus.

Ang Special Fourth Division sa Court of Appeals nga gilangkoban sa mga hurado nga sila si Justice Stephen Crus, Justice Edwin Sorongon ug Justice Nina Antonio Valenzuela mao ang naghusay sa maong petisyon ug ilang gipakanaog ang kamandoan ngadto kang Speaker Pantaleon Alvarez ug sa mga kongresman mismo nga buhian na ang maong mga detenado. Apan ang kamandoan sa Court of Appeals nga buhian na sa kongreso ang maong mga binilanggo wala maimplementar, wala kini dawata sa House Sergeant at arms ug nagdumili ang mga magbabalaod sa pagbuhi kanila. Gawas nga wala tuhoi ang maong kamandoan sa Court of Appeals, giatake pa gyod sa publiko ni Speaker Pantaleon Alvarez ang tulo ka hurado nga nagpirma sa maong kamandoan ug gitawag nga bugo ug iya kunong ipa- disbar tungod sa

ilang kaignorante sa balaod.

Mibalos ang Court of Appeals batok sa Kongreso. Tungod sa pagdumili sa pagdawat ug pagtuman sa mando sa pagbuhi sa mga binilanggo nga ilang gidetener, ang tulo ka hurado karon mingpakanaog og usa ka show cause order batok kang Speaker Alvarez, sa House Sergeant at Arms ug gimandoan silang mosumiter og katin-awan ngano nga wala nila dawata ang release order ug nganong wala nila kini tumana.

Wala magpalupig si Alvarez ug ang mga kongresman. Ang maong komite mipakanaog usab og show cause order batok sa maong tulo ka hurado sa Court of Appeals ug gipangayoan silag katin-awan nganong dili sila silotan og contempt tungod sa ilang pagpanghilabot sa matod pa matibukon ug eksklusibong gahom sa Kongreso diha sa pagdumala sa mga testigo sa mga imbestigasyon niini.

Misangpot karon sa init kaayong sangka sa politikanhong gahom sa pag-imbestigar sa kongreso ug sa gahom sa paghusay ug paghukom sa mga hukmanan ang maong bangi. Bisan mihangyo na si Chief Justice Lourdes Sereno nga unta bakwion sa mga kongresman ang mao nilang show cause order sa iyang mga sakop nga mga hurado ug kuwestiyonon na lang nila ngadto sa Korte Suprema ang show cause order sa Court of Appeals, daw wala manumbaling ang Kongreso. Sama nga ang mga hurado nga nahilambigit wala poy planong moyukbo sa maong mga magbabalaod.

Dili malalis ug ako uyon kang Speaker Pantaleon Alvarez. Matibuk-on ug eksklusibo ang gahom sa mga magbabalaod sa Kongreso diha sa pagdisiplina sa mga testigo nga ilang gituhoan nga nagyagayaga ug nagtampalas sa ilang gipahigayong mga imbestigasyon. Kini ang gitawag og legislative contempt. Sa tinaw kaayong hukom sa Korte Suprema sa kasong giulohan og Arnault vs. Nazareno, giila nga iya gayod kining maong gahom sa Kongreso ug dili mahimong hilabtan sa mga hukmanan ug ubang sanga sa kagamhanan. Politikanhon kining gahom sa Kongreso nga dili mahimong mahilabtan sa mga hukmanan.

Sa laing bahin, mahimong duna poy basehan ang mga hurado sa Court of Appeals sa pagpakgang sa Kongreso sa maong detensiyon ug pagmando nga i- release na ang mga testigong gidetener sa kamara. Kon sayop man sila, dili usab basta mabalewala ang institusyong Court of Appeals isip tipik sa hudikatura nga angay pod tahoron ug ang pagsupak sa ilang kamandoan dili mahimong ipaagi sa binurukinto ug hinambog nga paagi sama sa gihimo ni Speaker Alvarez kondili diha sa matinahorong pagpakiglambigit.

Ang pangutana: Karon nga daw walay plano si Speaker Alvarez ug mga kaubang kongresman sa pagtuman sa kamandoan sa Court of Appeals— pag- release sa unom ka gibilanggong testigos sa imbestigasyon niini ug sa pagtuman sa show cause order sa Court of Appeals, motuman kaha usab ang mga hurado sa Court of Appeals sa show cause order nga gipakanaog karon sa Kongreso batok kanila?

Kon pareho silang dili motuman ug magmagahi, ug walay usa nga magpaubos o moadto na lang sa Korte Suprema aron kuwestiyonon ang masigkabaroganan nila, mahimong ipakanaog nila batok sa usag usa ang contempt orders. Una, legislative contempt order sa Kongreso aron bilanggoon ang mga matod pa bugo ug walay buot nga mga hurado sa Court of Appeals nga ignorante sa balaod ug walay pagtahod sa Kongreso. Ikaduha, judicial contempt order sa Court of Appeals aron bilanggoon si Speaker Alvarez ug house Sergeant at arms o ni bisan kinsang kongresman nga nahilambigit sa wala pagtuman sa order of release ug show cause order nga ilang gipakanaog.

Haskang alegreha kaha kon kini ang mahitabo. Dinhi magdaog ang gubat sa mga arogante ug hambogero sa gahom nga dili ila kay iya unta sa katawhan. Ug tingali daghang makaingon og maayo ra kon ang mga polis wala nay laing mahimo kondili sa pagtuman sa kamandoan sa Kongreso pagpabilanggo sa mga hurado sa Court of Appeals tungod sa legislative contempt ug sa kamandoan sa Court of Appeals nga ipabilanggo sa judicial contempt si Alvarez ug kaubang mga kongresman.

Sa maong kahimtang, basin mas maibanan bisan gamay ug kadiyot na man lang kaayo kining kagubot sa atong nasod nga sangpotanan ra usab sa mga iresponsable ug buluyagong mga opisyal ug maghuhukom.—