PAGKANAOG SA MGA DIYOS SA PADRE FAURA

ANG Korte Suprema mao ang labing taas nga hukmanan nga nagagunit sa gahom sa paghukom sa tanang mga bangi sa mga katungod ug gahom sa katawhan ingon man sa mga opisyal sa kagamhanan. Mga tawo man lang ang mga hurado nga naglangkob niini pinangulohan sa chief justice, apan ang ilang hukom giilang hingpit nga walay mansa sa kasaypanan.

Gani, base sa atong Konstitusyon, ang ilang mga hukom dunay samang epekto sa balaod ug mahimong tipik sa mga balaod sa nasod. Naa ang dako ug labing taas nga gahom sa mga hurado sa Korte Suprema. Gani, giila sila isip mga impeachable official nga dili makasohan ug mapanubag sa ilang mga kasaypanan ug krimen samtang naa pa sila sa katungdanan gawas lang kon sila taralon sa kongreso sa kasong impeachment.

Sukwahi sa presidente ug ubang tag-as nga mga opisyal sa nasod, lisod silang makita sa publiko, lisod silang maabot bisan gani sa mga abogado. Sama silag mga Diyos. Dili sila makita, dili sila madungog, dili mahilam, o bisag malamano na lang sa katawhan, apan ang ilang kabubut-on diha sa ilang mga desisyon mao ang mopatigbabaw ug ipatuman sa kaulahian.

Sa hilisgotan sa paghukom sa mga katungod sa tawo, sila ang mga magbubuot pinaagi sa ilang mga desisyon ug resolusyon sa mga kaso diha sa legal nga basehan sa paggamit sa gahom sa tanang opisyal bisan pa sa pamuno sa nasod. Human sila makahukom moyukbo ug mosunod ang tanan. Apan unsa man kabug-at ang ilang mga hukom, magpabilin silang layo ug dili maabot, dili makita, dili mahilam, ug dili mabati. Magpabilin silang mga Diyos. Sila ang mga hurado sa Korte Suprema. Sila gitawag nga mga Diyos sa Padre Faura (Ang Dalan sa Manila diin nahimutang karon ang Korte Suprema).

Apan ang labing ulahing kalamboan niining impeachment batok kang Chief Justice Maria Lourdes Sereno daw nag-usab ning tradisyonal nga sistema. Sa wala damha ug sa unang higayon sa kasaysayan, gawasnong miatubang si Associate Justice Teresita de Castro samag usa ka yanong testigo, mabugnawong miatubang sa mga kongresman sa House Committee on Justice ug mitubag sa mga pangutana sa isyu sa mga kalapasan ug sayop nga gipasangil batok kang Chief Justice Sereno. Human kaniya misunod usab si Court Administrator Midas Marquez sa Supreme Court ug samag yanong lungsoranon mitubag sa mga pangutana sa mga kongresman ug miladlad sa mga butang nga wala gyod mahibaw-i sa katawhan ug dili gyod mahimo unta nga masayran sa publiko kay kini naglambigit man sa internal nga mga kahimoan sa pagdumala sa chief justice diha sa mga kaso lakip na ang pamaagi sa pagproseso sa retirement benefits sa mga huwes.

Sayod sila nga nahitaya dinhi ang kaugalingnan sa institusyon nga maoy giilang kataposang paglaom sa demokrasya, apan nganong walay usa kanila nga mikihol aron ayran ang imbitasyon sa House Committee on Justice?

Gawas kanila, naa pa kunoy labing menos tulo ka hurado nga sila si Justice Francis Jardeliza, Noel Tijam ug Retired Justice Arturo Brion, nga andam nga moatubang sa mosunod nga husay sa impeachment batok kang Sereno. Silang tanan kuno motubag sa mga pangutana ug mobutyag sa dili maong mga pamaagi ni Chief Justice Sereno isip ilang labaw nga tagdumala sa Korte Suprema.

Daghang mga tigpaniid ang nabalisa ning maong hitabo. Daghang nangahadlok nga basin mahimo kining sinugdanan sa paglugak sa kalig-on sa pagsalig sa publiko sa taas nga hukmanan. Basin mao na kini ang sinugdan sa pagkaungkag sa kaugalingnan sa atong mga hukmanan nga mahimo na unyang ulipon ug kadula-dulaan lang sa kapritso ug tinonto sa mga politiko. Daghan baya ang gadudang ngil-ad nga politika nga nagpaluyo niining impeachment kang Sereno, sama sa nahitabo sa malamposong impeachment batok kang Chief Justice Reynato Corona nga intawon namatay sa heart attack pipila ka tuig human siya mapalagpot sa puwesto.

Dili kaha nga tungod niini maandan na lang ug yano-yanohon na lang unya nga basta na lang bulabogon ang mga hurado sa Korte Suprema ug madiskaril ang ilang makaugalingnong gahom sa pagdumala sa hustisya tungod lang sa personal nga mga katuyoan sa mga politiko nga nagtuong babag sila sa ilang partidistang mga katuyoan? Kinsa na man lang ang makapakgang sa mga tinonto sa mga nagagunit sa gahom politikanhon?

Apan ang pangutana mao ni: kon dunay unang magbaton sa maong kabalaka dili ba sila na nga hingtungdang mga hurado? Apan ngano nga sila si Justice de Castro, Court Administrator Midas Marquez ug kining uban pang mga associate justice nga mingpadayag sa ilang katuyoan nga moatubang ug manubag sa mga pangutana sa kongreso sa mga isyu ning impeachment batok kang Sereno, wala na man lang gani mopadayag og pagduhaduha sa pag-atubang sa kongreso? Sila maoy una ug labing nasayod nga nahitaya dinhi ang pagsalig sa nasod sa Korte Suprema diin sila mao ang mga haligi. Sayod sila nga nahitaya dinhi ang kaugalingnan sa institusyon nga maoy giilang kataposang paglaom sa demokrasya, apan nganong walay usa kanila nga mikihol aron ayran ang imbitasyon sa House Committee on Justice?

Sila ra usab mismo ang naa sa kahimtang nga makahatag og igong tubag niining tanan. Pagka karon, igo na lang makaduda ang publiko nga duna gyoy dakong suliran ang pagdumala ni Chief Justice Maria Lourdes Sereno. Igo na lang kita sa pagpanaghap nga dako gyod ang bikil sa iyang relasyon ngadto sa iyang daghang mga kaubang hurado ug mga katrabaho sa Korte Suprema kay nganong ingon niana man sila kaandam nga mosugal sa kaligdong ug kaugalingnan sa Korte Suprema makapadayag lang sa ilang nasayran sa pagdumala ni Sereno. Wala ta masayod asa ang sangpotanan ning tanan, apan pagka karon ang maayong butang nga nahitabo mao nga nahimong tinuod bisan sa Korte Suprema ang pulong transparency and accountability sa mga nangatungdanan.

Karon pa masayri sa kadaghanan nga bisan diay ang gituohang hingpit ug labing gamhanang mga Diyos sa Padre Faura masayop gihapon ug makahimog kalapasan.—