SAKTO PA BA NING BUHION PA NATOS ANDRES BONIFACIO UG JOSE RIZAL?

LISOD sab ning mga panghitabo sa 2017, sa? Tuay gipayuhot nga shabu nga wala gyod hingsakpi taliwala sa kainit sa tokhang. DSS na kuno ang rason, dili na DDS. Davao Shabu Society, dili Davao Death Squad nga kanunay maalaan nga Duterte Diehard Supporters. Kana taliwala sa nahitabo sa Ozamis City ug sa uban pang dapit nga nailhang kusog ang droga. Sa “binabaye” nga estorya sab, gisugdan ni Senador De Lima. Gisundan ni Chief Justice Sereno. Gitapos ni Isabelle Duterte. Wow. Unya gituyokan dayon nis estorya sa China ug gitapos sa Dengvaxia. Taliwala anang tanan, kadaghanan sa mga batan-on kay tua galingaw-lingaw, sigeg selfie, gasigeg dula sa ilang selpon o sa ilang kompyuter. Unsa kaha tuoy gakahitabo sa atong kahiladman, sa? Makuyawan ta kay kana kunong senyas sa kamot sa Santo Niño sa Cebu, nagpasabot nga duha ug tunga lang ka milenyo ang tagal sa Ginoo sa mga tawo sa kalibotan. Bale hangtod 2500 na lang ang gihatag sa Amahan sa Anak aron ipakita nga ang kalibotan dili angayng pabuthon o pakuyoson kay ang mga tawo dinhi Diyosnon. Hala, 2018 na! Hehehe.

Gapaminaw bitaw kos mga kulukabildo karon, lahi ra gyod kaysa among mga kamut-anan sa una. Nah, dili gani gyod ko tinuod nga tibak (mao nay ngalan sa mga aktibistang mga nagtungha sa UP, MSU ug uban pang mga tulunghaan diin ang mga estudyante gasubay og tuki sa dagan sa panahon) apan ang among mga huluhisgot unsay sakto, unsay sayop sa dagan sa mga panghitabo. Nah, karon, bisan sa akong Facebook makita nga wala nay gihisgotan gawas sa lugar nga gisuroyan, gikaon ug gibati. Wala nay kawsang gihisgotan, wala nay katilingbanong kalihokan, gawas tingali nga nanghatag silag Pinaskohan sa mga kabos ug lumad o nagtudlog sayaw sa kabataan, kana gawas sa pipila nga gatikawtikaw sa dalan sa pipila ka adbokasiya sama sa kahimsog sa kalikopan ug kahimsog sa utok sa mga lider kuno sa katilingban. Wingig sab ko sa kaguol usahay. Unsay paminaw ninyo sa gibuhat sa kalag ni Jose Rizal ug ni Andres Bonifacio? Sumo na sila hisgotan, sa? Ngano pod kahang duna pay kasaulogan sa ika-

30 sa Nobiyembre ug sa ika-30 sa Disyembre, no? Hehehe.

Nakangisi gyod ko adtong nagdangadanga pa ang ika-30 sa Nobiyembre kay diha sa motorelang akong gisakyan ingon ini ang estorya, ay:

Estudyante 1: Hay, petmalu gyod nas Teacher. Daghanag assignment, uy. Mokatkat ra ba unta mis Capistrano karong 30. Estudyante 2: Unsa diay naas 30? Estudyante 1: Holiday baya. Bonifacio. Estudyante 2: Kinsa diay na siya? Estudyante 1: Bonifacio, hellow. National hero. Estudyante 2: Ha? Abi ko si Rizal? Estudyante 1: Ay, basta! Walay klase sa 30. Satanas, kinsa bay gatudlo ani nila? Morag nakahilak kong gapaminaw sa tonada sa ilang estorya, nga ingog walay keber kon nag-unsa silas Rizal ug Bonifacio sa ilang kabatan-on.

Estudyante 2: Bitaw, nice no? Moadto kos CDO ana kay wala pa ko kaadtos SM.

Estudyante 1: Naay sinehan ang SM sa CDO? Sa SM Lanang kay werpa.

Maayo gani ming-abot na sila sa ilang kanaogan, kon wala pa ug nagpadayon to silas akong atubangan, masipa ko tingali tong usa ug mapitlok tong usa.

Apan morag gusto nakong luokon ilang mga magtutudlo. Gipamemorya ra man tingali to silas adlaw nga natawhan ug namatyan niining mga giila (kuno) nato nga bayani ug kadtong usa bagsak pa gyod unya gipa- project lang aron kapasar. Paita sab sa gidangatan sa mga tawong nakigbisog nga maarang-arang unta ang pagtagad sa uban kanato ug maarang-arang atong pangartiyo, sa? Mao baya nay gipatuloan og dugo ni Bonifacio ug ni Rizal, unsay makaarang-arang ug makaayo kanato. Hinuon, wala man kunoy labot ang Visayas ug Mindanao sa estorya sa nasod niadtong panahona, labi na gyod sa panahon sa Katipunan kay layo man lagi ta ug isla-isla pa gyod. Maong lain tong gera ni Dagohoy sa Bohol, lahi sab tong kang Leon Kilat sa Cebu, ug mas labawng lahi ang kang Sultan Kudarat sa Cotabato.

Og nganong wala tay keber, daghan og rason apan usa na niana kay ang mga estudyante grado ray giapas, dili kahibalo og hayag nga panabot, kon makagradwar kuwarta ang giapas ug kasikat dili tarong ug matinud-anon nga binuhatan, kon maginikanan hinambog ray daghan, walay pag-atiman, ug kon makalingkod man sa tronong gamhanan, lingkod ra say gihimo ug ang plano nga dili na makatindog pa. Aw, kon makatudlo sab, abi mog wala magbinulakbol sa panahon nga sila pay gipatuon. Kon wala man magbinulakbol, durong sipsip sab aron mataas ang grado kay ganahan pod baya nang teacher naay masugo-sugo. Hahaha. Paita. Dili hinuon tanan tingali apan nganong naingon ta niini? Atong edukasyon gyoy akong pakasad-on. Katawa lagi ko kay kausa, pipila ka estudyante naghisgot sa ilang kagahapon sa usa ka magtutudlo didtos akong kanhiay opisina:

Estudyante 1: Ahh, cum laude nang among teacher, Ma’am?

Estudyante 2: Kinsa, si kuan … (ug ginganlan ang maestra). Estudyante 1: Oo, kana siya. Estudyante 2: Hay, nanghambog man na siyas among klase nga nanobrag 0.01 iyang grado. Maong wala siya macumlaude. Pero siya gyod kunoy kinabraytan sa ilang klase.

Estudyante 1: Aw, kon ingon ana siya sobra pas Ma’am Amy sa summa cum laude. Ako: Ngano man diay nang cum laude, brayt jud na? Estudyante: (duha nganga) Ako: Kandidato baya mo pagka cum laude, unya, pabraytay diay na?

Estudyante: (duha nganga lang gihapon, lagat pa gyod ang mata).

Ako: Dah, mga desisyon ra nas kinabuhi, uy. Nganong big deal na ninyo? Estudyante 1: Astig gyod nis Ma’am Amy, o. Estudyante 2: Dili diay na brayt ang cum laude, Ma’am? Ako: Not necessarily. Ug di sab na ingnon nga naay grado, nakasabot na.

Ngano pod kahang nag-anam kalasaw atong panabot ug nag-anam kamabaw atong pagbati sa katilingban nga klaro man gyong wala ta paanhia sa kalibotan nga nag-inusara? Hinuon, kon buot hunahunaon, mao baya sab nay hinayhinayng gakahitabo ni Kristo, sa? Mora na lang intawon og tawo-tawo sa basakan, tigbugaw og maya.

Bisan kining mga kasaulogan, libog. Ang pagka bayani ni Andres Bonifacio, sa ika-30 sa Nobiyembre gisaulog, iyang adlawng natawhan. Ang kang Jose Rizal, sa ika-30 sa Disyembre iyang adlawng namatyan. Ngano na? Tungod ba kay gipatay si Bonifacio sa iya ra sang mga kauban sa Katipunan ubos sa mando ni Emilio Aguinaldo apan si Jose Rizal gipatay sa kanahan nga mga mananakop sa atong nasod nga ingog opisyal nga pagkapataya maong mas importante iyang kamatayon kaysa iyang natawhan? Unsa man gyoy atong gisaulog diay, nga natawo si Andres apan napatay si Jose? Hahaha.

Mao sab tingali nay rason nganong wala na lay gapanumbaling aning mga kasaulogana, gihimo na lang rason nga makalakwatsa. Hinuon, bisan kana nausab. Kaniadto, makahinumdom ko nga ang mga tawo magbagutbot nganong magsaulog pa nianang mga adlawa, labi na ang ika-30 sa Disyembre kay bisan tuod giila ang pagka bayani ni Rizal, daghan gisamokan kaniadto ini nga kasaulogan kay pila ka adlaw serado ang bangko. Arang-arang karon kay naa nay ATM. Kaniadto, kon Huybes ang ika-30 sa Disyembre, unya nahutdan kag kuwarta pagka Biyernes, pastilan, Lunes pa ka kakaon. Mao nang dili na ta matingala nganong gagera ang social media sa gihimo ni Isabelle Duterte nga nagpa- photo shoot sa opisina sa iyang apohan, background ang selyo sa opisina sa presidente sa Pilipinas, alang kuno sa iyang debut sa tuig 2020. Gikan sa mga debate, klaro nga wala say klaro kon unsay sakto ana, unsay dili. Matod pa sab kuno sa usa ka Tulfo, “Mamamatay kayo sa inggitttttt!” Wah... Hinuon, maayo na lang nang maneguro kay basin dili tinuod nga kutob ras tuig 2500 ra gyod atong palugit, no? Hehehe.—

Ngano pod kahang nag-anam kalasaw atong panabot ug nag-anam kamabaw atong pagbati sa katilingban nga klaro man gyong wala ta paanhia sa kalibotan nga nag-inusara?