ANG SUGILANON SA MATA SA BALAKERO

LISORAN kong magsulat og sugilanon. Wala koy mahika sa pagsugilon. Kani laging naanad tag minugbo, di ko kamao mopadagan ug mopataas sa estorya. Alang nako, ang ngilngig nga storyteller, makighinabi nga dili biyaan sa kaestorya, makapahunong unsa man ang imong gikabisihan. Ug wa ko niana nga abilidad.

Bisan pa man, misulay ug mosulay gihapon kog sulat og sugilanon. Maihap ra sa akong tudlo ang akong nasulat. Kay lagi, lisdan ko. Gani, namatikdan nako nga nagpabilin gihapon akong balakero bisan diha sa akong pagsugilon. Sama sa akong mga berso, ang akong sugilanon wala kaayoy aksiyon. Nagsalig lang sa imahen. Wala kaayoy diyalogo. Walay daghang panghitabo. Ug kasagaran, obserbasyon lang sa karakter ang mabasa diha sa panid. Ganahan ug komportable ko niani nga estilo. Apan daghan gihapon kaayog bikil ang akong mga mugna.

Tungod niini, naghimo kog notes kabahin sa pagsulat og sugilanon, sa akong angayng usbon, sa akong namatikdan sa ubang sugilanon, ug sa pag-uswag sa akong arte ug sa ubang nagsulat sab og sugilanon. Ania.

Karakter

Diyotay rag karakter akong mga estorya. Duha, tulo, upat. Ang uban background na lang. Nahisama sa mga anino nga nasiplatan lang sa protagonista. Mga estranghero. Usa sa dakong kulang sa akong sugilanon mao ang characterization. Tingali ang matarong lang nakog panday mao ang protagonista. Ang uban, kengkoy-kengkoy na lang. Usa kini ka dakong challenge nako. Mao tingali nga gilimitahan lang

NINDOT UNTA NGA KON MAGSULAT TAG SUGILANON, HUNAHUNAON NATO KON MAKAPADIS-OG BA KINI SA ATONG KAUGALINGONG ARTE, KON DI MAN GANI SA KATITIKAN.

nako akong kaugalingon sa pipila ka karakter.

Nakat-onan nako sa among klase kaniadto nga kinahanglang may kaugalingong kinabuhi ang matag karakter. Di lang kutob sa pisikal nga kalahian ug deskripsiyon. Kinahanglan nga may kaugalingon siyang linihokan, inestoryahan, panghunahuna, pagbati, ubp. Molihok ang karakter dili tungod sa mando sa nagmugna kondi sibo sa kon unsa ug kinsa siya. Ang buhaton lang sa magsusulat mao ang paghatag og kinabuhi sa karakter, ug ang karakter na dayon mismo ang molihok og iya. Kasayon paminawon, pero kalisod buhaton. Ug hinaot nga sa pagpadayon nakog sulat ug pagbasa, makat-onan ko ra ni.

Distansiya

Tinuod nga ang magsusulat ang nagbuhat sa tanan. Apan wa kini magpasabot nga siya na ang mopalihok sa gimugna niyang karakter. Kinahanglan adunay distansiya tali sa tagsulat ug karakter. Di manginlabot ang writer sa panghunahuna sa mga tawong iyang minugna. Sa pipila ka writers’ workshop nga akong naapilan, kanunay ning mahisgotan— ang writer’s intervention.

Pananglit, ang usa ka karakter nga nagpuyo sa bungtod ug wa sukad makakita og TV, magazine o foreigner, dili mo- describe sa usa ka estranghero sa ilang dapit isip cowgirl. Kon pananglit, naguwapahan siya sa iyang nakita, di siya makaingon nga sama kini kaanyag sa usa ka Hollywood actress. Oo, ang tagsulat kaila og cowgirl ug Hollywood actress, apan ang karakter wala. Tungod kay limitado lang ang karakter kon unsay iyang nasinati, nakita o nabasa, o kon unsay iyang gipuy-ang kalibotan.

Kon maghisgot gani og paglikay sa writer’s intervention, mahinumdom dayon ko sa klasik nga sugilanon nga “How My Brother Leon Brought Home a Wife.” Ang kataposang linya sa sugilanon nagkanayon, “and in the darkened hall the fragrance of her was like a morning when papayas are in bloom.” Ang karakter mideskrayb sa kahumot sa kapikas sa iyang magulang pinaagi sa pagtandi niini sa alimyon sa kabuntagon atol sa tingpamulak sa kapayas. Ang karakter bata nga nagdako sa kinabuhi sa banika. Maong swak gyod kaayo ang paggamit niini sa kapayas sa pagdeskrayb sa kahumot sa bisita. Kay kon ang karakter miingon pag sama siya kahumot sa usa ka sikat nga perfume, nan, di na na katuohan. Ug mao na na ang gitawag og pagpanginlabot sa tagsulat sa panghunahuna sa iyang binuhat. Ug kini angayng likayan.

Diyalogo

Para nako, kini ang labing lisod. Aw, dali ra mang paestoryahon ang mga karakter kon buot hunahunaon. Pero ang kasagarang resulta peke ang maong diyalogo. Di sila tawo paminawon, kondi mga robot nga militok sa mga pulong nga gihatag kanila sa tagsulat. Ang matag tawo may iyang inestoryahan, ang taga bukid lahi og inestoryahan sa taga siyudad, ang naninda og isda sa merkado lahi og inestoryahan sa haciendero, ang bata lahi og linitokan sa hamtong.

Ang mga pulong nga kasagarang gamiton sa usa ka millennial, Binisaya nga may sagol Iningles. O kaha ang pulong nga gamit sa bata, di ingon kakomplikado sa usa ka hamtong nga hanas na sa paglitok gamit ang pinulongang namat-an. Kinahanglang mo- reflect kini diha sa dayalog. Sa akong namatikdan man god, usahay masobrahan kahinlo ang sinulatan sa magsusulat. Imbes nga gabasa kag dayalog, mora na hinuon kag gabasa og grammar book. Hinlo ra kaayo, Bay. Way sipyat ang grammar ug estruktura, pormal kaayo paminawon ang karakter; sa kapormal, mora na siyag di tawo paminawon. Tinuod, importante ang saktong grammar ug estruktura, pero hunahunaa ang imong karakter. Pangutan-a imong kaugalingon: ingon ani ba ang normal nga conversation sa mga karakter nga imong gimugna? Katuohan ba? Kon kampante ka na, maayo. Kon dili, gawas sa imong lawak og paminawa ang mga traysikol drayber nga nagdulag dama sa daplin sa karsada, ang mga tsismosa mong silingan, ang lainlaing tawo sa imong palibot.

Angkonon nako, hangtod karon di ko kahibalo mosulat og diyalogo. Ang akong mga karakter morag parehas lang og inestoryahan. Daw di katuohan. Maingon nga malamposon ka sa imong dayalog kon makasunod ug makaila na ang nagbasa kinsa ang nag-estorya maskin pag di na nimo ibutang ang ngalan sa karakter. Ug kini maoy akong paningkamotan og kat-on.

Ang Pormula

Daghang magsusulat ang nagpaulipon sa pormula. Sama sa mga teleserye nga parehas ra ang dagan sa estorya. Tingalig walay sayop ang paggamit og pormula kon gamiton kini isip pagpraktis sa atong sinulatan o kaha kon di ra pod palabihan og gamit. Alang nako, puol kining basahon. Ug isip magsusulat nga nagkat-on pagtagik og sugilanon, dakong ilad sa akong kaugalingon ug kapasidad kon magpaulipon ko niini.

Wala magpasabot nga kon magsulat tag bag-o, “bag-o” na gyod ang atong topic o tema. Matod pa sa nobelistang Pranses nga si Marcel Proust, “sa atong paglawig, ang tinuod nga pagdiskobre wala diha sa pagpangita og bag-ong yuta, kondi anaa diha sa pagbaton og bag-ong mga mata.”

Di na maihap ang mga sugilanon kabahin sa gugma, kapakyasan, pagluib o kamatayon. Apan kon nagbaton og “bag-ong mata” ang magsusulat, di kini mahimong sumo sa magbabasa, di kini mahimong formulaic. Nindot unta nga kon magsulat tag sugilanon, hunahunaon nato kon makapadis-og ba kini sa atong kaugalingong arte, kon di man gani sa katitikan.

Wala koy awtoridad nga moingon nga buhata kini ug buhata kana. Usa ra ko ka tawong nagkat-on ra pod og sulat og sugilanon. Mas ampay nako tagikon ang balak. Kining gipangsulat ko sa itaas personal nga gabay lamang nako sa pagsulat og sugilanon nga, hinaot sa ginagmayng paagi, makatabang sa mga sama nakong nagkat-on pa pod.

Kay maskin unsa kadugay pa tang nagsulat, magpabilin kitang usa ka tinun-an. Way kataposan ang pagkat-on. —