ANG PEDIKAB DRAYBER
DUHA ka semana na ang nakalabay human ikalubong ang bana ni Luisa nga si Oscar. Atake sa kasingkasing ang namatyan niini sa edad nga 45. Karon nga napundo ang ilang pedikab nga kanhi si Oscar mismo ang nagdrayb, naglisod na kaayo silas pagbugtaw sa inadlaw nilang galastohan sa balay. Gumikan niining maong problema, nakahunahuna na lang siya pagbaligya sa pedikab. Apan sa dihang giduol niya ang kamagulangang anak niyang si Dolly ug gisultihan sa iyang plano, hugot nga midumili ang dalaga.
“Kon imo na karong ibaligyag 60 mil, Ma, anaa kahay mopalit ana nga may pagka daan na man kanang atong pedikab?” nagkanayon si Dolly nga mipadaplin una sa gibasa niyang libro. “Kon pananglitan, Ma, mahalin kanag 60 mil, pila may daganon nianang kantidara sa pagka karon? Makahunong ra gihapon ming tulo ana sa pag-eskuyla.”
“Unya, unsa may atong buhaton nga ang tres mil nga akong suweldo sa botika, kulang ra man gani sa atong pagkaon?”
“Aw, di, ato lang una ning padrayban og lain,” maoy tambag ni Dolly.
“Nalimot ka ba, Dolly, nga sa buhi pa kadtong imong amahan, wa gyod siyay pagsalig kon laing tawo ang modrayb sa atong pedikab?”
“Hain kahay maayo, Ma, nga mentras tanto, ako lang unay modrayb ning pedikab. Total, aduna na man koy lisensiya.”
“Unsa?” Mikalit lag kusog ang tingog ni Luisa. “Wa ka ba maflip diha, Dolly? Sa imong pagka babaye, modrayb kag pedikab? Ayaw ana, Day, kay kataw-an tas mga tawo, sa atong mga silingan, sa imong mga higala.”
“Kay ngano man diay, Ma, angay ba diay nilang kataw-an ang usa ka babaye nga nanginabuhi sa limpiyo nga paagi?” Mipahayag si Dolly. “Abi nimo, Ma, ang angay nilang kataw-an o tamayon mao kadtong mga tawo nga nangadato gumikan sa pagbaligya og shabu, kadtong mga tawong nangadato gumikan kay nangawat sa kuwarta sa gobyerno.”
Wa makatingog si Luisa. Ngano man tuod nga kataw-an man ang usa ka babaye nga mangitag kuwarta sa tinarong nga paagi?
Alas 8:30 ang takna nianang pagkaugma, miadto si Dolly sa Villaflores College ug gihangyo ang dean sa College of Education nga ibalhin ang iyang mga subject sa buntag ngadto sa gabii. Pagkahapon, ang gibisyo lamang ni Dolly mao ang paglimpiyo sa ilang pedikab aron pagkaugma, andam na ang tanan alang sa unang babayeng pedikab drayber sa tibuok Siyudad sa Tanjay.
Untop gyong alas 8:00 sa buntag pagkaugma, gipagawas ni Dolly ang pedikab. Pag-abot niya sa krosing Rizal-Washington, gipara siya og hamtong nga magtiayon nga magpahatod niya ngadto sa simbahang Katoliko. Ilang silingan ang magtiayong Fermin ug Rona Almacen, mga retiradong magtutudlo sa tunghaang publiko. Ambot kon nakaila ba ang magtiayon kang Dolly sa iyang get-up nga nag- cowboy pants man kini ug giparesag berde nga t-shirt. Kon pakalitan nimo siyag tan-aw, makaingon ka gyong lalaki tungod sa iyang kalo nga maoy nakatabon sa buhok niyang gipangko. Hinuon, diha usay pipila ka drayber nga wa matingala ning kalit nga pagtungha ni Dolly ilabi na niadtong suod ni Oscar kanhi nga nasuheto sa numerong 045 nga maoy numero sa pedikab sa mihalin nga si Oscar. Apan diha gayoy usa ka batanong bilyako nga bisag nakaila kaayo sa kanhi tag-iya sa maong pedikab, mipasangil gayod og pangutana kaha aron pagdani sa pagtagad sa dalaga.
“Isa, Dong, di ba mao man na ang pedikab ni anhing Oscar?” matod pa sa bilyako nga mitudlo sa gidrayban ni Dolly.
“Tinuod kanang imo, Partner,” tubag pa ni Dolly dayong kanaog sa pedikab ug gitan-aw ang bilyako, “ug ako ang iyang anak.”
“Hoy, Pedro!” dihay misagbat sa likod ni Pedro, “sigaag maayo kanang imong gabudlat nga mata ug klarohag lalaki ba kanang imong gikasulti,” puno pa niadtong tawo nga gisundag pangatawa sa ubang drayber. “Aw, tuod, no. Sorry kaayo, Miss… Miss…” “Dolly,” mubong tubag ni Dolly. “Dolly… Dolly…” matod ni Pedro. “Ako sab diay si Pedro Palakol.” Wa makapugong si Pedro pagbahakhak sa kahimuot. Mingsamot usab kalanog ang katawa sa ubang drayber. Komo bag-ong drayber, wa mailhi sa mga pasahero ug way suki, gamay ra kaayo ang kita ni Dolly sa unang adlaw sa iyang pagdrayb. Hapit dili gani siya makapalit og upat ka litrong gasolina. Apan sa dihang mingkamang ang mga adlaw ug diha na siyay mga kailang taga poblasyon ug pipila ka suking taga baryo, nag-anam usab kadako ang iyang kita.
Usa ka buntag niana, mga alas 8:00 ang takna kadto, usa ka lalaki ang miduol kaniya ug magpahatod sa Water District ug NORECO. Iyang giunag hatod ang tawo ngadto sa Water District kay duol ra man kini sa paradahan. Tungod kay wa kaayoy tawo ang opisina sa Water District niadtong tungora, way singko minutos, migawas ang tawo ug misakayg balik sa pedikab ni Dolly.
Karon, gipadagan nag balik ni Dolly ang iyang gimaneho padulong sa Tugas diin nahimutang ang NORECO nga may kapin sa duha ka kilometro ang gilay-on gikan sa Water District. Diha ra niya ipahimutang sa primera ang enggranahe kay nagsugod nag dulhog ang dalan. Tungod tingali kay di pa tantong hanas modrayb ug mao pa sab kadtong higayona ang paghitaak niya sa maong dalan, wa kaayo siya masuheto nga sa tungang bahin sa bakilid aduna kiniy kurbada. Unya, sa iya nang pagdemano, maoy misugat sa iyang panan-aw ang usa ka puting awto nga giparking saylo lag gamay sa tiilan sa bakilid.
Natarantar si Dolly. Giduot niyag maayo ang brake. Apan dili niya mawahing ang motorsiklo sa tuo kay basig modiretso sila sa pangpang. Dili usab niya kini mawahing sa wala kay niadtong tungora may laing pedikab silang gikasugat. Ang sunod nga nabatian ni Dolly mao ang kusog nga paka gumikan sa pagkadugmo sa pedikab sa lubot sa puting awto.
Ang tag-iya sa puting Toyota Fortuner nga niadtong tungora nangihi sa kilid sa iyang sakyanan kalit lang nakasinggit pagkabati sa lugapak.
Ang aksidente nakadapit sa mga tawong nagsakay sab og laing pedikab apil na ang pipila ka motorista nga nahiagi.
Naglingo-lingo ang tag-iya sa awto samtang nagtan-aw sa iyang awto nga nadasmagan sa pedikab. Wala man hinuon mabasag ang bildo niini apan kinahanglan gyong ilisan kay maklaro kaayo ang mga ligtik. Wa niya makita ang ubang danyos sa iyang sakyanan kay naalihan man kini sa nabungad nga simod sa pedikab nga morag mikabayo sa lubot sa Toyota Fortuner.
Giduol niya ang nahimutangan sa drayber sa pedikab nga, sa iyang tan-aw, morag way panimuot. Nagkadugo ang ulo niini samtang nag-akbo sa handle bar sa motorsiklo.
“Bay,” sampit niya sa duha ka lalaki nga mingduol sa iyang nahimutangan, “palihog tabangi kog pasulod ning drayber sa akong awto.”
Nahimong grasya ang usa ka disgrasya. Sa unsang hitaboa?
Wa usay tingog ang duha ka lalaki nga ming-agakay sa wa nila hiilhing drayber ngadto sa Toyota Fortuner. Unya gisunod nilag pakanaog ang pasahero sa pedikab. Way samad ang lalaki apan matataw kaayo ang pagka- shock niini.
Sa dihang napahimutang na si Dolly ug ang iyang pasahero ngadto sa Toyota, miingon ang tag-iya ngadto sa mga tawong mingtabang niya: “Kadiyot, kinsa man ninyo ang nakaila nako?”
Usa sa mga mingtabang ang miisa sa iyang kamot. “Ako, Sir. Ikaw si Tony Dee, ang tag-iya sa Dee’s Hardware dinhis Tanjay.” “Salamat,” ni Tony pa. “Ug ikaw, kinsa ka man?” “Henry Torres, Sir.” “Kining, Hen, asa man unta mo mopaingon?” “Maniyanggi mi, Sir, kuyog sa akong asawang si Dora.” “Nagkinahanglan kog duha ka tawo nga moalalay ning duha nga akong dad-on sa ospital. Kutob ra mo sa ospital dayon puyde na mong mobalik dinhi. Ug silbing bayad sa inyong kalangan, mohatag kog otso sentos pesos.”
“Akong ingnon si Dora, Sir,” ni Henry pa nga miadto kang Dora nga nagpabilin lang sa sulod sa gisakyan niining pedikab. Pagbalik pa niya sa nahimutangan ni Tony, nagyango-yango siyang namulong: “Okey si Dora, Sir.”
“Sige, sakay na mos Toyota kay manglarga na ta,” ni Tony pa dayong duol sa drayber sa gisakyang pedikab nila ni Henry. “Kinsa toy ngalan nimo, Bay?” “Joe, Sir,” tubag pa sa drayber. “Kining… Joe, nakaila ka sa tag-iya ining 045?” sukot pa ni Tony nga mitudlo sa pedikab ni Dolly.
“Oo, Sir… si Nong Oscar. Apan bag-o lang namatay,” pahayag ni Joe. “Sa Sambag ang ilang balay.”
“Maayo nuon kon mao kana,” ni Tony nga mikuot sa iyang pitaka. “Aron ta madali, Joe, ikaw na lay adto sa Sambag ug pahibaw-a kinsa man ang tagtungod niining drayber sa pedikab. Ayoha lag sulti, okey?” “Okey, Sir.” “Dawata ning duha ka gatos ka pesos.” Gitunol ni Tony ang gikuptan niyang kuwarta.
“Uy, kadako god ani, Sir?” ni Joe pa nga hapit dili makatuo sa kadako sa kantidad nga gihatag ni Tony.
“Alang na sa imong kahago, Joe,” ni Tony. “Apan sa dili ka pa molarga, Joe, tabangi una mi si Henry sa pagpadaplin ning nagubang pedikab.” Abtik ug way tingog si Joe nga nanaog sa iyang gisakyan. Untop gayong alas 9:00 ang takna sa pagpadagan na ni Tony sa Toyota Fortuner. Dili kaayo baga ang trapik maong paspas ang dagan. Way kuwarenta minutos, ming-abot sila sa Silliman Medical Center.
Samtang gipahimutang sa mga attendant ang duha ka gurney alang kang Dolly ug sa kauban niini, gibalhin ni Tony ang Toyota ngadto sa may parking area sa ospital. Unya mibalik siyag sulod sa building ug giduol ang usa ka nurse nga diha sa may information section. “Kinsa ba ang resident doctor ning orasa, Ma’m?” “Si Dr. Raul Dee, Sir,” tubag sa nurse. Sa hilom, mapasalamaton si Tony kay kini si Dr. Dee iyang igagaw-igtagsa. “Hain man ang office ni Dr. Dee?” “Sa sunod nga room, Sir.” Didto sa sunod nga lawak, nagtapot ang table nameplate diin nahisulat ang ngalang Dr. Raul M. Dee, Resident Doctor. Unya nanuktok si Tony. Sa ikatulo niyang tuktok, naabli ang pultahan ug migawas ang usa ka Tsinoy nga susamag panuigon ni Tony.
“Hello, long time no see.” Nagpahiyom nga mitimbaya ang igagaw ni Tony. “How’s my millionaire cousin?” “Bad news, Gaw.” Misulod si Tony. “Have a sit,” ni Dr. Dee pa nga mitudlo sa silya duol sa iyang lamesa. “Unsay balita?” ni Dr. Dee nga mipaingon sa iyang lingkoranan.
Sa nakalingkod na si Tony, gibatbat niya ang nahitabo. Wa usay timik nga naminaw si Dr. Dee. Sa nakahuman na pagsaysay ni Tony, miingon si Dr. Dee. “Isa, Gaw, nganong didto ka man moagi nianang dalana nga anaa may dakong highway?”
“Usa sa akong mga cashier mipalta gahapon ug aron pagsusi, mihapit ko sa iyang balay nga anaa diay duol sa may Water District. Gihilantan diay ang babaye. Gikan didto, midulhog na lang ko sa dalang bakilid nga sa tuong bahin pulos kahumayan.” “Unya karon, unsa may imong plano, Gaw?” “Nakonsensiya ko, Gaw, kay kon wa pa ko magdali-dali paghunong sa tiilan niadtong bakilid, dili tingali mahitabo ang maong aksidente. Mao nga akong tubagon ang tanang galastohan kay naluoy ko sa drayber.” “Kay ngano man diay?” “Ma- shock gyod ka, Gaw, kay ang drayber usa ka batan-ong babaye,” tug-an ni Tony.
“Babayeng talagsaon!” puno sa kahikugang ang tingog ni Dr. Dee nga hapit dili makatuo sa gisulti sa iyang ig-agaw. “Unya, Gaw, angayan ba ang babaye?”
“Di man hinuon maklaro ang iyang panagway kay nagkadugo man apan sa akong tan-aw morag angayan gayod.”
“Yati, Gaw, basig kining bayhana mao ang gihatag sa Ginoo aron aduna nay bag-ong inahan ang imong anak.” Mitiaw si Dr. Dee.
“Kon matinuod man kanang imong pangagpas, Gaw, may pagkasiaw diay ning Ginoo kay nganong iya pa mang gipadasmag sa akong awto ang babaye nga iyang gitagana para nako,” balostiaw ni Tony.
“Na, sige, Gaw.” Mitindog si Dr. Dee. “Ako sang tan-awon kadtong dala mong pasyente.” Nagdali nga migawas si Dr. Dee.
Aron dili laayan, mitindog si Tony ug gipunit ang Time Magazine nga diha sa ibabaw sa credenza dayon niyang pakli-pakli niini. Unya inanay siyang giganoy sa katulogon. Gikapoy gyod siya tungod sa nahitabo.
Napakgang ang iyang paghinanok dihang miigot ang pultahan sa lawak ni Dr. Dee.
“Okey na, Gaw, ang dala nimong pasyente,” ni Dr. Dee nga milingkod sa iyang silya. “Ang pasahero nga lalaki walay bisag gamayng bun-og kay nakapanghawid diay siyag maayo. Ang drayber nga babaye maoy nahiagom og lima ka stitch nga samad sa ulo apan wala koy nakitang fracture segun sa resulta sa X-ray. Karon, natulog pa hinuon siya resulta sa anestesya nga akong gihatag. Tingali, mga duha pa ka oras una siya makamata. Tala, ubanan ka nako sa iyang lawak,” agda ni Dr. Dee.
Mitindog usab si Tony ug minunot sa iyang ig-agaw ngadto sa gawas.
Nanulod sila sa Room 104B. Sa sulod sa lawak, misugat sa panan-aw ni Tony si Dolly nga naghigda sa katre nga nagpabilin pang nakatulog. Nagsul-ob na si Dolly og puting sinina alang sa mga pasyente.
Karon, samtang nagtutok si Tony sa nawong ni Dolly nga wa na maduhig sa dugo, wa niya kapugngi sa hilom ang pagdayeg sa gihuptan niining kaanyag. May pagka mestisa-Katsila ang panagway sa dalaga. Puti ug hamis ang iyang pamanit, taas ug maayong pagkaporma ang ilong nga mibagay sa pula ug nipis niyang mga ngabil. Lalom ang iyang mga mata nga gidayandayanan sa malabong pilok ug sa maayong pagkapormang mga kilay. Niining aktoha, nakaingon gilayon si Tony sa iyang kaugalingon nga morag naigo siya sa panultihon nga “love at first sight.” Apan kining maong pagbati, kon mahimo, iya lang ning tipigan sa iyang dughan.
Didto sa walang suok sa lawak, sa pagwahing pa niya sa iyang tinan-awan, iyang nakita ang lalaking pasahero ni Dolly nga naglingkod sa usa ka silya nga way timik.
“Abi nimo, Gaw,” maoy namulong si Dr. Dee, “nagkinahanglag personal data kining imong pasyente. Kini hinuong iyang kauban, Joel Saludo ang ngalan niini.” Gitudlo ni Dr. Dee ang gihinganlag Joel.
“Sagdi lang, Gaw, kay karong taudtaod ania na gyod tong tagtungod o di ba ang inahan niya,” pasalig ni Tony.
Unya mipalain si Dr. Dee: “Husto gyod ang giingon mong
morag artistahon ning bayhana. Sa akong tan-aw, morag duna koy ig-agawng balo nga maminyo dili madugay.” Nagtingsi nga namulong si Dr. Dee.
“Ayaw rag tinonto diha, Gaw. Kabata pa ani niya,” matod ni Tony nga namula ang nawong. “Pila bay edad nimo karon?” “Trayntay sayis,” tubag ni Tony. “Nalimot ka ba sa balita mahitungod ni Freddie Aguilar?” “Wa baya.” “Si Freddie mosobra na tingali sa 50 ug ang gipangasawa 15 anyos”
Motubag pa unta si Tony apan wa na niya mapadayon ang buot isulti. Niadtong tungora, mao usay pag-abli sa pultahan. Misulod ang usa ka attendant nga may kuyog nga hamtong nga babaye.
“Excuse me, Doc,” sa attendant nga mitan-aw kang Dr. Dee. “Ania, nagpauban nako ang tag-iya sa nadisgrasyang pedikab. Buot siyang makighibalag kang Mr. Tony Dee.”
Ako si Tony Dee, Ma’m. Ikaw diay ang tag-iya sa 045 nga pedikab?” Sa una pa lang tan-aw ni Tony, nakaseguro siya nga mao kini ang inahan sa drayber kay sa iyang panan-aw, dili maglagyo ang ilang mga panagway.
“Oo, ako si Mrs. Luisa Rendal.” Nagluha-luha ang mga mata ni Luisa nga miduol sa gihigdaan ni Dolly. “Komosta man ang iyang kahimtang?”
“Okey ra ang imong anak, Mrs. Rendal.” Si Dr. Dee ang midalig tubag. “Mahitungod sa bayranan sa ospital, wa kay angayng kabalak-an kay kining ig-agaw kong dato maoy moabaga sa tanan.”
“Salamat kaayo, Doc, ug kanimo usab, Mr. Dee, sa pagdala nimo ni Dolly nganhis ospital,” nagkanayon si Luisa nga nagpamahid sa iyang mga mata.
“Way sapayan, Ma’m,” miingon si Dr. Dee. “Kining, Nestor.” Gisampit niya ang attendant nga diha magtindog sa may pultahan. “Yes, Doc,” ni Nestor pa. “Karong taudtaod, ubani si Mrs. Rendal sa Business Section aron mahatag niya ang personal data sa iyang anak, okey?” Miyango si Nestor. “Karon, Gaw Tony, biyaan ko una mo kay duna pa koy asikasohon sa akong opisina.”
“Sige, Gaw, kay karon sab dayon mopauli ko sa Tanjay kay duna koy kuhaon didto,” ni Tony nga misagnunot kang Dr. Dee nga migawas. Unya gisampit niya si Luisa. “Kining, Mrs. Rendal, sa dili pa ko molakaw, aduna lang koy ipangutana.” “Unsa man, Sir?” “Unsa may nagtukmod ni Dolly nga nangunay man sa pagdrayb sa inyong pedikab nga kining trabahoa angay ra man nis mga lalaki?”
“Samtang wa pa mi makakitag kasaligang drayber, kusganon gyod siyang mihangyo nako aron dili mahunong ang iyang pageskuyla.”
Wa makatingog si Tony sa gipamulong ni Luisa. Diha siyay lawom nga gihunahuna. Una molarga, gidala niyag pangaon si Joel Saludo sa may canteen sa hospital.
Ala una imedya ang takna dihang nagsubay na sila sa highway ngadto sa Tanjay. Tungod kay daw dihay kabug-at ang mga butang niyang giatubang, way ganang nakighinabi si Tony kang Joel Saludo hangtod nga gipahunong na niya ang iyang sakyanan atbang sa iyang apartment sa may Brgy. Tugas.
“Anhi ra ta dinhi ug sakay na lag pedikab paingon sa inyo.” Mikuot sa iyang pitaka si Tony ug mikuhag usa ka libo ka pesos ug gitunol kang Joel.
“Para unsa man ni, Sir?” ni Joel pa nga hapit dili makatuo sa gitunol ni Tony. “Alang na sa nahiagoman mong kakuyaw sa nahitabo ganiha.” “Na, daghang salamat, Sir,” ni Joel dayong kanaog sa awto. Didto sa taas sa iyang apartment, maoy iyang naabtan ang iyang helper nga si Gloria nga nagpakaon sa tulo ka tuig niyang anak nga si Micha. Human niya kahagki ang ulo sa anak, miingon si Tony: “Andama ra, Glo, ang akong paniudto kay maligo kog kadiyot.”
Samtang nag-apong si Gloria kang Micha nga natulog sa lawak niini nianang alas 2:30 ang takna, nananghid siya sa helper nga mobalik sa Dumaguete. Sakay sa iyang Strada, mihapit siya sa kuwerpo sa kapolisan aron paghatag sa iyang statement apil na ang bayad sa ospital ug sa pagpaayo sa nagubang pedikab. Sa dihang nangutana ang polis nga iyang gikaatubang ug nganong siya may moabaga sa tanang galastohan nga unta siya may nadasmagan, gitubag ni Tony nga siya ang may dakong tulubagon sa sayop niyang pagparking sa usa ka lugar nga dulhogon. Wa na motingog ang polis sa mao niyang pahayag.
Gikan sa opisina sa polis, mihapit siya sa PNB ug nag- withdraw og igo-igong kantidad.
Hapit nang alas 3:30 ang takna sa pag-abot na niya sa Silliman Medical Center.
“Mao kini siya, Dolly, si Tony Dee— ang midala nimo dinhis ospital nga mao usab ang tag-iya sa awto nga imong nadasmagan.” Si Luisa ang mipaila kang Tony ngadto kang Dolly sa paghimuntog na niya sa lawak sa dalaga.
“Komosta ka, Dolly?” sukot pa ni Tony nga hapit dili mamilok nga nagtan-aw kang Dolly nga nagkulandig sa katre.
“O-okey ra man, Sir.” Wa na kaayo matingala si Dolly samtang nakig-atubang sa bag-ong abot kay di lang dugay gisultihan na siya ni Luisa sa pamayhon ni Tony.
Unya si Luisa ang namulong: “Karon, Dolly, kay ania na man si Mr. Dee, mouli una kog kadiyot aron mi makabalik rong gabii para adunay makabantay nimo.”
“Sige kay sa pagbalik ninyo, ako na usay mopauli sa Tanjay,” ni Tony pa nga mikuot sa iyang pitaka ug mipagulag lima ka libo ka pesos. Gitunol niya kini ngadto kang Luisa.
“Ayaw, Sir, kay duna man miy ikaplete,” hugot nga balibad ni Luisa.
“Dawata kini, Ma’m, kay gastoso baya ang pagngadto-nganhi sa Dumaguete ilabi na karon nga napundo ang inyong pedikab.”
Niining tungora napugos pagdawat si Luisa. Sa iyang paminaw, husto si Tony.
Sa nakalakaw na si Luisa, wa makapugong si Dolly pagpangutana: “Nganong kadako man sa imong gihatag kang Mama, Sir?” “Tony. Tawga akog Tony, Dolly, okey?” “Oo, sige, Tony,” matod ni Dolly. “Alang kanako, Dol, gamay ra kaayo ang maong kantidad kon ikomparar sa imong gidangatan karon. Abi god nimo, kon di pa sa akong kadanghag nga giparking ko ang akong awto sa tiilan sa bungtod ug kurbada pa gyod, dili unta mahitabo ang nahitabo kanimo. Hinuon, kadtong maong disgrasya tingali pagbuot kadtos Kahitas-an nga magkahibalag ta.” “Unsay buot nimong ipasabot, Tony.” “Paminaw og maayo, Dol, aron masayod ka sa tinuod kong pagka tawo. Gibira ni Tony ang gilingkoran niyang plastik paduol sa katre ni Dolly. “Wa ka masayod, Dol, nga balo ko no?” “Balo?” “Oo. Hapit nang moduha ka tuig nga namatay ang akong asawang si Mathilda sa colon cancer.” “I’m so sorry, Ton.” “Ug aduna kamiy tulo ka tuig nga anak nga babaye. Alang kanako, si Micha nagkinahanglan gayod sa pagpangga sa usa ka inahan, ug niining bahina, ikaw ang akong napilian, Dol, nga ipuli kang Mathilda, kana kon mouyon ka.”
“Apan karon lang kita magkaila, Tony. Wa pa ta masuheto sa tagsa-tasa nato ka kinaiya,” maoy pahayag ni Dolly. “Atong hulaton nga magkaila tag maayo, okey?” Apan wa motubag si Dolly sa mao niyang pahayag. Sa tan-aw pa ni Tony, mora kinig dihay lalom nga gihunahuna. Tinukmod sa nag-alintabo niyang kaibog, hinay niyang gihikap ang kamot ni Dolly. Sa sinugdan, nahadlok siyang birahon sa dalaga. Apan wala. Mao kadto nga gihugtan niya pagkupot.
(KATAPOSAN)