PAKWAN ANG HARI SA PAKWAN SA PANGASINAN UG ANG MANANOMAY OG KAMATIS SA IFUGAO

PAKWAN ...

NIADTONG nahinabi naamo namo si Simon N. Groot, ang tagtukod sa East-WestW East-West S Seed, gipahayag niya nga naglisod sila kanhi pagdp pagdani sa mga mag-uuma aron mananom og haybrid ngga nga bi binhi. Human sa napulo ka tuig sukad matukod ang Eas East-West Seed, mokabat pa lang sa 20 porsento anng ang m mga mag-uuma ang ganahan mananom og haybh haybrid nga mga binhi. Tuig 1992 kadto, matod ni Gro Groot. Hinuon, nakasabbot nakasabot r ra man siya. Mas mahal ang mga binhing hybri hybrid ug maglisod kita pagdani sa tawo ngan nga kuwang sab og badyet aron ipalit og maham mahalon nga binhi. Wala pa man god silay sillay pamatuod p ug lisod na kon masayop. Isip Isi iyang konsuylo sa kaugalingon, kaugalingon,, ingon ing ana man sab kuno ang nahitabo nahittabo sa Iowa sa Estados Unidos. Unidoos. Ang A Iowa maoy usa sa labing labinng dakong d talamnan og mais maiis sa Amerika, ug matod ni Groot, Grroot minglabay una ang 18 ka kaa tuig tui ayha nahimong sento porsento poorse ang pagpananom og ogg haybrid hay nga mais didto. Sa pagka karon, malipayon maalipa kaayo si Groot sanglit sannglit daghan nang Pilipinhong PiliPilipinh mag-uuma ang

kombensido nga mas maayong maoy itanom ang binagong mga binhi. Usa na niini si Renato C. Rabanera sa Alaminos City. Siya ang giilang Hari sa Pakwan sa Pangasinan sanglit siya ang maisip nga labing malamposon nga mananomay og pakwan.

Niadtong miaging tuig, miani siya og 120 toneladang pakwan nga nabaligya niya og P15 ang kilo. Maong miabot pod og P1.8 milyones ang iyang halin. Kaniadto, humay ra ug diyotayng pakwan ang iyang kotsetsa. Apan niadtong nadiskobrehan niya nga maayo diayng panapian ang pagpananom og pakwan, nananom siya sa mas lapad nga luna. Nagpalit siyag dugang yuta gamit ang iyang halin. Karon, aduna na siyay lima ka ektaryang umahan.

Aron dali ra ang pag-andam sa iyang talamnan, nagpalit

siyag usa ka Kubota nga traktora. Ang makina di lang magamit sa pagdaro kondili apil na pod sa paghakot sa mga hinarbes niya sa umahan. Nakapalit na usab siyag trak nga maoy gigamit niya sa pagtumod sa iyang mga produkto.

Maoy paborito ni Renato ang Sugar Ball nga barayti sa pakwan sanglit dagko kinig bunga ug lig-on batok sa sakit. Daghan na usab siyag nakat-onang binag-ong pamaagi sa panguma nga gitudlo sa mga teknisyan sa East-West ug uban pang kompaniya sa mga binhi. Apil na niini ang paggamit sa drip irrigation aron makadaginot sa tubig ug sayon sab gamiton. Migamit na usab siya og plastic mulch o kanang itom nga plastik isip hamyang sa yuta aron mapugngan ang pagtubo sa mga sagbot o magpabilin ang kaumogon sa yuta. Migamit na usab siyag plastic tray nga maoy luyongan sa mga binhi. ANG MANANOMAY OG KAMATIS SA IFUGAO – Usa sab sa nakapahimulos sa binag-ong mga barayti sa East-West mao si Jonie Lindawan, 36 anyos, nga mananomay og Diamante Max nga kamatis sa Tinoc, Ifugao.

Bukid ang talamnan ni Jonie. Aduna

kiniy gilapdon nga 2,500 metro kuwadrado nga kaugalingon niyang luna ug nangabang usab siya og dugang 2,500 metro kuwadrado. Kugihan nga mamunga ang Diamante Max nga barayti sa East-West. Gilaliman ka, matag semana, makapupo si Jonie og 4,600 ka kilo sa iyang tanom sa tunga sa ektarya.

Ang problema lang, labihang baratoha sa kompra sa iyang mga hinarbes. Moabot lang kuno og P6 hangtod sa P8 ang kilo. Iya kining gidala sa trading post sa Bambang, Nueva Vizcaya. Dako usab ang nagasto niya sa paghakot sa iyang produkto ngadto sa merkado.

Hinuon, bisan pa man kon barato kaayo ang iyang baligya, wala gihapon siya maalkanse. Tungod kini kay kugihan kaayong mamunga ang Diamante Max. Matod niya, miabot og kasiyam hangtod kanapulo mapupoi ang iyang mga tanom sa dili pa hingpit malugnas ang mga punoan.

Gawas nga kugihan mamunga ang Diamante Max, kini ang paborito ni Jonie sanglit mahimo kining itanom bisan sa ting-init ug sa ting-uwan.

Siyempre, malipayon kaayo karon si Simon N. Groot sanglit daghan na kaayo ron ang nakapahimulos sa mga binhi nga gama sa iyang kompaniya. Kamatuoran, katap na kaayo ang mga barayti sa East-West sa ubang nasod sama sa India, Sri Lanka, Myanmar, Pakistan, Vietnam, Aprika ug ingon man sa Mexico ug uban pang nasod sa habagatang Amerika.—

Si Jonie Lindawan sa iyang talamnan og Diamante Max nga kamatis sa Tinoc, Ifugao.

Si Marvin Baños sa East-West Seed didto sa bungtod nga talamnan og kamatis ni Jonie Lindawan.

Tungod kay maayo ang kinitaan sa pagpananom og pakwan, nakapalit og traktora si Renato.

Si Renato C. Rabanera ug ang iyang semilya sa pakwan sa plastic tray.

Si Renato C. Rabanera nga nakuhaan og hulagway sa talamnan niya sa pakwan nga Sugar Ball.

Si Simon N. Groot. Himunga kaayo ang Diamante Max sa talamnan sa Tinoc, Ifugao.

Bisan ang nataran sa balay ni Jonie Lindawan gitamnan niyag kamatis nga Diamante Max.