DUTERTE BATOK KORAPSIYONG LOKAL
GIKAHIMUOT sa kadaghanan ang baroganan ni Presidente Duterte batok sa korapsiyon. Tin-aw nga usa kini sa lig-ong mga hinungdan ngano nga nagpabilin nga hugot gihapon ang pagsalig sa mga Pilipino kaniya bisan magduolan na sa duha ka tuig ang iyang pangagamhanan.
Buyna mano nga gisampolan ug gipapahawa ang iyang suod nga amigo ug haligi sa pangampanya nga si kanhi DILG Secretary Mike Sueno. Gisunod ang uban pang tag-as nga mga opisyal ug mga pamuno sa nagkalainlaing ahensiya sa gobyerno. Tin-aw ang mensahe sa presidente, kontra niya ang korapsiyon ug pagwaldas sa pundo sa gobyerno ug wala siyay giila ug pasayloon bisan kinsa pa nga opisyal sa ehekutibo nga iyang masayran o madunggan nga mihimo niini. Ang kanunayng pagbiyahe, lulinghayaw ug lingaw-lingaw ginamit ang kuwarta sa gobyerno igo nang basehan aron gilayon nga paphaon ang mihimo niini nga opisyal. Sa pagsulat ning maong lindog, gitukod na ang Presidential Anti-Corruption Commission ug gitudlo na ang mga modumala niini.
Samtang dako kaayo ang buluhaton aron mapadayon kining maong krusada ni Duterte sa nasodnong pangagamhanan, mas nahimong dako ang hagit sa dihang gideklarar niya nga isunod niya pagtutok ang mga lokal nga gobyerno. Walay laing presidente sa kasaysayan nga nakahimo pagsita sa lokal nga mga opisyal labi na sa piniling mga opisyal sa mga lalawigan, siyudad ug lungsod sa ilang tulubagon sa kuwarta sa katawhan. Lagmit ang mihimo niini mao ang Ombudsman kay ila man kining unang buluhaton, kana kon dunay mosumbong, apan wala gyod koy mahinumdomang presidente nga nangahas pagtandog sa lokal nga mga ehekutibo ug opisyal sa korapsiyon sa ilang mga poder. Kon duna man gani ngadto sa pipila lang tungod sa partidista nga tumong ug dili gyod matibuk-on nga kampanya sa pagsumpo sa korapsiyon sa mga lokal nga gobyerno. Dakong bentaha ang kasinatian ni Presidente Duterte sa pagka mayor sa Davao sa dugayng panahon. Nasayod siya sa mga
Dili mauwat si Duterte niining maong mga tinonto. Maong seguradong daghan na kanila karon pa lang (nga gibalita kining iyang plano) nga naglisod nag katulog ug nag-alingasa sa mosunod nga mga hitabo.
pamaagi ug palusot sa panguwarta sa mga lokal nga opisyal kay diha siya gikan. Sa tinuod lang, kon duna may binilyong korapsiyon sa nasodnong mga opisyal, mas dako pa ang kantidad nga giwaldas sa daghang lokal nga opisyal fuera de los buenos diha sa walay pulos nga pagbiyahe o paglulinghayaw ginastohan sa pundo sa gobyerno. Kini wala pay labot sa pagtukob sa calamity funds, unds, intelligence funds, pagpakigsabot sa mga kontraktor diha sa a pag-award sa mga bidding bugti sa dagkong porsento sa budget sa a proyekto nga gitawag nilag SOP. Ang sangpotanan, ang mga proyekto royekto ug programa nga gipundohan dili na kadtong gikinahanglan ikinahanglan sa mga tawo ug nasakripisyo intawon ang ng kalidad niini.
Walay kukahadlok nilang gihimo kining maong pagpangawkaw. Kini tungod kay ang mga awditor sa Commission on Audit (COA) mismo nga gitahasan sa balaod nga maoy mosita kanila inay maoy mobadlong, sagad nakig-abin akig-abin man ug mao pa ganiy motudlo unsaon nsaon pagpalusot sa ilang pangawkaw basta asta bahinan lang sa porsento. Ingon niini iini kahugaw ug kangil-ad ang kinabag-an sa a pagdumala sa panalapi sa mga lokal nga gobyerno. obyerno. Ug kini nagpadayon sukad kaniadto aniadto hangtod karon nga daw wala ala nay makapugong. Mahisgotan lang kon on eleksiyon, apan pan mahilom pagkahuman. agkahuman. Mailisan man tuod uod ang korap nga ga mga opisyal pisyal apan ang ng mahipuli susama usama ug gani mas labaw pang ang korap hinungdang inungdang nagpabilin agpabilin kanunay anunay ang ng kultura ultura sa korapsiyon orapsiyon sa a lokal nga ga angang. ng. Gani pagka agka karon, bisan isan sa mga kagamhanan agamhanan sa a barangay labaw abaw pang mihari ang korapsiyon. orapsiyon.
Dili mauwat si Duterte niining maong mga tinonto. Maong seguradong daghan na kanila karon pa lang (nga gibalita kining iyang plano) nga naglisod nag katulog ug nag-alingasa sa mosunod nga mga hitabo. Hinuon, dili ing-ana kadako ang gahom niya ibabaw sa mga opisyal sa lokal nga kagamhanan kon itandi sa iyang gahom niining mga presidential appointee sa nasodnong mga buhatan nga sayon ra kaayo niyang gipangpapha. Base man god s sa Republic Act 7160 kun Local Government Code of 1991, ang p presidente nagbaton lang sa gitawag og power of general supervisi supervision kun gahom sa malangkobong pagdumala sa mga opisyal s sa lokal nga gobyerno ubos kaniya, sukwahi sa dako kaayong gahom nga gitawag og power of control nga naa kaniya ib ibabaw sa iyang tinudlo nga mga punoan sa mga ah ahensiya sa nasodnong kagamhanan. Apan bisan wala siyay direktan direktang gahom sa pagpapahawa sa korap nga mga local lo official sahi sa iyang gipalagpot nga mga presidential presiden appointee, ang iyang malangkobong gahom isip p pamuno sa nasod ibabaw kanila kon tinud-on niya p paggamit mahimo nang makabungkag sa dugokan sa korapsiyong lokal. Ang dakong suporta ug simpatiya n nga naa kaniya, ang iyang determinasyon sa pagsupil sa k korapsiyon, mahimong makahiusa sa tanang puwersa sa siste sistema sa atong gobyerno aron masumpo kining maong kabuang sa mga lokal nga opisyal ug mapanubag ug masilotan. Karon na ang p panahon ug unta sa dili pa mam mamontar ang sistemang Federal ng nga maghatag og dugang ga gahom ug pundo sa korap nga mga local official maungkag na ang dugokan sa makina makinarya ug kultura sa korap korapsiyon sa mga lokal nga gobyerno. Kini ang lab labing mahinungdanong rekisito aron mahimong malamposon ang Pederalismo. Kay kon magpabilin ang korap nga mga opisyal ug ang kultura sa korapsiyon, makawang lang ang kagamhanang Pederal, kay inay ang katawhan sila ra gihapon ang mabulahan ug magpahimulos sa mas dakong gahom ug pundo nga maiya na sa mga lokal nga gobyerno.—