ANG GIDANGATAN SA GUWAPO
(Anib 11)
UG sa dihang didto na sa silong si Elisa, mipuno ang meriko: “Sige. Unya na lang. Pero maoy hunahunaon ninyo nga alang kini sa kaayohan niya nga makalikay siya sa mga tental. Ang guwapo nga sama niya dili gyod mawad-an og tentasyon sa mga babaye nga naglungot-lungot motilaw niya. He-he-he!”
Natakdan sag katawa si Elisa nga mihangad sa nahimutangan sa meriko. “Na, Mano…adto na ko. Iingon lang kong Mana Dora nga adto na ko,” ug dayong gawas.
Igo gayod nga nahikanaog si Elisa sa hagdanan, may traysikol nga miabot nga naghatod og pasyente. Usa ka gulangong lalaki nga daoton, nagsul-ob og nagyatyat nang tisirt nga berde ug giparesag maong nga kalsones. Giagak kini sa bayong-bayong nga lalaki nga nagsul-ob sag puting tisirt nga pinaresag kalsones nga itom nga nagpughaw na sa kadaan.
Mingyanghag kang Elisa ang mga bag-ong abot. Sa ilang tinutokan, nasabot ni Elisa nga ingog nagpakisayod sila kon anaa bang meriko. “Anaa ang meriko.” Giingnan ni Elisa ang duha. Silas Maricar ang mingbanos pagsakay sa traysikol. Init na kaayo ang Adlaw sa gawas. Diha si Elisa molingkod sa
pangunahang lingkoranan ug si Maricar sa luyo.
Sa nagdagan na ang traysikol, maoy gihunahuna ni Elisa ang gisugyot sa meriko nga himoon sang meriko si Tisoy. Nahimuot si Elisa nga naghunahuna nga kon mameriko nang anak, mao na say tawgog merikong guwapo kutob sa mga tawo nga magpatambal niya. Kon mouyon siya, di ba kaha mosamot hinuog samok kang Tisoy ang mga babaye? Nakapangutana siyas iyang kaugalingon. Di ba kaha maglanses lang nga nagkasakit unya wa diay kay ang tuyo mao lang nga mahikapan ug makahikap silang Tisoy?
Nagpanglingo si Elisa. Maoy mibanos sa iyang panumdoman kadtong pagpalit niyag selpon para kang Tisoy sa miaging tuig. Ang resulta: di mahimutang ang anak kay daghang manawag niini nga makigkita. Ug adto ra ba gyod makigkita sa hilit nga lugar. Hangtod nga dihay usa ka higayon nga may nagteks niini nga “may kuwartang gipadala sa imong Mama apan wa ako makatultol diha”.
Ang resulta sa maong teks: usa diay ka babaye ang nakigkita gayod kaniya sa usa ka beach resort. Napalta siyag duha ka subject sa ilang klase sa hapon kay gipainom gyod siya hangtod nga nahubog.
Naapasan ni Tatay Imok sa beach resort. Maayo gani kay may nakasulti kang Tatay Imok, usa ka klasmeyt ni Tisoy, di magpatugan sa iyang ngalan kay basig hikasuk-an siya. Ug gitultolan kon hain siya ug kadtong babaye. Nasuko ang apohan ug gikuha ang selpon nga gihatag kaniya. Wa na ipagamit kang Tisoy. Ug gipabiyaan ang babaye sa resort ug nanakay silag traysikol aron makabalik sa eskuylahan.
“Kon mameriko kaha si Tisoy, Ring, di kaha kuninitan sa mga babayeng maglanses sa pagpatambal?” Si Maricar ang iyang gilingi sa luyo.
“Kay merikohon diays Tisoy?” Nadako ang pikas mata ug naisa ang pikas kilay sa edad-edaran nang katabang. “Merikohon kuno.” “Maoy ampay. Daghan siyag pasyenteng batan-ong mga babaye.” Ug mikatawa kini. “Moabot ang higayon nga daghang magmasakitong batan-ong babaye.”
Nakalingi ang drayber nga usa ka batan-ong lalaki. Mikatawa kay nakaila man kini kang Tisoy.
SAYO pa sa buntag, pagka-Huybes, nga maoy ikanapulo nga adlaw sukad sa pagkatanggong ni Tisoy didto sa meriko, nagatang nag sakyanan silas Elisa ug Maricar. May dala silang bag nga gisudlan sa ilisang Tisoy nga nakuha ni Elisa didtos iyang mga ginikanan sa Placer. Gisudlan niyag duha ka paresang ilisan ni Tisoy. Mga tisirt ug mga kalsones nga pulos uniporme sa eskuylahan.
May basket sab nga may sulod nga hinog nga mga kapayas nga gibitbit ni Maricar. Si Elisa maoy nagsipit sa bag.
Daghan nang traysikol nga nangagi apan pulos kargado, maong didto usa sila sa daplin sa dalan, ubos sa landong sa dakong akasya kay naghuwat og kasakyan.
Nahinumdoman ni Elisa, sa iyang paghiadto sa Placer sa miaging adlaw, nga dugayng ming-uyon ang mga apohan nga himoong meriko si Tisoy. Nangutana sab nganong wa siya masuginli nga nakapamabdos. Ug gisultihan ang amahan nga nahadlok basig iyang paundangon. “Ug karon naundang gyod. Labi pang daghang manental kon mameriko nas Tisoy,” sa amahan.
“Giingnan ko bitaw siya, Tay, nga mosamot kadaghan ang manental kang Tisoy. Apan maoy gisulting Mano Isok nga ang pagmeriko niya mao ang hinagiban batok sa panental.”
“Tinuod kaha? Pero aniay tuyo ko, apan isekreto ni kang Tisoy. Di pahibaw-on ang meriko. Nga kon mahimo maninguha gyod si Tisoy nga makabawos sa nagbuhat kaniyag binuang. Iyang iampo kay wala man siyay sala apan nganong gibinuangan siya? Di ba diay masilotan?” Morag nagmaymay ang amahan ni Elisa.
“Giingnan ko bitaw ang meriko nga panimaslan apan dili mosugot ang meriko. Naa kuno sa atong pangadyeon nga pasayloon ang nakasala kanato.”
“Isekreto lang pagpaampo kang Tisoy kon magsugod na siyag tuman sa penitensiya pagka meriko. Sekretoha pagsulti si Tisoy ug di ipasugilon sa meriko.”
Ug sa dihang wa makatubag si Elisa kay naglibog pa siyag iya bang tumanon, mipuno ang iyang amahan: “Na, hala, pamerikoha na si Tisoy pero seguroa si Isok kon tinuod ba gyod ang iyang gisulti. Pahibaw-as Nanay mo basig may ikasulti.”
Gitawag niyang inahan nga niadtong tungora didtos abohan, samtang silas Tatay niya dihas sala nanglingkod.
Miduol si Nanay Dasta niya. Ang buhok nga pulos na puti sa uban tag-as ug nagdunghay sa likod.
“Unsa, magmeriko? Aw… nindot hinuon aron maatiman sab tang Tisoy. Wa na tong magmaestro unta siya?” Milingkod kini sa bakanteng lingkoranan tupad sa Tatay Imok niya.
“Unya na lang na, Nay, ang pagmaestro. Paeskuylahon nato sunod tuig. Ato gyod nang pahumanon,” ni Elisa dayong kanaog.
Sa ilang paghiabot sa tugkaran sa meriko, dihay pipila ka buok nga nanglingkod nga mga babayeg lalaki sa usa ka bangkong kahoy nga nagsinaw na ilawom sa toldang trapal nga asul. Mga pasyente gihapon, pero naglabi ang mga babaye. Sagad sa mga sakit nga ipangreklamo nga mahibaw-an ra pod ni Elisa kay ila mang iestorya sa gikauban. May hubak, suka-kalibang, ulser, nagdako ang tiyan, sigeg panglipong, di na ganahang mokaon, gihiloan, ug bisan unsa na lang. Dinha gani toy operahan unta sa doktor, putlon ang tiil kay gidiyabetes, naayo pang No Isok.
Misaka gyod si Elisa binilin si Maricar nga milingkod sa bangko tupad sa ubang mga pasyente. Didtos sabakang Maricar ang bag sa ilisang Tisoy. Ang basket maoy gisipitan ni Elisa sa iyang pagsaka sa itaas.
Didto sa kayda sa taas, midiretso si Elisa paglingkod sa bangko tupad sa mga pasyente nga may gikatupad nga usa ka guwangong lalaki nga, sa tan-aw ni Elisa, nagpaabot nga maoy isunod ni Mano Isok.
Mga siyam ka dagkong kandela nga ingon kadagko sa bukton sa gamayng bata ang gilaray pag-ugbok sa tablang sawog diha sa tiilan sa dakong krus gawas sa uska dakong kandela nga gisulod og dakong baso.
Didto sa sulod, nakita niya nga usahay modupa si Mano Isok ug mohangad sa dakong krus sa atubangan luyo sa tawong gitambalan nga nagluhod ug nagdupa usab. Nagkibot ang mga ngabil sa meriko.
Taudtaod, miluhod kini ug gipikpik ang duha ka abaga sa gitambalang tawo, dayon niyang tindog. Gipatindog sab ang maong tawo ug migawas kini agi sa may gilingkoran ni Elisa.
Milingi si No Isok sa pultahan ug gisundan pagtan-aw ang tinambalang tawo nga nanaog.
“Maayong buntag, Mano,” pangatahoran ni Elisa dala ang basket nga puno sa kapayas hinog ug gihatag kang No Isok. “Makigkita unta ko kang Tisoy.”
Gidawat una ni No Isok ang basket ug miingon: “Nya pamerikohon nimo?”
“Okey, Mano. Pero makig-estorya una ko niya sa di pa ko mopauli. Ako pa siyang pasabton nga pasigehon gihapon sa pageskuyla sa sunod tuig bisag usa na siya ka meriko.” Ug mitangdo ang meriko nga mapahiyomon.
(PADAYONON)
Mipakanaog si Elisa og hukom uyon sa gipakanaog nga hukom ni No Isok— nga himoong meriko si Tisoy.