PAGHINULSOL
MATOD pa sa Diyos: Anak, kon nabug-atan ka sa problema sa kinabuhi duol Kanako kay tabangan Ko ikaw.” Mao kiniy tipik sa wali ni Padre Oscar nga nasawod sa akong pandungog. Ug samtang naminaw sa maong sermon, nabatyagan kong may luha nga nanailos sa akong aping. Sama sa midatom sa akong kinatibuk-an ang nabati kong mga pulong gikan sa alagad sa Diyos.
Nakahimungawong ko. Biyernes Santo na diay! Daghang tuig nga nalimtan ko ang mga adlaw sa Kuwaresma. Kon pila na ka tuig nga wala ko makasulod sa simbahan, wala na ko mahinumdom.
Usa lamang ang hinungdan nganong sa usa ka bahin sa akong kinabuhi nalimtan ko nga aduna diay Diyos: kuwarta! NAGTRABAHO sa usa ka dakong kompaniya sa siyudad ang akong bana. Dako siyag katungdanan. Gawas niini, duna kamiy gidumalang grocery store. May dyip nga pasaheroan. Nahimo akong inila sa among dapit sa Minglanilla tungod kay sa edad nga 30, bata pa akong tan-awon, guwapa ug labaw sa tanan, haruhay ang pagpuyo.
Taliwala sa paningkamot namo ni Ramil nga mouswag pa ang panginabuhi, napasagdan namo ang among mga anak. Ingon sa amo na lang kining gipasagop sa among katabang. Wala na usab kamiy panahon sa usag usa. Pareho kaming pulos na lamang salapi ang nasulod sa hunahuna.
“Kaadlawon na. Sobra na usab kanang kakugi mos trabaho, Ramil. Kon ipasangil mong nag-OT ka, sorry kay klaro kaayong dili tinuod.”
Kausa niana gibuyag ko ang kadugay niyang mopauli. Dayag nga hapo ug nanimahong alak si Ramil nga miatubang kanako sa among lawak.
“Buyno, ayaw na kog pangutan-a kon diin ko gikan kay dili ka man motuo. Wala man usab ako mangukit kanimo nganong wala ka nay panahon sa imong pamilya.”
Tubagon ko pa unta siya apan ang kanahan miligid na sa kama ug kadali ra kaayong mihagok. Kaha tungod sa kahago sa trabaho o kaha sa laing butang nga wala ako masayod.
Mao kadto ang sinugdanan sa masamok namong panaguban. Inanay nang nahanaw ang maayong pagtinagdanay namo ni Ramil. Nahisama na lang kami sa ordinaryong managkauban sa balay. Wala nay parayganay ug wala nay hagwaay. Ug ngadto sa mga bata: papel sa usa ka financier ang among gidala. Kuwarta ang gipalihok namo sa dakong balay ug lote nga among napundar sa Minglanilla.
Dibersiyon ang tawag sa akong bana sa pagbuntagay kanunay sa gawas. Ug nahunahuna ko nga angayan usab akong magdibersiyon. Pinaagi kang Joy nga akong suodamiga, nakat-on ko sa pagpanisko. Hapit matag gabii. Dinhi ko mailhi si Greg. Si Greg ang hinungdan nganong hingpit kong nalimot sa akong kaugalingon— nalimot kong aduna akoy bana ug mga anak.
“Let’s paint the town red! Dili bagay dinhi ang ingon anang panagway.” Namatikdan ni Greg ang kamuro sa akong nawong. Walay kadasig. Nagkalalis man god mi ni Ramil kaganina sa wala pa ko mobiya sa balay.
“Maayo na lang kay ania ka, Greg. Ingon sa nakuhakuhaan ang kasipok sa akong ulo.” Gipaundayonan ko ang karaho.
“O, unsa na? Shall we dance? Anugon kaayo ang tugtog sa Lips.” Gibira ko ni Greg paingon sa dance floor.
Ingon sa giganahan na akong misayaw. Sa Lips Disco sa Gen. Maxilom Ave. ang paborito namong estambayan.
Rock and roll ang unang gitugtog. Gisundan kini og sweet music. Ug kami gihapon ni Greg ang nagpares.
“Nakagusto kon nimo, Dolor!” Mihunghong siya. Gigigkan ko kay gikan sa dawunggan gipakamang niya ang iyang mga ngabil paingon sa akong aping. Namatikdan kong nagkahugot ang paggakos niya kanako. Sikit kaayo ang among isigkalawas ug nawong. Ingon sa wala nay makalusot nga hangin. Unya nabatyagan kong midapat ang iyang ngabil sa akoa. Inanay. “I like you,” hunghong na usab ni Greg. Wala ko makatingog. Ingon sa wala koy kaisog sa pagpugong sa iyang gibuhat. Mao kadto ang sinugdanan sa pagpakasala ko sa akong bana.
Lami nga momahal si Greg. Ang pagtagad nga gipangita ko kang Ramil didto ko mapalgi kang Greg. “Magtipon na lang ta, Dolor,” sugyot ni Greg. “Naunsa ka ba? Hibawo ka gyod nga may bana ko ug mga anak…”
“Abi ko bag wa na kay hunahuna kaniya ug ako nay natingban sa imong pagmahal.” “Dili ingon niana kadali, Greg.” Padayon ang lupad namo ni Greg. Matag karon ug unya magkita mi sa dapit nga pribado diin kami lamang ang nasayod. Kon unsay buot namong buhaton, walay makatugaw.
Sa mao kong kalihokan, dili lamang ang akong pamilya ang napasagdan kon dili hasta ang among negosyo. Hinay ang pagsulod sa kuwarta apan kusog ang paggawas tungod sa mga kapritso ko sa kinabuhi. Hangtod nga usa ka adlaw niana nabatyagan ko na lang nga nagkasulti kami ni Ramil bahin sa among pagpuyo. “Nataktak na ko sa trabaho!” butyag ni Ramil. Wala na ko mangutanag ngano. Gipasagdan ko siyang maoy mopatin-aw sa tanan. May tinonto diay kining gibuhat sa opisina maong napalagpot.
“Nabangkarota ang atong grocery store! Nabaligya ang atong dyip! Unsaon na lang niini karon?” Ako na usab ang namahayag.
Gipaliraw ni Ramil ang iyang panan-aw sa palibot sa lawak. “Kining balay na lamang ang nahibilin natong alas!” “Ug buot mo bang idespatsar usab nato kini?” “Do we have a choice?” Mao kadto ang nahitabo. Kalit lamang nahanaw daw aso ang hamugaway namong pagpuyo ni Ramil. Gibuwisit mi! Hangtod nga nangabang na lang mig balay.
Nagpalandong niini, nakaamgo ko sa sayop kong nahimo. Si Greg? Dungan siyang nawala sa akong bahandi. Gibasolan ko na ang akong nabuhat nga pagluib kang Ramil. “MGA igsoon, manindog kita. Awiton ta ang pangaliya nga gitudlo kanato sa atong Manunubos,” nagkanayon si Padre Oscar.
Nagkuptanay mi sa kamot samtang nag-awit. Walay pagkutat ang pagtubod sa akong mga luha samtang nagsud-ong kang Hesukristo nga nagbitay sa krus. Matingad-ong mitanaw kanako ang akong mga katupad.
Pag-abot ko sa balay, hapsay na ang panagsulti namong magtiayon. Nagkinompesalay mi sa among kasal-anan. Nagpinasayloay. Gipakita namo sa usag usa nga ning sumad sa kamatayon ni Hesus sa krus aron pagtubos sa kasal-anan sa katawhan, naghinulsol na ming duha ug nanumpa nga magtinarong na ug mosubay sa mga pagtulun-an ni Kristo.
Nakaingon ko sa kaugalingon: Kini diay ang paagi sa Diyos aron mahinumdoman namo Siya pag-usab. Kinahanglan pa diay nga mawala kanamo ang bahandi aron mahigmata mi sa kamatuoran.
(KATAPOSAN)
Alang kanila, ang tanan usa lang ka pahimangno aron mahibalik sila sa dalan sa kinabuhi…