Pamalandong
TIGULANG na si Iyo Simon. Maingon tang pu’nga, nga taas na ang kutay sa katuigan nga iyang nalatas. Nag-ilogay na gani pagbathay ang mga kunot sa iyang agtang. Nag-inusara na lang siya niining iyang balay nga hagbay rang gibiyaan sa iyang asawa nga wa magbilin bisan usa na lang unta ka anak kaniya. Baog man god si Iyo Simon, nga bisag asa pa tingali niya iluklok ang iyang pagka lalaki dili gyod siya makahatag og liwat.
Gilawa-lawaan na ang balay ni Iyo Simon kay wa nay mapinanggaong kamot nga nag-atiman niini. Lahi sa kaniadto nga buhi pa si Martha, iyang asawa, nga kugihan kaayong manglimpiyo sa balay. Gani, kapanaminan ang sawog nga tabla gikan sa kahoyng lawaan nga kanunayng butangan og floorwax ni Martha, unya sundan sa pagbutso, kana bang pikas nga lubing lahing nga may pilok-pilok.
Ang sug-angan sa abohan wala nay bisan diyotayng dinagaang ug inalisngaw sa aso kay mopalit na man lang siya og lutong daan nga pagkaon nga isuroy kun ilibod sa iyang silingan. Ang iyang gisaligan sa pagpakabuhi mao ra ang gamay niyang pensiyon sa GSIS kay nagtrabaho man siya kaniadto sa gobyerno isip maintenance foreman.
Lahos sa binuksang tamboanan, gianinaw ni Iyo Simon ang palibot sa gawas. Misatong ang kainit sa kuwaresma. Makapaso ang kainit nga giubanan sa pag-alibwag sa mga abog sa dalan. Sa daklit, nanumbalik sa iyang panumdoman kadtong mga pagtulun-an ni Kristo nga gitisok sa linghod pa ang iyang kaisipan sa iyang mga ginikanan. Dili siya malimot nga sa matag hapon, inigbagting gayod sa orasyon, mangluhod sila sa altar kauban ang iyang mga igsoon nga sila si Dionesio, Petra, Juana, Timoteo ug Vicente. Mangadye ug inigkahuman moamen sa ilang amahan nga si Tatay Telesforo ug Nanay Valeria nila. Mao kadto ang naandan nilang tulumanon matag hapon nga gipatuman sa ilang mga ginikanan.
Apan karon nga tigulang na si Iyo Simon, lahi na ang iyang pagtan-aw sa kinabuhi ilabi na nga siya na lang ang nahibiling buhi kanilang managsoon. Nausab ang iyang pagtuo. Adunay mga pangutana nga kanunayng nag-umido sa iyang kaisipan. Mga pangutana nga dili unta angay ipangutana kay dili kahatagan og tukmang tubag. Tinuod kaha nga nagpakamatay si Kristo aron pagtubos sa sala sa katawhan? Tinuod sab kaha nga giuhaw si Kristo sa gugma sa mga tawo? Dili na motuo si Iyo Simon niini. Kusganong misupak ang iyang galamhan. Kay alang kaniya, wa magpakamatay si Kristo, kondili, gipatay gyod Siya sa mga sundalong Romano. Wala usab siya uhawa sa gugma sa katawhan, kondili, giuhaw Siya sa tubig nga mabugnaw aron matambalan ang kauhaw nga iyang gibati sa dihang nagpas-an siya sa krus padu’ng sa Kalbaryo, ang bukid sa Golgotha.
Mao kini ang pagtan-aw ni Iyo Simon gikan sa halawom niyang pagpamalandong. Kadtong pagtulun-an nga kaniadto gitisok sa iyang mga ginikanan sa iyang alimpatakan, iya kadtong gikalawat, apan karon buot na niyang isalikway.
Laing pangutana misikdo sa kaisipan ni Iyo Simon, “Buhi
pa ba kaha si Dimas, kadtong kawatan nga kauban ni Kristo nga gilansang sa krus nga sa dakong pagpaubos mituhaw sa kahilom sa pag-ingon: “Ginoo, hinumdomi ako kon atua ka na sa imong gingharian!” Sa way paglipod-lipod mitubag si Kristo sa pag-ingon: “Karon dayon uban ka kanako sa Paraiso!”
Naputol ang pagpamalandong ni Iyo Simon sa dihang may mitimbaya kaniya. Nakaila siya sa batan-on, si Christopher. Buotan nga pagka bata si Christopher. Matinahoron. Moagi gani kini sa balay ni Iyo Simon, motimbaya gayod kaniya ug mangatahoran.
“Iyo Simon, mokuyog tas prosesyon, Biyernes Santo baya ron,” matod ni Christopher.
“Aw, o, tuod! Biyernes Santo man diay karon,” ni Iyo Simon nga mitutok kang Christopher. Sa dalan nagganayan ang mga tawo padu’ng sa simbahan. Mialibwag ang abog sa dalan nga ingon sa giuhaw sa yamog sa kagabhion.
“Mopasilong una ko, Iyo Simon, kay hilabihang inita!” ni Christopher dungan sa pagpawos sa iyang gora ug gipamaypay sa iyang dughan.
“Ikaw na lang, Dong Christopher, kay dili na ko makasugakod sa pagbaklay. Kaniadto sa batan-on pa ko, mokuyog sab kog prosesyon sama ini karon diin namatay ang Anak sa Diyos! Apan karon lahi na ang akong pagtanaw,” midiyong ang nawong ni Iyo Simon, ingon sa aduna siyay gihunahuna. Wa gani siya motan-aw kang Christopher, hinunoa, layo og gilabogan ang iyang panan-aw.
“Kay unsa man diay ang imong pagtan-aw, Iyo Simon?” ni Christopher nga giabot og kalibog tungod sa lahi nga tonada sa sinultihan sa tigulang.
“Taas nang estorya kon ato pang tukion, Christopher, ug malangay ka unya sa pagkuyog sa prosesyon,” ni Iyo Simon dungan ang pagpikpik sa abaga ni Christopher. “Buyno, adto na lang ako, Iyo!” ni Christopher. “Sa sunod na lang natong panagkita,” paagpas ni Iyo Simon.
Wala ibulag ni Iyo Simon ang iyang mga mata sa nagkalayo nga mga batan-on nga nagsubay sa abogong dalan. Mialibwag na sab ang abog sa dalan. Diha pa siya mobiya sa nahimutangan sa dihang wala na niya makita si Christopher. Misulod siya sa balay. (KATAPOSAN)
Niining panahona, aduna nay laing pagtan-aw si Iyo Simon sa kinabuhi ug sa mga adlaw sa kuwaresma...