Bathalad-Sugbo Convention 2018: Ang pagtungas sa bungtod sa arte
(Kataposang Bahin)
APAN sa iyang pagbiya, anaa bay nakataho niadtong bungtod nga iyang natungas nga siya dili na mobalik pa? Seguro nagpaabot na kadtong bungtora kaniya ug naghandom sa iyang mga palad nga mapinanggaon kaayo sa paghapyod sa kada sagbot nga kaniya nagpakapyot. UG kalit nakong nadungog ang naglanog-lanog nga pagbakho sa usa ka musa gikan niadtong nahilom nga palibot. Makalilisang kini nga kagulanan. Kamingaw nga naglatagaw ang nabati nako sa dihang nadungog ang tingog sa kapikas ni Nyor Melchor Yburan nga si Mrs. Angeling Yburan. Wala siyay hapit malitok apan nabati nako ang iyang kasingkasing nga nanampit: Balik. Balik. Balik na kanako. Ug didto akong nakita nga ang bungtod sa usa ka magsusulat makamao man pod diay nga mobati og kahaw-ang. MITUO ko sa akong kamingaw. Mituo ko sa akong pagbati. Mituo ko nga ikaw gusto ko na usab nga matungas. Mituo ko… Mituo ko … gawas kanimo. Usa kadto ka dakong misteryo kon nganong sa akong kahuyang kaniadto ako nakaabot kanimo.
“Ako diay to ang imong gikalimtan, ang nasaag nga imong gimatuto, ang nakaila sa tinuod mong dapaw, tunok ug lapok.”
Mapagarbohon ko nga mosudya… apan dili ba kaha ako diay ang nakalimot sa pagdawat kanimo? Sa imong pagmatuto? Sa imong pagamping? Sa imong gugma?
Mingduyog ang mga aso sa kalipay sa akong dughan tungod kay wala man diay ko biyai niadtong bungtod nga akong natungas. Karon, gusto ko na siyang tagboon ug ipabati kaniya ang akong pagbalik. NAGSAYAW-SAYAW ang aso nga namugna sa among paghuyop sa kandela. Sila nagmaya sa usa ka espasyo nga nagpangiwag apan mapasalamaton nga bisan sa makadiyot lang nakaaninag og kahayag. Sa usa ka yugto sa kinabuhi sa kandela nahimamat nako si Nyor Melchor. Hamubo kadto nga panahon apan hangtod karon dili nako malimtan ang akong nasaksihan ug naamgohan sa paghinumdom kaniya. Tungod kaniya, naiwagan ko sa kamatuoran nga gusto na unta nakong talikdan ug hikalimtan.
“Sir…” Gipakita ko kang Sir Richel ang botelya sa Cerveza Negra nga gipalit ni Ms. Kalay alang kanako. Mipaduol siya ug gipangka ang iyahang botelya sa Redhorse sa among isigkabotelya ni Ms. Kalay. Kahibalo ko nga nalipay ang akong magtutudlo nga nakat-on na kog tagay bisag gamay.
“Day…” Mao ray iyang napamulong dala pahiyom kanamo. Wala siya kahibalo nga mas lawom nga kalipay ang akong gisaulog niadtong higayona. Aw, wala man gayod diay nasayod… bisag ang bungtod wala man gani to makamatikod sa akong pagpangluod kaniya.
Nagpadayon ang kombensiyon sa usa ka basabalak. Unang gibasa ang mga balak sa mga membro sa BATHALAD-Sugbo nga mingtaliwan na pinaagi sa mga batan-ong tingog nila ni Jondy Arpilleda, Ton Daposala, Wilfreda Cabusas (Eda), Cristina Canonigo, Mar Manus Jr. ug CD Borden (Cheeno). Gisunod pod dayon ang open mic diin gawasnon ang tanan nga anaay kaisog nga moduol sa entablado ug magpabuhagay sa ilang nasulat nga balak. Ubay-ubay pod ang mingtubag sa maong hagit.
Makapanglimbawot sa balahibo nga gikan sa pagkatukod sa maong organisasyon hangtod karon wala man gihapon mapalong
ang sulo sa pamalak. Tuod, lahi na ang henerasyon karon apan ang bungtod sa arte nga gitungas sa mga Bisayang magsusulat managsama ra— romantiko!
“Ingon si Nyor Erning, aron makakat-on og Binisaya, mo- kiss lang daw ko pirme og Bisaya,” paambit pa sa Ilongga nga si Ms. Kalay sa iyang closing remarks. Makahimuot kaayo tungod kay ang parehas niya nga utokan, isog ug maanyag nga babaye, nadani ra man gihapon sa balaknong bungtod sa mga Bisaya. Karon, siya nagpuyo na sa Sugbo ug nagsulat og mga balak nga daw usa ka lumad.
Gahi og dila ang mga Bisaya apan ang isog nga tingog niini usa ra ka pagtakoban sa mahigugmaon ug matinud-anon niining dughan. Sama sa dapaw, tunok ug lapok sa bungtod nga makalilisang sa una, ang kasingkasing sa usa ka Sugboanong magbabalak makadani kon hatagan lang nimog kahigayonan ug bili.
Ngitngit na ug panahon na sa pagpauli. Malipayon nga nanamilit sa usag usa ang mga nanambong.
Apan ako, nagpadayon pa gihapon sa akong panaw.
“Day, sa bukid basta anaay duha ka agianan, pilia ang anaa sa taas kay ang ubos nga dalan alang kana sa tubig.” Hagawhaw kadto nga akong nadunggan sa dihang gitungas ko na unta pagbalik ang maong bungtod. Nagpalingog-lingog ra ko tungod kay abi nakog sa tanang higayon ako ray sakto. Naduyas na hinuon ko ug naanod sa akong sayop nga pagtuo ngadto sa desiyerto sa kamingaw nga ako ra pod diay ang nagmugna sa akong kaugalingong tiyabaw.
MISUGOD kog sulat kabahin sa kariling, tabanog ug luthang nga akong paboritong duwaan sa bata pa apan kalit nga midailos ang ballpen nga akong gihawiran. Nahapla ang akong palad sa papel nga plano ko na untang pun-on niadtong akong nahinumdoman nga mga hudyaka ug naumog kini sa gipaningot kong kamot.
Apan… Sakto ra! Tungod kay ang akong kasingkasing nagpanuktok man sa pagsulat og sugilanon kabahin sa akong pagdawat sa iyang gugma.
(KATAPOSAN)