ANG GIDANGATAN SA GUWAPO
(Anib 20) D IDTO sa kosina, nabati ni Tisoy gikan sa gawas ang pakiluoy ni Milagros sa amahan niini nga pasayloon na lang siya. “Meriko na siya, Pa, ug pareho nako naundang sab siya sa pag-eskuyla kay imo man siyang gipabuang!” Ug midanguyngoy si Milagros. “Pa…pasayloa lang siya, Pa, hu-hu-hu! Pangayo niyag pasaylo. Gibaslan ka sa Ginoo! Ug di kuno ka mamaayo kon lain ang motambal nimo.”
“Pasayloa siya!” Naghilak usab ang tingog sa uska babaye nga sa pagtuong Tisoy iya sa inahang Milagros.
Apan singgaak gihapon ang tingog sa amahang Milagros. “Pasayloon? Pagkadako bas iyang sala nga nagpakaulaw kanato? Wa ka makahumag eskuyla kay iyang gipasabkan, di ba na niya dakong sala? Gibinuangan ka! Nagpakaulaw lang kanato!”
Ug mikalit pagngaab si Milagros nga miingon sa iyang amahan: “Di sala ni Tisoy, Pa! Hu-hu-hu! Ako lang kining isugilon nga akoy nagtental kaniya! Ako siyang gipakuyog ngadtos akong giabtan ug gipugos ko siya. Di unta siya mosaka ngadtos akong gipuy-an apan gipugos nako siya pagpasaka.
Giguyod ko siya. Ug pag-abot namo sa hawanan kay wa may laing tawo, naghubo ko sa iyang atubangan. Maong pasayloa ko, Pa! Pasayloa ko, Ma! Mao nay tinuod ug di nako ikaulaw kay nahitabo na man ni!”
Nadungog ni Tisoy gikan sa gawas nga daghang nangatawa. Lakip tingali ang nangabot nga ubang pasyente. Siya usab nahimuot nga nahinumdom sa nahitabo kanila kaniadto pang buwan sa Agosto sa pagselebrar sa ilang eskuylahan sa Foundation Day.
Ug sa kalit lang milanog ang singgaak sa amahan nga nangasaba sa anak. Ingog makabungol ang tingog sa amahan.
“Pagkasalbahis usab nimo diay! Kaingnon kog tarong kang pagka anak? Diin ka ba maliwat bigatlona ka?” Milanog ang singgaak nga tingog sa amahan.
Ug miumbangol paghilak ang inahang Milagros ug sa nagkurog nga tingog mialam-alam sa bana. “Ayna lang paglangas kay mosamot ang imong sakit. Sabta na lang ang atong anak nga tungod sa kaguwapong Tisoy maong naamong siya. Buot nimong hunahunaon nga nakasala usab ka ni Tisoy! Imong gipapahamtangag sakit!”
Midanguyngoy usab paghilak si Milagros. “Pa… p-pasayloa lang ko, Pa.”
Ug mibanos ang kahilom. Taudtaod, misagbat si No Isok. “Mao kanay mahitabo basta kulang tas pag-ampo sa Ginoo, ang yawa na maoy magbuot. Nakasala usab ka maong basolan mo na. Pangayog pasaylo sa Ginoo karon! Nangagi nang tanan ug ang pagpangayo na lag pasaylo ang atong mahimo niining tanan!”
Dangtag pipila ka gutlo nga way timik didtos gawas, miingon si Mana Dora sa hinayng tingog nga diha ra sa tupad ni Tisoy: “Nakabawos ka na… pasalamati ang Ginoo…” Mingisi usab si Mana Celang apan way tingog samtang nagpadayog digamo alang sa ilang paniudto nga didto sa abohan duol ra sa ilang nahimutangan.
“Tambali na lang intawon ko, Dong, ug pasayloa kos akong nahimo…” Taudtaod, human sa kahilom, ingog di makatuo si Tisoy sa iyang nadungog nga tingog sa masakiton nga ingog kahilakon. Hilabihang isoga niini kaganina ug nahinumdoman pa niya nga mao gihapong tingogang isog kaayo sa dihang nagkaatubang sila didto sa opisina ni Mrs. Roldan kaniadto pang Oktubre.
“Pasayloa ko, Dong, kay sala diayng Milagros kay siyay nagtental nimo… Wa ko masayod nga gitental ka diay ni Milagros. Kaingnon kog ikaw maoy nakasala sa maong gibuhat ninyong Milagros. Maong pasayloa lang intawon ko…” Nagpakiluoy nang tingog sa amahang Milagros nga naghilak. “Akong sala nga nabuang ka tungod lamang sa akong kasuko nga gipahimuslan mong kahuyang sa akong bugtong anak…”
“Dong Tisoy, pasayloa mi,” tingog sa inahan ni Milagros. Mihilak usab ang inahang Milagros.
“Dong Tisoy, pasayloa intawon ko nga maoy namugos nimo…” Ug giubanan sa pagbakho ang tingog ni Milagros.
Wa makasabot si Tisoy sa iyang gibati. Sa pagkatinuod, ingog natandog ang balatian ni Tisoy. Nahisagmuyo siya didto sa kosina ug naglibog sa angay niyang buhaton hangtod nga gisenyasan siyang Mana Dora nga pabalikon paggawas.
Mibalik siya pagtukab sa sera nga nagduko ug midiretsog luhod sa atubangan sa dakong krus nga wala moyanghag. Wala pa siyay nakitang desisyon gawas sa kalipay didtos iyang kahiladman nga gidungog ang iyang pag-ampo. Nakabawos na siya. Ug diha say tuyo niya nga paantoson niya ang amahan ni Milagros sama sa iyang pag-antos sa iyang pagkabuang nga wa gani siyay nahinumdoman kon naunsa gyod siya?
Sa iya karong pagluhod atubangan sa dakong krus, nangayo siyag kahayag sa Ginoo kon unsay angay niyang pagabuhaton nga gitubag na unta ang iyang gipangamuyo ug nakabawos na siya sa naghimo niini kaniya. Nagpadayon siya pagdupa atubangan sa krus ug nagyamyam og orasyon. Mapasalamaton siya sa Ginoo nga gitubag ang iyang mga pag-ampo.
Naglibog gyod siya sa angay niyang pagabuhaton. Tambalan ba niya nga maluwas sa mao niining sakit nga maoy napangayo niyang bawos sa gibuhat niini kaniya? “Ginoo, lamdagi ko ning mao kong suliran…”
Taudtaod sa iyang pagluhod, ingog may minggimok sa iyang kaunoran. Nanginit ang tibuok niyang kalawasan. Ug dihay kahayag nga migilaw sa iyang kaisipan. Nanguros siyag mitindog.
Gilingi niya ang nahimutangan sa tulo ug gisugo ang duha ka batan-ong lalaki nga tabangan niyang makaluhod kini ug biyaan.
“Paludha ug ipadupa ang duha niya ka kamot. Patutoki kaniya ang krus,” bugnaw ug malumo ang tingog ni Tisoy. “Pero ayaw biyai kon di pa siya makahimo sa iyang kaugalingon.”
Tungod kay hubag ang pikas tiil, naglisod pagluhod ang masakiton. Nagping-it ang nawong samtang naninguha pagluhod. Apan nakitang Tisoy nga mipahiyom na kini kaniya.
Nangupot kini sa mga bukton sa gikatupad niining mga lalaki. Ug sa dihang nakatuyhad na, gihangad ang nawong ug ang mga mata niini mingtutok sa itom nga krus, dayong dupa sa mga kamot niini nga gitabangan sa duha ka batan-ong lalaki.
Sa dihang nahimutang na kini ug makahimo na siyas iyang kaugalingon nga way katabang, mingbiya ang duha ka batan-ong lalaki aron mobalik pagpanglingkod sa bangko simpig sa bentana.
Naghilak ang masakiton samtang nagdupa kini atubang sa krus. “Pasayloa ko, Ginoo, sa sala ko kang Tisoy. Ang akong anak diay maoy nakasala. Siya diay ang sad-an!” Ug kusog nga midanguyngoy ang masakiton.
Midupa sa iyang mga kamot si Tisoy nga nagtindog sa luyo sa pasyente ug dayong tapion sa mga palad niini sa mga abaga ug ulo sa masakiton nga maoy nakaingon sa iyang paghiundang sa pag-eskuyla. Iya kining dapatan sa tambal ug dihay pangutanang miuliot sa iyang panumdoman: Makaayo kaha siya niini nga ingon mag napugos ra siya sa pagtambal?
Taudtaod, nabati sa tanan nga mitiyabaw ang masakiton. “Pasayloa ko, Ginoo, kay nakasala ko ning merikong nagtambal nako. Ako siyang gipabuang kay gipasabkan man ang akong anak. Apan sala sab diay sa akong anak kay tungod sa kaguwapo ning meriko, gitental sa akong anak aron pamabdosan siya.” Miluom kini paghilak ug ang mga kamot ni Tisoy mikanaog ngadtos mga abaga sa pasyente samtang nagpadayon siya sa pagyamyam sa pangadyeon. Wala siya pabalda sa hilak niining iyang pasyente. Nangayo usab siyag pasaylo nga gibaslan niya kini sa nahimo niini kaniya. Ug dayon ang panapos nga pangadyeon, hangtod nga nakahuman siya.
Gipatindog niya ang pasyente nga naghingos-hingos pa, apan ning higayona wa nay nag-agak.
Nagdagang mingsulod silas Milagros ug ang inahan. Ug gitabangag gakos si Tisoy nga ingog naglisod sa paglikay.
“Salamat! Salamat kaayo,” hapit magkadungan pagsiyagit silas Milagros ug ang inahan niini nga mingbarog sa atubangang Tisoy lakip ang pasyente.
“Sunod bulan sa Mayo manganak na si Milagros.” Gitudlo sa amahang tinambalang Tisoy ang tiyan sa anak niini sa huyo kaayong tingog.
Mipahiyom si Tisoy nga mitutok pagtan-aw sa tiyan ni Milagros. Way tingog. Ug migakos pagbalik ang amahan ni Milagros kang Tisoy ug nanghinaot nga di malimot kang Milagros hangtod nga mipuli paggakos silas Milagros ug ang inahan niini ngadto kang Tisoy. (KATAPOSAN)
Nalukmay ra si Tisoy sa pakiluoy sa amahan ni Milagros...