Unsang butanga kining buot ipatan-aw ni Udhak kang Dr. Hernaez?

Gilainan siya sa pangutana. Unsa bay labot niining tawhana kon may kauban ba siya o wala? Nangigham siya ug mitubag: “That’s none of your business.”

Nahikatawag hinay ang tawo. “Sorry kaayo, Doktor. Apan nahibawo ka, may importante lang unta kaayo kong hisgotan nimo ug di ko gustong may laing makadungog ini.” “Well, go ahead…” “Apan wa mo pa matubag ang akong pangutana,” miingon ang tawo.

Namatikdan ni Dr. Hernaez ang kabanha sa nahimutangan sa tawo. Madungog gani niya ang bosina ug hinaguros sa mga sakyanan sa dalan. Miinanayg tubo ang iyang kaikag sa tuyo sa tawo kaniya. “Very well. I’m all alone here, Sir, ug mahimo kang maghisgot karon sa bisan unsang butang sa kalibotan. Ang problema kon may pailob ba unya ko sa imong hisgotan. I’m a busy man ug dili nako batasan ang pag-usik-usik sa akong panahon.”

Nangigham ang tawo. May mikagulkol sa iyang tutunlan nga morag balikas. “Unya, unsa man?” suna ni Dr. Hernaez. Taudtaod nga nahilom ang tawo. Morag mikonsulta kini sa iyang kauban samtang iyang gitakpan ang awditibo sa telepono.

Napikal si Dr. Hernaez. “Well, I don’t have all the time in the world, Sir…” ug ibutang na unta niya ang telepono sa dihang nagdali-dalig tubag ang tawo. “Ayaw, ayaw una, Doktor… kining motawag lang unya nuon ko nimog usab, Dok….”

Misamot ang kapikal ni Dr. Hernaez. “Paminaw,” miingon siya sa gahing tingog, “dili nako batasan ang pagdawat og tawag sa telepono gikan sa mga tawong wa nako hiilhi…” “Tawga lang kog Udhak, Doktor,” tubag dayon sa tawo. “Udhak?” “Oo, Udhak… Udhak Maghapon. Motawag lang unya ko nimog usab, Dok.” Ug gidalig butang sa tawo ang telepono.

Taudtaod nga wa makalihok si Dr. Hernaez. Yatis, kinsa kaha tong tawhana, nakapangutana siya sa iyang kaugalingon. Prankster nga way lingaw? Apan di sad tingali kay morag may tuyo man gyod kini kaniya. Gani lang kay morag wa kaayo ni magkasabot sa iyang kuyog. Mipakibo si Dr. Hernaez sa iyang mga abaga. Hulaton lang niya kon motawag kinig usab, kon motawag man gani. Ug migawas siya sa iyang buhatan. NIANANG hapit na magtungang gabii sa Domingo, mikiring ang telepono sa lawak-katulganan nilang magtiayon. Nahigmata si Dr. Hernaez gikan sa iyang malinawon nga pagkatulog. Mapugsanon ang kiring sa telepono, isog nga miabog sa sinugdanan sa iyang damgo: hanap nga talan-awon sa karaang distrito sa Sugbo nga morag San Nicolas sa iyang tan-aw tungod sa dagway sa simbahan nga nagpakita luyo sa aso nga way tinong gigikanan.

Naghagok ang iyang asawa nga diha sa iyang tupad. Mibangon si Dr. Hernaez nga nagbagulbol.

Gikab-ot niya ang telepono. “Hello, yeah…? It’s late. Whoever you are, just call me up again tomorrow, okay?” “Doktor, si Udhak ni…” Kalit nga nawala ang duka ni Dr. Hernaez. “Godammit! You’re disturbing me, Udhak!” Misinghag siya sa pinugngang tingog. Di siya gustong motugaw sa malinawong pagkatulog sa iyang asawa. “Pasensiya ka na, Doktor. Karon pa man god ko makalugar…” “Kon unsa may imong tuyo nako, Udhak, ugma na lang ta magsulti… Katulgon kaayo ko…” Apan sa likod sa iyang kaisipan iyang giabi-abi ang pagtuo nga tingali mahinungdanon gayod ang tuyo ning tawhana kaniya kay hangtod ang telepono sa iyang balay nahibaw-an man niini. Pipila lang ka suod sa pamilya ang nahibalo sa telepono niya sa balay. Hinuon, dili siya motuo nga ang gidalang ngalan sa tawo iyang tinuod nga ngalan.

“Doktor, nagtawag ko nimo kay may gusto ming ipakita nimo…” Nakabungat ra gayod ang tawo sa iyang tuyo. “Dili ko doktor sa panglawas, Udhak.” “Nasayod mi ana, Doktor. Apan sa among gustong ipakita nimo mas nasayod ka kaysa uban.”

“Unsa ba kana, Udhak… Sultihi gani ko. Porbida, naupsan na ko sa pailob nimo.” “Tan-awa lang una, Doktor, ang gusto namong makita nimo.” “Unya inighuman nakog tan-aw unsa man?” “Aw, desidihi kon gusto ba nimong paliton.” “Yatis… Dakong kantidad ang presyo?” “Tan-awa una.” “Ug kon dili ko interesado niini?” “Aw, wala…. Pero ayaw lang gyod paghisgot ni bisan kinsa nga may gihagad mi nimong butang.” “Unya kanus-a man ni ninyo ipatan-aw nako?” “Ikaw ang magbuot, Doktor, kon kanus-a ka makahigayon.” “Tawga kog usab ugma sa opisina kay ato ning sabotan.” Way panamilit nga gibutang dayon sa tawo ang telepono. Nahabilin si Dr. Hernaez nga nagmahilomon. Unya mitindog siya ug nanabako. Milakang siya paingon sa binuksang tamboanan ug milantaw sa gabii. Buotan ang ayaay nga mihapuhap kaniya. Miutong ang gabii sa iyang pandungog ug namatngonan niyang morag mihugot ang iyang dughan. Miginhawa siyag dako. Mihinok pagsulod sa likod sa iyang kaisipan ang hanap nga kaikag sa gihisgotan sa tawo nga gustong ipakita niini kaniya. Unsa kaha kini? Ug nganong gusto man sa tawo nga siya maoy motan-aw niini? Nasayod ba diay kini sa mga butang nga makapainteresado kaniya?

Mibalik siya sa higdaanan nga nagpingoy-pingoy. May panahon pa sa pagkatulog, niya pa sa iyang kaugalingon. Unya gipiyong niya ang iyang mga mata. NIANANG alas 10:13 sa buntag pagkasunod adlaw, may nagtawag kaniya sa telepono sa iyang opisina. Gipakaingon niyag si Udhak kini. Apan lain ang tawong nagtawag kaniya ning higayona. Ang kalit nga banghag niini nakapaigking kang Dr. Hernaez. Isog kaayo ang tawo, dakog tingog ug way batasan. Wala lang gani kini mopaila sa iyang kaugalingon. Sa way daghang langas, iyang giingnan si Dr. Hernaez sa gahi nga tingog nga kon may tawong moduol kaniya ug mobaligyag karaang butang nga hinimo sa kahoy o bato kinahanglang dili niya kini paliton aron dili siya mahiapil sa kasamok. “Kasamok? Unsang kasamoka?” suna ni Dr. Hernaez. “Aysus nimo. Ayna lag pangutana kay peligrong maapil ka pa sa disgrasya kon di ka patuo sa akong gisulti nimo.”

Sa iyang kapikal, misinghag si Dr. Hernaez: “Hoy, Pare, paminaw. Wa koy kalibotan anang imong gipanulti. Whoever you are, gusto kong masayod ka nga you are talking to a wrong person. Wa ko mag- buy-and-sell og mga antique o mga souvenir o bisan unsa diha nga ikabaligya ug mahalin. I’m busy enough without that business. Go to the right persons and issue your warning to them! Or you may go straight to hell, if you like!” Gibundak niya ang telepono ug midali paggawas sa iyang buhatan. Oras na alang sa iyang klase niadtong buntaga.

NANIUDTO si Dr. Hernaez sa Mike’s sa dihang miduol ang silbidora ug matahaong miingon nga may gustong makigsulti kaniya sa telepono.

“Ingna lang may mga kauban kong bisita ug busy kaayo ko,” niya pa. Dili siya interesado kon kinsa man ang nagtawag kaniya. Milakaw ang silbidora apan nahibalik lang usab kini dayon.

“Importante kuno kaayo, Sir…”

“Godammit!” Ug mitindog siya aron tubagon ang telepono. Nag-init ang iyang ginhawaan. “Hello, yes?” Kay ang nagtawag nasayod man nga nia siya sa Mike’s, kini nagpaila lang nga ilado siya niini. “Doktor, si Udhak ni…” “Susmaryosep! Di ka ba makahulat, Udhak, hangtod mahibalik ko sa akong opisina?”

“Sorry kaayo, Dok.. Pero kuan man god… kining mahimo ba nga unyang gabii nimo tan-awa ang among gustong ipakita nimo?”

“Dili ko makapasalig ana, Udhak. Busy kaayo ko rong panahona.”

Taudtaod nga wa makatubag si Udhak. Unya, sa dihang mitingog na kini, namatikdan ni Dr. Hernaez ang anino sa pangluod diha sa iyang sinultihan. Miingon siya: “Aw, kon makahukom na unya ka, Doktor, pagtan-aw sa among gustong ipatan-aw nimo, adto lang unya sa San Nicolas, sa may simbahan, ug pangutana sa balay ni Candido Laganid. Daghan ang nakaila kang Candido Laganid diha sa San Nicolas. Sila nay motultol unya nimo sa gipuy-an ni Candido Laganid…. Apan ayaw lang kaayog dugaya, Doktor, kay wala ka na unyay matan-aw. Mangita na lang ra ba mi tingali og laing mga eksperto nga interesado sa mga butang lumad, nihit ug karaan.” Ug gibutang ni Udhak ang telepono nga wa gani maghulat sa tubag ni Dr. Hernaez.

Nahabilin si Dr. Hernaez nga nagpirok-pirok ang mga mata, nagtimbang-timbang sa gipanulti ni Udhak. Mga butang lumad, nihit ug karaan? Unsang mga butanga? Yatis...

(PADAYONON)