Bisaya

UNSAY MAHITABO KON SIMBAKO MOPANAW NA SI DUTERTE?

- Ni ALITO L. MALINAO

DILI llang isip usa ka Bisaya kondili isip usa ka lungsorano­n nga naglantaw sa kaugmaon sa atong nasod, buot ko nga magpadayon sa puwesto si Presidente Duterte hangtod sa pagkatapos sa iyang termino sa tuig 2022.

Mao usab kini ang gihangad sa mayoriya sa mga Pilipino nga hangtod karon nagpaluyo sa iyang mga programa ilabi na sa gubat batok droga.

Apan ang kinabuhi sa tawo dili nato matag-an. Bisan ang usa ka tawo nga hilabihan kahimsog mokalit lamang pagkirig kay giatake sa kasingkasi­ng o mamatay sa usa ka sakit nga iya lamang gidala-dala.

Kon may mga pagduda sa kahimtang sa kahimsog ug panglawas sa atong pinanggang presidente, siya ra usab ang angay basolon niini. Sa pagka karon, gipasaliga­n ni Duterte ang tibuok nasod nga wala siyay kanser, nga ang iyang balatian kinsa siya ra usab ang mibulgar, dili kanseros. Prabir niining mga pangutana bahin sa iyang kahimsog, si Duterte ra usab ang mipahayag kaniadtong Oktubre 4 nga nagpaeksam­in siya pagusab sa mga espesyalis­ta bahin sa gimulo niya sa iyang tiyan. Gipausab ang iyang endoscopy ug colonoscop­y, mga medikal nga paagi aron pagtino kon aduna ba siyay kanser o bugon sa agianan sa kinaon o digestive tract. Ang endoscopy usa ka paagi sa pag-eksamin sa tinai (Gipadayon ( Gipadayon sa panid 6)

Malipay ang mga kampeyon sa tawhanong katungod o human rights kay mawala na ang giingon nilang numero unong tigyatak sa mga tawhanong katungod.

o agianan sa kinaon ginamit ang hose nga may kamera nga maoy mosuhid kon aduna bay bugon sa agianan sa kinaon. Ang colonoscop­y usa ka paagi sa pagsusi kon may kanser ba sa dakong tinai o kolon.

“Wala ko masayod kon unsay tinuod kong kondisyon pisikal karon, kay naghulat pa ko sa resulta sa pag-eksamin kanako,” matod pa ni Duterte.

Apan midugang siya ug kini maoy nakapabala­ka sa kadaghanan: “Apan sultihan ko kamo nga kon kini kanser, di kanser. Ug kon kini Stage 3 na, dili na kinahangla­n tambalan. Dili nako lugwayan ang akong pag-antos dinhi sa akong puwesto karon o bisan asa.”

Kining prangka niyang pahayag dili nato ikatingala kay nasayod man kita nga prangka ug walay lipod-lipod nga manulti ang presidente. Ug niining pipila pa lang ka adlaw, miprangka usab pag-ingon si Duterte nga wala siyay kanser segun sa resulta sa eksaminasy­on sa iyang mga doktor.

Ikalipay nato, ug sa iyang minilyon ka mga suporter, kon tinuod nga walay kanser ang atong presidente. Apan dili kalikayan nga nagpabilin ang pagduda sa ubang mga tawo sa tinuod nga kahimtang sa presidente. Kini tungod kay may mga pangutana nga wala matubag.

Pananglita­n, nganong dili man ang iyang mga doktor ang minghatag sa resulta sa ilang pag-eksamin kaniya? Nganong wala man ibutyag ang resulta sa mga test nga gihimo kaniya?

Adunay uban nga nakamatiko­d nga lain na ang kolor sa nawong ni Duterte, itom pero morag luspad. Apan ang labing dakong timailhan nga may gibatyag ang pamuno mao nga buotan na siyang tan-awon, wala na siya mangasaba o manunglo o manghulga sa iyang mga kaaway labi na kadtong kontra sa iyang gera batok droga. Kinsay malipay kon mawala si Duterte Natural nga ang mga drogista, nga drug lord o tiggama o suplayer sa droga, ang unang malipay kon simbako mawala na si Duterte. Ug kini naglakip sa mga polis ug ubang opisyal kinsa gigamit ang ilang mga puwesto sa pagnegosyo sa droga ug nga kalit lamang nangadato.

Malipay usab ang mga kampeyon sa tawhanong katungod o human rights kay mawala na ang giingon nilang numero unong tigyatak sa mga tawhanong katungod. Apan kon wala na si Duterte nga ilang punching bag, kinsa pa man unya ang ilang atakehon?

Malipay usab ang mga komunista kay alang kanila, si Duterte maoy nag-unang babag sa ilang gidamgo nga gobyerno proletaryo. Sahi sa gipaabot, si Jose Maria Sison, ang lider sa mga komunista nga atua sa The Netherland­s, usa sa unang mingpahaya­g nga angayng mobakasyon si Duterte tungod sa iyang sakit. Dihay kausa gianunsiyo ni Sison gikan sa Uropa nga si Duterte naghiga na sa kama ug nagpinal na. Apan kini dili tinuod ug busa napugos pagbakwi si Sison sa iyang pahayag.

Malipay usab ang mga kaaway ni Duterte sa politika. Niining pila ka adlaw wala kitay nadungog gikan kang Senador Antonio Trillanes human siya makapiyans­a sa kasong rebelyon sa usa ka korte sa Makati City nga naggumikan sa pagnulo ni Duterte sa amnestiya nga gihatag kaniya ni kanhi Presidente Aquino. Apan ang mga taga oposisyon, ilabi na ang Liberal Party ug ang mga grupong militante nga sa tinud-anay kaalyado sa mga komunista, pihong magselebra­r kon simbako mobiya na si Duterte. Kinsay ipuli kaniya? Kon may mahitabo kang Duterte, si Bise Presidente Leni Robredo ang mopuli kaniya sa Malakanyan­g. Kini ang nahimutang sa atong Konstitusy­on. Apan karon pa lang gani, nagpasidaa­n na si Duterte nga huyang ang karakter ni Robredo. Sa iyang pagtuo, dili masugakod ni Robredo ang dagkong mga suliran sa nasod. Si Robredo, matod pa ni Duterte, mahimong gawngan sa mga yelo nga gipanguloh­an ni kanhi Presidente Aquino ug sa Partido Liberal.

Si Robredo usa ka abogada ug gipili siya sa mga tawo. Si Duterte, kon wala na siya sa poder, walay katungod nga modektar kon kinsay angay mopuli kaniya. Ug gikinahang­lang sundon nato ang nahimutang sa atong batakang balaod. Kay kon dili, mosunod ang kaguliyang ug anarkiya.

Tingali wala sa buot nga mipahayag si Duterte sa usa ka higayon nga ang angay modumala sa nasod kon wala na siya usa ka hunta kansang mga sakop gikan sa militar ug polis. Sa laing pagkasulti, ibutang ang tibuok nasod sa balaod militar o martial law.

Kon kini ang mahitabo, mobalik kita sa panahon sa diktadorya ni Marcos. Mao ba kini ang legasiya nga biyaan ni Duterte kon wala na siya?—

 ??  ??
 ??  ??

Newspapers in Cebuano

Newspapers from Philippines