Bisaya

PRESIDENTE KOMPANIYA

SA KAUGALINGO­NG

- Ni ZAC B. SARIAN

MAKAPAHIMU­OT kaayo ang pagtambong niining mga trade show, sama pananglit sa Agrilink sa World Trade Center sa Dakbayan sa Pasay dili pa lang dugay. Didto namo nahinagbo ang usa nga nailhan namo kaniadtong gamay pa siyang bata. Siya si Carlos, anak sa suod namong higala nga si Dr. Vic Saplala nga mitaliwan na sa pikas kinabuhi. Usa siya ka iladong orchid breeder ug aktibo kaniadto sa natad sa komersiyal nga hortikultu­ra.

Nahimamat namo si Carlos sa Agrilink. Dako na siya ug nakahuman og Agribusine­ss sa UP Los Baños. Siya na ang nagdumala sa kaugalingo­n niyang kompaniya— ang SeedWorks Philippine­s, usa sa aktibong nag-apod-apod sa binag-ong mga binhi sa lainlaing tanom sama sa humay, mais ug lainlaing utanon.

Ang SeedWorks maoy nagdala dinhi sa Pilipinas sa usa ka barayti sa talong nga adunay maayong hiyas. Kini mao ang Prolifica nga una namong nasaksihan nga gilukop pagtanom sa tibuok barangay sa Gerona, Tarlac kaniadtong 2014. Espesyal kining maong barayti nga hangtod karon gipangita sa mga maguuma. Himungahon kini, lig-on batok sa peste ug sakit, ug adunay taas nga kalidad kon kaonon.

Kanunay kunong mahurot ang binhi sa Prolifica sanglit kon

aduna nay pundo, mahalin man gilayon. Apan sa dihang gipangutan­a namo si Carlos kaniadtong Oktubre 4, aduna pa man kunoy nahabilin ug mahimo pang mapalit.

Sa pagka karon, gipasigarb­o ni Carlos ang duha nila ka barayti sa haybrid nga humay. Kini mao ang US-88 ug TH-82. Matod niya, hataas ang ani nga ikahatag sa US-88 gikan sa US Agriseeds. Tag-ason kinig lugas ug sinawon ug kon lung-agon, humok ang kan-on. Maong sibo kining galingon aron himoong brown rice.

Diha usab ang giisip nga ambassador sa US-88. Kini mao si Celebrity Chef Boy Logro kinsa nagpakita sa iyang abilidad sa Agrilink diin iyang gidemo ang pagandam sa sud-an nga sibo ipares sa brown rice. Nagdemo sab siya unsaon ang fruit carving. Gipakita niya unsaon pagkulit og buwak gamit lang ang bunga sa pakwan. Ingon sa yano lang kaayo ang iyang paghimo niini.

Samtang ang TH-82 lain pang barayti nga nagbaton sab og maayong mga hiyas. Lig-on kini batok sa sakit nga Bacterial Leaf Blight (BLB) ug mosukol sa tinginit o kaha sa baha. Lig-on sab ang mga saha niini maong dili sayon malaran sa hangin. Mahimong itanom sa ting-uwan o ting-init, dili sama sa ubang barayti nga maayo lang itanom sa usa ka panahon.

Samtang, aduna say daghang binhi sa utanon nga giapod-apod sa SeedWorks sama sa pipino nga mahimong itanom sa habog nga lugar ingon man sa ubos nga lugar. Aduna usab silay kalbasa, siling pangsinaba­w, kamatis, ug uban pa.

Mahimuot kami kon may masaksihan kaming kabatan-onan nga makakab-ot og kalamposan sa natad sa panguma, sama pananglit ni Carlos Saplala. Ang buot ipasabot niini, dunay paglaom ang atong nasod diha sa bag-ong henerasyon.—

 ??  ?? Si Carlos Saplala sa exhibit booth sa WeedWorks sa Agrilink.
Si Carlos Saplala sa exhibit booth sa WeedWorks sa Agrilink.
 ??  ?? Tag-as ang mga uhay sa US-88 ug ang mga lugas niini humok kon lung-agon maong haom aron gam-ong brown rice.
Tag-as ang mga uhay sa US-88 ug ang mga lugas niini humok kon lung-agon maong haom aron gam-ong brown rice.
 ??  ?? Ang hybrid rice nga TH-82 nga himungahon ug lig-on batok sa mga peste.
Ang hybrid rice nga TH-82 nga himungahon ug lig-on batok sa mga peste.
 ??  ?? Ang tag-as nga siling pangsinaba­w sa SeedWorks Philippine­s.
Ang tag-as nga siling pangsinaba­w sa SeedWorks Philippine­s.
 ??  ??
 ??  ?? Ang bunga sa Prolifica, lig-on kini batok sa peste ug himungahon kaayo.
Ang bunga sa Prolifica, lig-on kini batok sa peste ug himungahon kaayo.
 ??  ??

Newspapers in Cebuano

Newspapers from Philippines