ANGAY BANG MABILANGGO SI IMELDA MARCOS?

KON ikaw usa ka biktima sa martial law o paryente sa usa ka biktima sa martial law, natural nga mapungot ka sa mga Marcos ug buot kang ibalhog sa karsel si kanhi Unang Ginang Imelda Marcos.

Kon ikaw usa ka militante o komunista o kanhi rebelde nga gilisod-lisod sa panahon sa martial law o giyatakan ang imong tawhanong katungod, pihong uyon ka nga magtingkagol sa bilanggoan ang kanhi unang ginang.

Ang balaod angay ipatuman kabos ka man o adunahan. Dura lex, sed lex. Ang balaod mabangis apan kini ang balaod, busa angay kining sundon.

Apan sa laing bahin, aduna usay kaliboan ka mga lungsoranon nga malagmit nakatagamtam og kaharuhay sa panahon sa balaod militar o hugot nga nagtuo nga inosente si Gng. Marcos sa mga pahamtang nga gisangat batok kaniya. Sila ang nanag-ingon nga dili angay presohon ang kanhi unang ginang.

Si Gng. Marcos usa karon ka kongresista sa Ilocos Norte apan matapos na ang iyang tulo ka termino sa sunod tuig ug giingong molansar siya pagka gobernador sa Ilocos Norte puli kang Imee Marcos, iyang kamagulangang anak, nga midagan pagka senador.

Atong kahinumdoman nga si Gng. Marcos naghupot og dagkong katungdanan samtang siya pa ang unang ginang. Nahimo siyang membro sa Interim Batasang Pambansa, usa ka embahador, ministro sa human settlements ug unang gobernador sa Metro Manila. Daghan usab siyag mga proyekto nga karon gipahimuslan sa mga kabos ug sapian ingon sa Heart Center of the Philippines, Lung Center, Children’s Hospital, Cultural Center of the Philippines, Philippine International Convention Center, ug daghan pang uban.

Gumikan niini, daghan ang nabulahan tungod sa iyang mga proyekto ug busa daghan usab ang mingdapig kaniya. Alang kanila, sa iyang edad nga 89, makaluluoy kon si Gng. Marcos bilanggoon ug iuban sa mga kriminal sa National Penitentiary sa Bilibid.

Hangtod karon, miinsistir si Gng. Marcos nga ang tanan nilang bahandi dili nila kinawat gikan sa baol sa lungsod kondili gikan sa toneladang gold bars nga tipik sa nabaniog nga Yamashita treasure nga giingong nadiskobrehan ni Marcos, nga usa ka sundalo, sa Mountain Province sa panahon sa miaging gera. Dakong lantugi Kini maoy dakong lantugi karon nga naghasol sa tibuok nasod human ipakanaog sa Sandiganbayan kaniadtong Nob. 9 ang hukom nga mabilanggo si Gng. Marcos og 77 ka tuig o 11 ka tuig matag usa sa kinatibukang 7 ka kasong grap nga iyang giatubang. Ang mga kaso batok kang Ginang Marcos naggumikan sa giingong pagkawkaw niya sa salapi sa lungsod samtang diha pa

siya ug si anhing Ferdinand Marcos sa poder ug pagtago niining kinawat nga bilyones ka dolyar sa mga bangko sa Switzerland.

Matod pa ni kanhi Senador Rene Saguisag, usa ka dakong kritiko sa martial law kay gikarsel man usab siya ni Marcos, si Gng. Marcos dili na kinahanglan presohon. “Ang hukom sa husgado nga siya sad-an o guilty igo nang pagpakaulaw kaniya,” matod pa ni Saguisag.

Sumala pa ni Saguisag, sa ubang progresibong mga nasod ingon sa Spain ug Italy, ang mga nag-edad og 70 pataas kon makombikto dili na bilanggoon kondili ibutang na lang sa house arrest o magserbisyo sa komunidad.

Ang pahayag ni Saguisag, nga nakapahingangha sa pipila, gidasonan ni House Minority Leader Danilo Suarez ug Kongresman Lito Atienza.

Piyansado ug gawasnon Kaniadtong Nob. 16, mitumaw si Gng. Marcos sa Sandiganbayan diin gibasahan siya pag-usab sa desisyon nga siya guilty ug gisilotan og 77 ka tuig nga pagkabilanggo. Gipaesplikar usab siya sa korte ngano nga wala siya motambong sa pagproklamar sa desisyon kaniadtong Nob. 9.

Duha ka rason ang gihatag ni Gng. Marcos ug sa iyang abogado ngano nga wala siya makatambong sa pagbasa sa iyang sentensiya. Ang una may sakit siya ug ang ikaduha, wala niya madawat ang sulat sa husgado.

Apan ang iyang alibay gipanghimakak sa usa ka programa sa telebisyon diin nakita siya uban sa mga bisita sa birthday party ni Imee Marcos. Ang selebrasyon gitambongan usab sa duha ka kanhi presidente, Gloria Macapagal-Arroyo ug Joseph Estrada, kanhi Senate President Juan Ponce Enrile ug Mayor Sara Duterte sa Davao City.

Sulod sa hearing sa Sandiganbayan kaniadtong Nob. 16, nagmosyon si Gng. Marcos, pinaagi sa iyang mga abogado, nga tugotan siyang makapiyansa. Ang iyang mosyon giaprobahan sa Sandiganbayan ug dihadiha nagpiyansa siya og cash nga P150,000.

Matod pa ni kanhi Solicitor General Florin Hilbay, ang pagtugot sa Sandiganbayan nga makapiyansa si Gng. Marcos usa ka tin-awng kamatuoran sa duha ka dagway sa atong hustisya. “Kon ikaw sapian, dili ka mabilanggo. Apan kon ikaw kabos, mag-antos ka sa karsel sa tibuok kinabuhi,” matod pa ni Hilbay.

Busa bisan usa ka gutling wala makatunob og bilanggoan si Gng. Marcos nga maoy gipaabot sa iyang mga kaaway human ipakanaog ang desisyon sa Sandiganbayan.

Kon atong rebyohon ang rekord sa atong mga husgado, tingali mamatay na lang si Gng. Marcos sa sakit o sa katigulang dili pa matapos ang iyang kaso. Kon human sa mga bista dasonan sa Sandiganbayan ang una niining desisyon, si Gng. Marcos mahimo pang moapelar ngadto sa Korte Suprema aron iparebyo ang hukom sa labing taas nga korte sa nasod. Kini magkahulogan pa og mga tuig. Ug nasayod na kita kon unsa kahinay ang dagan sa hustisya sa atong nasod.

Ug mahibulong ka pa ba ngano nga ang kadaghanan kanato wala nay pagsalig sa atong sistema sa hustisya?—

“Ang hukom sa husgado nga siya sad- an o guilty igo nang pagpakaulaw kaniya.” — kanhi Sen. Rene Saguisag