KALANDRAKAS Nga Lantugi Human Sa Kombensiyon
SA bisan unsang tapok-tapok— mareyunyon, kasal, bunyag, lubong, birthday o unsa pa dihang okasyon, kinaiya na gyod natong mga Pilipino nga dili dayon modiretso pagpauli sa atong kaugalingon. Ang uban niini labi na tong walay mga kabilinggan magpabilin sa benyu aron sa pagpakighugoy sa kauban nga wala pa kaayo nila maila-ila o nahinasa.
Sa pormal nga mga miting man god o sesyon ba kaha, dili kaayo makapadayag ang matag usa kay gawas nga limitado ang oras, dunay mga lagda o sumbanan nga gisubay ang matag pundok. Kintahay anaa ang kataha ug medyo magpangikog ka pagsambat kay ma- out of order ka man. Apan matikdi, inigkahuman na gani sa miting, mahitabo na dayon ang wa planohang mga kalihokan. Manggawas na dayon ang mga estoryang
kataw-anan ug nagkalandrakas nga lantugi gikan sa mga hunahuna nga may sagol binutbot ug pahugyaw.
Didto sa hawanan sa Sun Fastfood, sa Old Patag Road sa Cagayan de Oro City, human sa pormal nga kalihokan sa kombensiyon, dugay nga nag-ukang ang pipila ka sakop sa BATHALAD-Mindanao tungod sa lamiang sumsoman ug sa kinahon nga SMB nga nagpasad sa hawanan.
Makapahibulong kaayo kay sa dihang naghinandas pa ang mga gutlo sa pagsugod sa naasoyng kombensiyon niadtong Oktubre 20, 2018 wa gyoy nangahas sa pagpalit aron dunay masimasima sa mga delegado. Tingali tungod sab kay busog na kining daan sa ilang pagpamahaw sa gawas.
Samtang namauli na ang ubang mga delegado sa tagsatagsa ka mga dapit nga ilang gigikanan, kami sang nahibilin sa benyu naghudyaka pag-ayo ug maoy nahimo namong maglilingaw ang puli pamuno sa BM nga si Henry Lazola. Maglumba mig kagiki kanang motirada na si HL sa binayloagkanding kuno niyang mga pasiaw nga wala pa namo sukad madunggi.
Nalingaw sab mi sa pagpaminaw sa mga kasinatian nga gipaambit ni Elpidio Aranggo Jr., ang laing haligi sa BATHALAD-Mindanao. Mabulokon kaayo ang kaagi sa pagpanimpa’d ni Dr. Aranggo. Si Jun nagpuyo sa Don Carlos, Bukidnon apan didto siya sa Inobulan, Salay, Misamis Oriental nahimugso niadtong Oktubre 19, 1941. Nakigbisog sa pagpakabuhig pinobre pinaagi sa pagpamaligya og utanon, bolsita, Bisaya, ice drop ug bisan unsa na lang aron mabuhi.
Sa gabii nag-eskuyla siya bisan minyo na. “Tackle the impossible by creating mystery out of yourself.” Mga sanglitanan kini nga nahimong lamdaman aron siya makatukod og duha ka eskuylahan sa lalawigan sa Bukidnon.
Niadtong Agosto 4, 1984 gitukod ni Aranggo ang Southern Foundation Academy sa Don Carlos, Bukidnon diin wala dangtig dugay gisunod sab niya pagpatukod ang Sumilao Bukidnon Tribal Academy sa Puntian, Sumilao, Bukidnon. Walay makatuo nga ang sama kaniya nga manghatoray lag sulat sa Bureau of Post kaniadto makahimo diay sa pagtukod niini pinaagi sa pagsulat sa mga kadagkoan ug sa ubang mga buhatan nga ming-ayuda kaniya sa pinansiyal.
Si Aranggo nahimong pamuno sa BATHALAD-Mindanao kaniadto kansang mga tuig wala na niya masulti kanako— apan motagik pa gihapon og panalagsa sa iyang malantip dagang dinhi sa Bisaya. Natukod usab niya ang KAMAGBU kun Kapunongan sa Mga Magsusulat sa Bukidnon nga nagtikawtikaw pa karong panahona.
Sa panuigong 77 anyos, siya usa sa gitahasan sa kagamhanang Duterte sa pagpakaylap sa Pederalismo pinaagi sa pagbansay sa mga Speaker’s Bureau dinhi sa Mindanao kansang gahom sa pagpatuman gipaubos sa pagdumala sa Department of Interior and Local Government (DILG).
Samtang nagtungab sa tanlas ug bugnaw nga SMB, mihirit si Magsusulat Rey Poloyapoy sa pagpalabtik sa among pundok nga SADILA diin kini, niya pa, imposibleng mahitabo nga manaha ang dila ni Lapulapu ngadto sa pagpalambo sa atong pinulongan. Si Lapulapu, matod niya, dili angayan nga tawgog bayani, labaw na natong mga Bisaya tungod kay wala siyay gikatampo sa atong pagka Bisaya. Kay ang tinuod nga estorya mao diay nga wala kaayo tay makaplagan nga estorya sa iyang kinabuhi tungod kay human niya mapatay si Magellan miuli kini pagbalik sa iyang gigikanang lugar sa Borneo kauban sa napulog duha niya ka asawa.
Kon pananglit tinuod ang gisulti ni Poloyapoy, grabe diay namong sipyata nga nagtukod sa grupo nga SADILA kun
Saha Sa Dila ni Lapulapu nga nag-adbokar sa pagpalambo sa inahang dila. Inconsistent tuod hunahunaon nga gihalad ta ang atong kinabuhi sa pagpakigbisog ug pagpalambo sa atong Binisayang pinulongan diin ang gipahinungdan usa man diay ka Muslim ang kagikan.
Samtang nagkadaghan ang order sa ilimnong makahubog, ang ubang magsusulat nga nalango nag maayo bisan unsa na lang ang gihisgotan. Dunay miingon nga mas maayo kuno unta nga ang kapangulohan sa Bismag manghatag og pasidungog sa mga magsusulat nga daghag natampong sinulat sulod sa usa ka tuig. Duna say miingon nga angay kuno unta nga ang taga Dakbayan sa Sugbo magpasidungog sa taga Mindanao kay nakatabang kini sa pagpalambo sa Sinugboanong pinulongan. Bisan unsa na lang lagi ang gihisgotan. Apan kining tanan wala gyod mahisgoti atol sa pormal nga kombensiyon. Diha pa kini manggawas sa nakainom na sa agwa pataranta. Pastilan kining mga magsusulat kon maoy magkatapok, labihan kamamugnaon. Nanghawa mi sa benyu nga alas otso pasado na sa kagabhion ug nangita mig kan-anan nga may init nga sabaw aron mahuwasan sa among pagkalurong.
Lima mi ka buok— si Pamuno Raul Moldez, Henry Lazola, Rey Poloyapoy, Dr. Jun Aranggo ug ako— nga mingkombate pagpang-os sa balbakuwang init kaayog sabaw. Nag-ukang mi sa among gikan-an nga wala pa gihapon mahuwasi sa among giinom. Hangtod nga nag-iyahay kamig panakay sa tagsa-tagsa namo ka sakyanan.
Mas daghan diay tag makat-onan diha sa nagkalandrakas nga kahimtang tungod kay ang atong hunahuna gawasnon mang makiglantugi sa hunahuna sa uban nga labaw pa natog kahimtang ug kahibalo.—