SANTO VALENTINUS

269 AD.

Ang tibuok Roma anaa ubos sa gahom ni Emperador Claudius the Goth, si Claudius II. Gipakanaog ni Claudius II ang bag-ong balaod kun kasugoan: Tanang kalalakin-an ning naasoyng imperyo sa Roma, gidili na kaninyo ang mangasawa, gidili ang pagpakasal! Sa laktod, wala na ni usa kaninyo ang makapundar og matawag nga bagong pamilya.

Buot ni Emperador Claudius II nga palig-onon pa og maayo ang puwersa sa iyang kasundalohan. Ang mga lalaki kinahanglang magsundalo ug magpabiling ulitawo! Ug tataw, sama sa naandang rason: ang lalaking pamilyado mahadlok mahilayo sa iyang pamilya ug nakita sa emperador nga mamahimo unya kining babag sa panahon nga silang kalalakin-an ipadala nas panggubatan. Mas maayo nga walay angay kabalak-an sa unsa mang responsabilidad ang usa ka sundalo kondili mao ray isipon ang iyang kaugalingon.

Ang molapas o dili motuman ning maong balaod pagasilotan kun pagapatyon!

Dugay nang nahiabot kang Padre Valentinus ang kasayoran mahitungod niini. Ug isip usa ka alagad sa simbahan nga adunay dakong responsabilidad ug pagpakabana sa kabatan-onan, bisan pa nga usa ka ligong paril nga lisod banggaon si Emperador Claudius II wala batia bisan diyotayng kahadlok si Padre Valentinus. Maoy iyang inspirasyon ang kabatan-onan, ang mga managhigugmaay ( lovers), ug ang mga magtiayon. Sila maoy nagsilbing kusog ni Padre Valentinus diha sa nagkahugot niyang pagsalig sa Cristianismo. Tungod sa bag-ong balaod sa emperador, daghan sa kabatan-onan ang mingdalig pangayog tambag kang Padre Valentinus:

Unsay among buhaton, Padre? Kami sa akong trato nagplano na man god nga magpakasal.

Dili nako madawat, Padre, nga ang akong trato pugson pagpasulod sa armadong puwersa sa palasyo! Dili ko molagda sa listahan aron magsundalo, Padre! Usa niana ka gabii sa 269 AD, sulod sa kombento, tulo ka paresan ang gikasal ni Padre Valentinus sa hilom ( secret). Sagradong panumpa uban sa mga saksing ginikanan sa matag paresan. Ug sa mingsunod pang mga gabii nga gihimo sa pari ang sekreto kun tinago-tago nga pagkasal sa mga paresan ( lovers), nakugang ang kombento sa dihang kalit mingbutho ang sinaligang mga opisyal sa militarya ni Emperador Claudius II. Gidakop si Padre Valentinus. Gidala sa palasyo sa imperyo sa Roma. Gilatigo. Ug samtang si Padre Valentinus gisilotan, ang ‘demonyo’ nga emperador nagpaninggit nga nagkanayon atubangan sa mingsaksing kabatan-onan, “Wala na gayoy ni usa kaninyo nga mangasawa ug magpakasal! Kamo pagasilotan sama niining inyong pari! Gikinahanglan ko kamo aron mamahimo kamong mga sundalo!”

Gibilanggo si Padre Valentinus. Apan bisan sa bilanggoan, makadaghang higayon nga adunay mga bulak nga manglusot sa rinehasang bentana ug magpasad sa iyang

tiilan. Gikan kadto sa mga batan-ong paresan ( lovers) nga kaniya padayong nagpakita og moral support.

Sulod sa iyang selda sa bilanggoan gikaila ni Padre Valentinus ang dalagita nga si Julia. Dili makakita o usa ka buta, si Julia ang anak-babaye ni Asterius nga niadtong panahona maoy jail warden sa Roman Empire. Tungod kang Julia, nakombensir niini ang amahan nga magpabunyag kang Padre Valentinus diha mismo sa sulod sa selda. Kadto ang kinaunhang hitabo nga may usa ka opisyal ni Emperador Claudius II nga matawag nga traydor tungod sa pagpa- convert niini ngadto sa pagka Kristiyano. Dugang pa, sa hilom nakigkonsabo kang Padre Valentinus si Asterius. Gipasulod niini sa selda ang mga paresang batan-on ( lovers) nga buot magpakasal. Ug nahitabo na sab ang sekretong mga marriage rite nga si Padre Valentinus maoy hilom nga nag- officiate. Aduna poy taho nga diha mismo sulod sa selda sa bilanggoan, usa ka dakong milagro nga ang buta nga si Julia napaayo ni Padre Valentinus. Makakita na ang dalagita.

Wala malilong sa emperador kining tanan. Lakip ang opisyal kun jail warden nga si Asterius gisilotan usab. Apan, sama ni Padre Valentinus, ang duha nagpabiling lig-on sa ilang baroganan isip Kristiyano. Gikataho sab nga bisan nag-ungaw nas iyang kamatayon, namugos si Padre Valentinus nga lakip mismo ang emperador angay mohangop kun modawat sa Kristiyanismo sama sa gibuhat ni Asterius. Butang nga samot mipasurok sa dugo ni Emperador Claudius II.

PEBRERO 14, 269 AD. Gitakda ang pagsilot kang Padre Valentinus: pagalunggoan siya sa ulo. Apan sa wala pa ang naasoyng petsa, sulod sa iyang selda may mga gabiing moduaw sa pari ang kanhi buta nga si Julia. Dili lamang ang kahayag sa kalibotan maoy nadawat kong regalo gikan kanimo, Padre. Dili lamang ang milagro aron nga ako makakita...

Gikataho nga sa kinaulahiang gabii sa kinabuhi ni Padre Valentinus, usa ka tarheta ang gihatag ni Padre Valentinus kang Julia. Ampingi kining maong tarheta isip usa ka handomanan. Unsa may akong gikatala dinhi, ako nagtuo nga hangtod sa kahangtoran mamahimo kining kabahin sa kultura ug tradisyon ilabi na sa mga managhigugmaay, sa mga mibati ug mipadayag og gugma, sa mga nagkagusto, sa mga nagmahal sa hilom, ug sa mga nangulitawo pa lamang. Ug matod pa, ang tarheta gisulatan ni Padre Valentinus og, Love -- From Your Valentine.

Gihatag o gibilin kang Julia ang tarheta. Pagkaugma, Pebrero 14, gidala sa Flaminian Gate sa Roma si Padre Valentinus. Nag-atang ang mga buot mosaksi sa iyang kinaulahiang oras, ilabi na ang nagmagul-anon nga mga batan-on.

ISIP bulawanong handomanan, sa gawas sa Flaminian Gate, tupad sa lubnganan ni Padre Valentinus, may gitanom si Julia nga usa ka pink blossomed tree. Ug silbi usab nga bulawanong handomanan, ang kanhi Flaminian Gate ginganlan sa kasaysayan og Porta Valentini.

469 AD. Pinaagi ni Pope Galisius, ang Pebrero 14 gilagdaan sa Simbahang Iglesia Catolica isip bulawanong adlaw sa pagselebrar sa pag-ila kang Valentinus isip martir.

Sa tuig 1493, gimantala pinaagi sa ‘ scroll’ ang “The Nuremberg Chronicle”, ang labing unang Representation of Saint Valentine. Ug sa pagsugod sa pagpangatungdanan ni Pope Julius I isip maoy kinatas-ang Pastol sa Simbahang Iglesia Catolica, ang Porta Valentini ginganlan nag Porta del Popolo. Ug haduol sa Ponte Mole, isip paghatag dakong importansiya, gipatukod ni Pope Julius I ang usa ka simbahan aron sa paghandom kang Valentinus. Usa ka replika ni Valentinus ang makita usab sa simbahan sa Saint Praxedes sa Roma.

Sa pikas bahin, sa Sacramentario ni Santo Gregorio, nga maoy giilang Roman Missal sa Tomasius, ang kapistahan ni Valentinus apil nga giselebrar ug si Valetinus giila nga usa sa mga illustrious martyr pinaagi sa Fronto Calendario. Apil nga nahitala ang ngalan sa uban pang Santo sa Martirolohiya nga may petsang Pebrero 14.

Ang martyrdom kalabot kang Valentinus wala gayod mahilayo sa kasayoran sa tibuok kalibotan, matod ni Padre Frank O’ Gara sa Whitefriars Street Church sa Dublin, Ireland. Gani, sa tulo ka simbahan nga buot moangkon nga kanila na lang ibalhin kun isalig ang mga ‘bukog’ ni Valentinus, labing naningkamot mao ang Whitefriars Street Church.

“Valentine has come to be known as the Patron Saint of Lovers,” matod pa ni Padre Frank. “If Valentine were here today, he would say to married couples that there comes a time where going to have suffer.”

Sa 1960, gitukod sa Roma ang Saint Valentine’s Church. Pagka-1969, segun sa taho sa Wikipedia: gitangtang ang ngalan ni Valentinus sa General Roman Calendar. Apan sa lokal nga mga kalendaryo nagpabilin gihapon ang pagselebrar sa kapistahan ni Valentinus isip sentrong bahin sa liturgical celebration sa Pebrero 14. Samtang sa Roman Martyrology, ang pag-ila kang Valentinus isip usa ka Santo wala gayod mahanaw diha sa Simbahang Iglesia Catolica hangtod sa kasamtangan.

Sa pikas bahin, sa Greek Orthodox Church, isip paghatag importansiya sa tanang managhigugmaay ( lovers): ang babaye gitawag nilang Valentina ug ang lalaki mao ang Valentino. Samtang sa Western Ecclesiastical Calendar mao na gayod kini ang gikaandan, dili matuis nga pagtuo, ilabi na sa matag higayon nga moabot ang Pebrero 14.

Giingon nga hangtod kuno ning panahona (morag kabahin sa leyenda), sa gawas sa kanhi Flaminian Gate, tupad sa lubnganan ni Padre Valentinus, ang kaniadto pink blossomed tree nga gitanom ni Julia nagpabilin nga bulawanong simbolo sa pag-ila ug paghandom sa talagsaong konsepto sa ‘panaghigugmaay ug panaghigalaay’:

On the day I was to die, I left my friend Julia a little note thanking for her friendship and loyalty. I signed it: “A Love From Your Valentine.” -- Padre Valentinus.—

Giingon nga hangtod ning panahona, sa gawas sa kanhi Flaminian Gate, tupad sa lubnganan ni Padre Valentinus, ang kaniadto pink blossomed tree nga gitanom ni Julia nagpabilin nga bulawanong simbolo…