NGANONG DILI NA ANGAY MANGOMEDYA SENATE PRESIDENT TITO SOTTO

SA nagpahipi niyang kahimungawong o subconscious, ingon sa anaa gihapon ang pagka komedyante ni Senate President Vicente Sotto, III. Natural lamang kini kay nailhan siya isip komedyante sa dugayng panahon una siya moentra sa politika.

Si Sotto sakop sa grupong “Tito, Vic and Joey” uban sa iyang manghod nga si Vic Sotto ug Joey de Leon. Sila ang nagpaluyo sa labing popular nga mga comedy show, una ang “Iskol Bukol” ug “Eat Bulaga” nga hangtod karon usa sa labing malamposong programa komikal sa GMA-7 nga masaksihan sa tibuok nasod.

Niining miaging pila ka adlaw, mitumaw na usab ang pagka guwatsinanggo ni Sotto nga nakapahimutang kaniya sa usa ka bakikaw nga sitwasyon ug diin siya gibiaybiay sa medya. Misalga si Sotto sa kontrobersiyal nga insidente sa South China Sea diin girumbo sa usa ka lantsang Insek ang lantsang pangisda sa mga Pilipino sa Recto Bank nga sakop sa exclusive economic zone (EEZ) sa Pilipinas diin may ekslusibong soberanya ang atong nasod.

Kay aron dili maungkag ang maayong relasyon tali sa Pilipinas ug China, mipahayag si Presidente Duterte nga uyon siyang pasudlon ang mga mangingisdang Insek sa atong EEZ bisan og kini usa ka paglapas sa atong konstitusyon. Gumikan niining iyang pahayag, gidabudabohan si Duterte sa iyang mga kaaway nga naglabi gikan sa oposisyon ug mga alipores ni kanhi Presidente Noynoy Aquino.

Misalga si Sotto sa debate. Nailhang kaalyado ni Duterte, matod pa ni Sotto sa ANC sa ABS-CBN, nga malisod ilhon ang pagka kaekslusibo sa mga kahinguhaan sa dagat tungod kay kini atua man sa ilawom sa tubig. Matod pa niya, unsaon man kuno nato pag-ila kon ang usa ka isda gikan ba sa Pilipinas o gikan sa China. Midugtong pa siya pag-ingon nga ang isda nga malagmit gikan sa China usahay mosulod sa Pilipinas ug ang isda nga gikan sa Pilipinas usahay molangyaw ngadto sa China.

Nagpungasi ang reaksiyon sa gibutyag ni Sotto gikan sa social media ug sa mga peryodiko. Nangutana sila, unsa bay nasulod sa utok ni Sotto nga ingon man niini ang iyang pangatarongan? Ingon ba niini kamabaw ang panan-aw sa usa ka dakong opisyal sa atong

gobyerno?

Nagkapuliki pagpanagang si Sotto. Matod pa niya ang iyang pahayag usa lamang ka “tongue-in-cheek” kun usa ka tiaw-tiaw ug dili seryoso. Apan midugang siya pag-ingon, nga sagol bugalbugal: “Ang nakadaot lang, diyotay ra ang nakasabot sa akong pasiaw.”

Apan ang pagpasiaw ni Sotto dili kataw-anan. Isip ikatulo nga labing dakong opisyal sa atong nasod, sunod sa presidente ug bise presidente, dili na siya angay mangomedya. Angay nga kalimtan na niya ang iyang pagka guwatsinanggo ug magseryoso na siya sa iyang mga pahayag ug aksiyon aron dili siya kataw-an sa mga tawo.

Modus Vivendi

INAY mangomedya bahin sa “nasyonalidad” sa mga isda, angay nga gisugyot unta ni Sotto nga makabaton na lamang og modus vivendi sa kadagatan sa South China Sea diin ang mga taga China, Pilipinas, Vietnam, Malaysia ug Indonesia tugotan nga makapangisda sulod sa halapad nga kadagatan nga ilang giilogan. Kini mao ang lohikal nga solusyon samtang wala pa kaaprobahi ang Code of Conduct in the South China Sea nga mao untay mahimong gabayan aron masulbad sa malinawong paagi ang paginilogay sa mga parte sa South China Sea. Ihikling lang una ang soberanya ug maghinatagay na lamang.

Si Sotto kagikan og mga Bisaya tungod kay apo man siya ni Don Vicente Sotto, nga usa usab ka senador ug giilang amahan sa Literaturang Binisayang Sinugboanon. Ugaling si Sotto dili makamao mobinisaya kay nagdako sa Manila.

Tungod kay bilyako, si Sotto daling duolon ug lahi kang Presidente Duterte ug Foreign Secretary Teodoro Locsin, Jr. si Sotto dili hingasaba ug wala kay madungog nga mga tunglo o daotang mga pulong gikan kaniya. Angay lamang bantayan ni Sotto ang iyang mga pahayag sa publiko. Kon dili niya kalikayan

nga mangomedya, adto na lamang niya kini ipahayag sa iyang mga suod sa pribadong panagkabildo.

Mga Kaaway sa Social Media

ANGAY hinumdoman ni Sotto nga kaliboan ang iyang kaaway o kritiko sa social media o internet. Wala nila hikalimti ug kanunayng gibalik-balik ang nahitabo kaniadto sa pagdungog o hearing sa kompirmasyon ni Social Welfare Secretary Judy Taguiwalo sa Senado kaniadtong Mayo 2017.

Sa maong pagdungog, napanid-an ni Sotto, nga niadtong tungora majority leader pa sa Senado, nga may duha ka anakbabaye si Taguiwalo apan single ang nahimutang sa iyang papeles.

Mitimang si Sotto: “Sa lengguwahe sa kalye, kon ikaw single apan may anak, ang tawag niini “ay naano ka lang (gikuan ka lang).” Komedya lang kini alang kang Sotto apan dakong insulto kang Taguiwalo nga nanglipaghong intawon. Kon may mga anak siya ug walay amahan, wala na untay labot si Sotto niini. Si Taguiwalo, usa ka inilang propesor sa University of the Philippines, usa ka radikal ug giingong usa ka komunista. Si Taguiwalo giendorsar sa gabinite ni Jose Maria Sison, tagtukod sa Communist Party of the Philippines, dihang gihimo niadto ang panagkabildo sa kalinaw tali sa gobyerno ni Duterte ug mga komunista.

Kay nakaamgo sa iyang gihimo, nangayo og pasaylo si Sotto kang Taquiwalo ug gipasaylo siya.

Maligdong nga Liderato

ANG gikinahanglan sa Senado mao ang maligdong ug tininuod nga liderato aron makamugna og mga balaod nga makatabang sa pagpalambo sa kinabuhi sa atong mga lungsoranon. Isip lider sa Senado kini mao ang dakong hagit kang Sotto.

Isip usa ka old timer, nahinumdoman ko pa ang nangaging Senado diin nagpungasi ang mga debate sa tadhang mga abogadong senador nga sila si Lorenzo Tañada, Claro M. Recto, Jose W. Diokno ug Jovito Salonga. Sa hut-ong sa atong mga senador karon, makuli na nga mabanhaw ang maong bulawanong mga yugto sa kasaysayan sa Senado. Sa mga senador karon tulo na lamang ang abogado: Franklin Drilon, Kiko Pangilinan ug Richard Gordon. Si Sotto, ingon man ang naglabi sa mga senador, dili mga abogado.

Bisan kon dili siya usa ka abogado, mahimo pang magmalamposon si Sotto sa iyang katungdanan. Apan angay niyang hinumdoman ang giingon ni James Freeman Clarke, usa ka inilang theologian ug awtor nga Amerikano nga “The difference between a politician and a statesman is that a politician thinks about the next election while the statesman thinks about the next generation. (Ang kalainan sa usa ka politiko ug usa ka estadista mao nga ang politiko naghunahuna lamang sa sunod nga eleksiyon apan ang estadista naghunahuna sa sunod nga henerasyon)” —