Pagpamalandong Sa Anak Sa Iyang Amahan Nga Magtutudlo
(Kining maong retirement speech gibatbat sa tagsulat atol sa retirement party sa iyang amahan sa miaging Hulyo 3, 2019 sa Function Hall, Go Hotels-Robinsons Place, Iligan City ug gitambongan sa pipila ka magtutudlo ug mga school administrator sa Department of Education- Division of Iligan City.)
MAAYONG adlaw sa tanan. Ako si Gil Nambatac, ang kamagulangang anak ni Angelito Nambatac, Sr. nga karon naa sa atong atubangan uban sa upat niya ka kauban nga magsaulog sa kataposan nilang adlaw isip mga magtutudlo. Ug karong hapona natunga sa duha ka bahin kining akong mubong speech para niining importanteng takna sa iyang
Mosugot lang ba kita nga kon unsa ta pagsulod mao ra sad atong kinabuhi nga atong maabtan kon kita na sad ang mosaulog sa atong retirement?
kinabuhi: una, mao ang akong personal nga account ug mga testimoniya mahitungod sa akong amahan isip magtutudlo; ug ang ikaduha, ang mubong pagpamalandong kon para asa gyod ning pagsaulog sa retirement party.
Gamay ra seguro ang nasayod sa dagan sa kinabuhi sa akong amahan ug mas mahinungdanon kining akong speech ug mahinungdanon kining pagsaulog sa iyang retirement kon subayon nato sa makadiyot ang iyang kinabuhi ug magpasalamat sa tawong nahatag kanatong tanan— sa usa ka Lito Nambatac nga atong nailhan karon:
Ang tibuok kinabuhi sa akong amahan nagtuyok lang diha sa pagpakabuhi sa lisod nilang kahimtang sa Badjiang, Bohol uban sa iyang madasigon, kugihan, ug madiskarteng inahan nga milangyaw sa Mindanao aron manarbaho isip katabang para masustentohan lang ang iyang nag-inusarang anak sa Bohol nga sa sayong pangedaron nagsagubang na sa iyang kaugalingong mga problema ug naningkamot nga mabuhi bahalag layo kaayo siya sa iyang inahan.
Sama sa gisugyot sa panultihong “like father, like son”, nahimo na sad nga amahan kaniya ang iyang inahan. Ang tanang kadasig, kakugi, ug diskarte nakuha sad sa iyang nag-inusarang unico iho. Bisag nagdako siya nga way father figure nga ginahangad ug ginahandom-handom, wala masipyat ang iyang inahan sa pagpuno sa sapatos sa usa ka amahan. Kadaghanan kanato karon nagatuo nga usa ka kawad-on sa usa ka pamilya ilabi na sa atong mga anak nga way namat-ang amahan. Pero ang tinuod, usa kana ka dakong oportunidad ug hagit kanato nga magtubo nga maayo ug mapuslanong tawo sa atong pamilya ug sa katilingban. Kon naa man tay labing pasalamatan karong higayona, tugoti ko sa paghatag niini ngadto sa akong lola nga si Benita Nambatac nga tua na karon nagpahuway uban sa iyang Magbubuhat. Atong ihalad ang usa ka masipang pakpak sa maayong pagmatuto ug pagpadako niya sa akong amahan. Kon unsa man gani siya karon, kana tungod sa akong lola. Daghang Salamat, La.
Walay laing pulong nga puyde nakong mahubit sa akong amahan kondili ang duha ka pulong nga “model teacher”. Sama natong tanan, ilabi na ninyo nga nia karon, walay perpektong tawo ni perpektong magtutudlo. Ug usa ang akong amahan sa daghan ug pipila ka magtutudlo nga matawag natog “model”. Pero unsa diay ang mga kinaiya, nga mao say naangkon sa akong amahan, para makonsiderar nato nga usa ka magtutudlo nga “model teacher”?
Una, ang iyang dedikasyon sa trabaho. Sukad sa among pagka bata ug hangtod karon, makita namo ang dedikasyon sa akong amahan sa iyang trabaho. Para nako, morag dili na ni niya trabaho kondili usa na ka passion: diin ang monetary reward, pinaagi sa iyang madawat nga binulang suweldo, nabutang na lang nga ikaduha sa iyang concerns. Ang labing una niini mao ang iyang pagbati kon sa unsang pamaagi nga siya makatabang sa mga estudyanteng moagi sa iyang classroom o unsang lakang ang puyde niyang mabuhat para makatabang ni bisan kinsang tawo nga nagkinahanglan sa iyang panabang. Dedicated siya sa iyang pagka teacher kay ang iyang intelektuwal ug moral nga responsabilidad sa iyang mga bata mo- extend pa gawas sa upat ka bungbong sa klasrum. Gikan sa mga estudyanteng way pamahaw nga mosulod sa klase, mga estudyanteng kulang ang mga gamit sa eskuylahan, mga estudyanteng kulang ang pagsuportar sa ilang ginikanan, kana tanan iyang ginasegurado ug iyang ginapaningkamotan nga makahatag siyag bisag gamayng pag-abag sa kabug-at sa problema nga gibitbit sa iyang mga estudyante.
Ang kasinatian sa akong amahan isip magtutudlo ang tataw nga testamento sa esensiya sa pagtabang: nga bisag ikaw pa ang kinapobrehan sa tanang pobre pero aduna kay kasingkasing ug hunahuna nga motabang sa ubang nanginahanglan, ang higayon na mismo ang mangitag pamaagi para ikaw mahimong instrumento sa kasulbaran sa problema sa laing tawo. Bisan man dili ingon ana kadako ang ginadawat sa usa ka magtutudlo, aduna pay mga panginahanglanon sa iyang pamilya nga angay hunahunaon pero way sipyat ang akong amahan nga motabang sa nagkinahanglan. Kahibalo ang pipila nato diri nga kini usa lamang sa ginatawag natog “tip of the iceberg” sa iyang mga pagtabang nga nahimo sukad nanumpa siya sa iyang propesyon.
Ikaduha, ang iyang pagka maabiabihon sa mga tawo sa bisan unsang background o ang-ang sa katilingban. Naka- handle ang akong papa ug class advisory pero mas napakita niya ang iyang full potential dihang gibutang siya sa Non-Formal Education (NFE) kaniadto, nga Alternative Learning System (ALS) na karon. Sa nature sa maong assignment, kanunay ang iyang pag- immerse ug pakiglambigit sa mga tawo sa komunidad. Nakaserbisyo siya sa gitawag natog mga “poorest of the poor” ug nadasig na niya ang pipila ka tawong gikan niining maong ang-ang sa katilingban para mobalik sa pag-eskuyla ug mahatagag tsansa nga makatagamtam og bisan gamay nga kaharuray sa kinabuhi. Nasayod tang tanan nga bisan sa una man o karon, gamay ra gihapon ang budget nga ginahatag sa maong programa sa edukasyon sa gobyerno pinaagi sa DepEd. Maong kinahanglan sad ang tabang sa ubang pribadong mga indibidwal o kompaniya nga asensado para mabuhat sa akong amahan ang iyang mandato luyo sa kakulangon sa resources sa DepEd. Niining duha ka kalibotan sa mga adunahan ug sa mga naa sa kakulangon maoy ginatabok-tabok lang sa akong amahan ug nahimo siyang tulay aron makatabang ngadto sa mga mas nanginahanglan.
Layo ug sukwahi kini sa pipila ka magtutudlo, mga kaubanan sa akong amahan, nga human mataoran lang og dugang nga ekstensiyon sa ngalan, ma-MA man o PhD, mingbati na silag kaanyag, daw ang gitaod kanila mga pako ug dili na kahibalo motugpa. Nakalimot sila sa esensiya sa pagtudlo isip usa ka noble profession: ang magpabiling mapaubsanon ug magdalag inclusive nga kinaiya, nga bisan unsa pa na ang background o kahimtang sa kinabuhi sa imong gikaatubang, aduna silay ilang kaugalingong lugar sa imong kasingkasing.
Ikatulo, makontento sa mga butang nga naangkon ug oportunidad nga moabot sa kinabuhi. Way daghang arte ang akong amahan. Kon unsay naa, iya kanang pangitaan og paagi nga magamit ni niya para mapalambo ang iyang kaugalingon. Ug kanako isip anak nga nagtan-aw sa akong amahan, ing-ani sad ang iyang attitude sa iyang propesyon.
Dili kaayo ko makadungog niya nga nangambisyon mamahimong prinsipal o di ba kaha superintendent. Sa lain nga bahin, kami pa, iyang mga anak, ang gadasig kanila (apil na sa akong inahan nga usa sad ka magtutudlo) nga molayat gawas sa ilang kasamtangang lebel sa pagka magtutudlo. Kabalo kong kaya na nila ug kahibalo kong mas maayo pa silang mga school administrator kaysa mga school administrator nga naa nato karon diri sa Division sa Iligan. Dili sila korap. Dili kahibalong manglimbong sa ilang isigkamaestra. Dili kahibalong mobalibad sa hangyo sa mga estudyante o kauban sa trabaho nga nangayo og
butang para sa kaayohan sa tanan. Dili sila parehas sa pipila ka prinsipal nga atong nadunggan karon ug sa nanglabayng katuigan nga gipangkeha ug gipangpaylan og kasong administratibo o kriminal tungod sa korapsiyon o harassment. O dili ba kaha mga magtutudlo o school admin nga wala pa makaplagi ang ilang ngil-ad nga baho. Kontento kaayo sila, ilabi na ang akong amahan, kon hain siya karon sa halapad nga kalibotan sa DepEd. Matod pa niya, wala na siya mangambisyon og dagkong mga puwesto. Bisag unsaon pagbali-bali, magtutudlo ra gihapon na sila, magtutudlo ra gihapon tang tanan. Labaw pa ana, wala sa de aircon nga opisinang makita ang iyang kasingkasing pero naa sa gawas, sa init ug abogon nga reyalidad sa sabakan sa masa nga nagkinahanglan sa iyang serbisyo.
Daghan pa tag puydeng maingon niya. Pero mahurot gyod ang atong limitadong oras kon hubiton nato ning tanan. Kon kamo adunay mga gikabeliban ug gikaadmayran sa akong amahan isip magtutudlo, ihunghong na lang na sa inyong kasingkasing ug pamalandongi kon unsang pamaagi kaha na ninyo maangkon ang maong maayong kinaiya.
Dakog tabang ang atong mga pasidungog ug uban pang maayong mga pulong kaniya ug sa ubang kauban nga nia sa atubangan karon nga nagselebrar sa pagtapos sa ilang serbisyo. Pero mas dakog impact kon ang maayong mga kinaiya nila atong mahangop ug mapangitaag paagi nga ang ilang binuhatan mahimo sad natong atong legasiya nga mahabilin sa komunidad kon atong turno na sad nga moselebrar sa atong retirement.
Which will lead me sa kataposang parte sa akong speech karong hapona, kalabot sa esensiya sa retirement. Kanato nga naa karon nga naglingkod ug aktibo pa sa serbisyo, nga naa pay hunahunaong tsekonong papel pag-uli o gahunahuna sa ubang papeles nga kinahanglan i- submit sa ilang mga prinsipal o head teacher, gusto nako ni gamiton nga oportunidad sa pagpadumdom kon nganong naa ta karon sa retirement party ning atong mga kauban.
Gusto nako nga inyong ning ipangutana sa inyong kaugalingon: Kon ako kaha ang mo-retire unsa kaha ang gusto nakong ibilin sa komunidad diin gatudlo ko karon? Unsang pagtulun-an ug values ang gusto nakong ibilin sa tanang estuydante nga moagi ug mogawas sa akong classroom? Sukad sa akong pagsulod sa maong propesyon, naa bay nahimong kalamboan sulod sa DepEd nga akong ma-appreciate kon ako na sad ang mo-retire? Unsa kaha akong matabang aron maabot sa DepEd ang kalamboan nga gipangandoy sa umaabot? Unsa kaha akong personal nga damgo para sa akong eskuylahan? Milambo ba ang among working environment? Milambo ba ang “way of living” namong mga magtutudlo? Milambo ba ang among suweldo bahalag mas ginapaboran ang mga sundalo ug gikalimtan na ang mga magtutudlo nga primerang nagtan-aw ug nagmatuto sa “future of the motherland”? Milambo ba ang kinabuhi namong mga magtutudlo o sa nagkadugay nagkadaghan na sad ang mga papelpapel nga gina-require kanamo, nga sa kadaghan nakalimtan na namo ang among responsabilidad sa classroom?
Usa lang ang akong maingon para natong tanan: dili ta magpaabot kon unsay ihatag kanato. Suportahan nato ang mga lakang sa pipila ka grupo sa magtutudlo nga sa kasamtangan nangayog kalamboan para natong tanan ug i- pressure nato ang atong mga school administrator nga mo- pressure sad sa ilang mga superior nga ihatag kon unsay angay ihatag kaninyo. Dili lalim ang pagka magtutudlo. Mosugot lang ba kita nga kon unsa ta pagsulod mao ra sad atong kinabuhi nga atong maabtan kon kita na sad ang mosaulog sa atong retirement? Dili unta “Hay! Salamat! Retired na gyod ko” ang atong maingon kondili “Hay! Salamat! Nahimong mapuslanon ang akong kinabuhi tungod kay ako usa ka magtutudlo.”
Daghang salamat sa tanan. —