HALA KA, UNSA NING GAKAHITABO SA AMERIKA?!

Mao sab tingali niy rason nganong daghan tag sekta. Daghag relihiyon diris ato ug daghan ang makigbinirahayg buhok tungod lang nianang ilang panabot sa ilang nabasa sa Bibliya...

NIADTONG unang panahon, diha koy usa ka higala nga nakaako gyod og sulti nga mas Amerikanhon pa kuno kog utok kaysa uban niyang mga higala nga tinuod nga Amerikano. Paita, insulto na o pagdayeg? Siyempre, alang sa akong higala, pagdayeg na kay Amerikano man siya ug paminaw niya sakto ang mga Amerikano sa ilang mga panghunahuna ug maayo ang ilang mga programa isip katawhan ug usa ka nasod. Dugay nga nagdiyong akong mga mata. Taudtaod sab kong gahinuktok ug naminaw sa lantugi sa akong galamhan kon modawat ba ko niadto isip usa ka pagdayeg o dili. Kon nahitabo pa tong iyang “pagdayeg” karong panahona, sobra tingali akong kahimuot. Kini man gong gipahigayong impeachment inquiry sa kongreso sa Amerika batok sa ilang presidente nga si Donald Trump, morag Filipino style kaayo. Kon dili Pinoy ang yaya ni POTUS (President of the US) kaniadto nga nakatudlo kaniya og mga estilong Pinoy, Amerikanhon gyod tingali akong utok, ba? He-he-he. O daghang Amerikano na karon nga Pilipinhon nag estilo sa panabi ug pamolitika? Hinuon, basin sab nga ang estilo sa mga Pinoy world class na gyod kay puparehas na man sa uban nga dili Pinoy?

Una sa tanan, mahilig si POTUS og social media. Kusog kaayo siya sa twitter diin ang iyang account kay @realDonaldTrump maong madasig sab kag sunod sa iyang mga sulti nga mabutang nato nga iya gyong tinuod nga hunahuna sab. Diha ko makahibalo nga kahibalo sab diay nis POTUS manglibak ug mopatapsing og saway, nga kasagarang taktika sab natong mga Pilipinhon sa facebook. Wala man tuoy facebook o twitter si Presidente Duterte, apan ang ubang politiko naa, ug kon naay DDS (Duterte Diehard Supporters), naa poy TeamTrump nga tigpanganunsiyo sa iyang binuhatan ug tigtubag sa mga isyu batok kaniya. Nindot pod sundon ilang tubag-tubag nga mora sag tubag-tubag sa mga DDS ug mga Dilawan. Lingaw sab ning social media. Morag hangtod karon, morag di pa ko katuo nga naay presidente sa usa ka nasod nga makigtinubagay sa mga tawong ubos niyag ranggo. Morag kilig ko ini maghunahuna. Sa ako man gong hunahuna, para ra nas mga dili tag-as og katungdanan kanang gawi nga ingon ana. Kon sa Tagalog pa, mao niy pagaingnong “abot kamay ko ang langit”. He-he-he.

Ang kanindot ining twitter sab diay kay dali ra ang balos. Sa ato pa, mas dali nimong masabtan ang tinuod nga hulagway kon kahibalo kang mosubay sa mga yawit kaysa maghulat kag balita sa telebisyon, radyo, o mantalaan. Ug mas tinuod ang mga estorya kay diretso man gikan gyod sa tagtungod. Kon sa Iningles pa, straight from the horse’s mouth ang yawit. Pananglit, human mipatawag si POTUS og usa ka pinakalit nga press conference pag-abot niya sa London alang niadtong miting sa North Atlantic Treaty Organization (NATO) diin gibatikos ni POTUS ang iyang mga kontra sa Amerika, diha dayoy mipagawas og usa ka video diin ang mga lider sa ubang nasod nagtapok nianang gabii sa ilang pag-abot didto sa usa ka party nga gipahiluna sa Bukingham Palace ug, samtang wala pa si POTUS, gipangutana ang prime minister sa Canada, si Justin Trudeau, diin siya gikan nga naulahi man siya. Wala kaayo maklaro kinsay miingon nga naulahi si PM Trudueau

kay mitambong siyag press conference nga wala sa schedule, si Boris Johnson ba, ang prime minister sa Great Britain, o si Emmanuel Macron ba, ang presidente sa France. Mitubag pod si PM Trudeau nga tinuod mitambong siya ug angay pod untang didto sila kay aron makita pod nila ang nganga sa mga tawo (ni POTUS) diin ang ilang apapangig nahulog nas salog. He-he-he. Dihay usa dayon ka Amerikana nga klarong anti-Trump ang nag- twitter (usa ka Ana Navarro-Cardenas, @ananavarro) nga miingon: “The President of the United States is viewed as a blabbering fool by his colleagues and is a laughing stock on the world stage.” Ambot sab adto nga video sa Power & Politics nga morag mga Bisaya may nag- video ug ang mga nag- video nanglibak pod. Dihay miingon: “Dakpan gyod na siyas iyang gihimo.” Diha say mitubag: “Uy, uy, hinay-hinay kay silingan na sila.” Aw, silingan baya tuod ang Canada ug US, no? Pagkasunod adlaw, migawas ang balita nga miingon si POTUS nga duhay nawong si PM Trudeau. Di ba Pinoy kaayo ning mga estorya nga ingon ini pod?

Kon nakurat ta sa resulta sa pagtuki sa Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) pinaagi sa ilang 2018 Programme for International Student Assessment (PISA) diin ilang gisulayan ang abilidad sa 600,000 ka kinse anyos ( 15-year-old students) sa 79 ka nasod sa tibuok kalibotan, nakurat sab ang Amerika sa resulta sa ilang pagtuki kon kinsay mas maayong POTUS: si Abraham Lincoln o si Donald Trump ba. Nakurat sila kay minggawas nga ang mga membro sa Republican Party (53 porsento) gatuo nga mas maayo nga POTUS si Donald Trump, kana taliwala nga bisan kadaghanan kanila gatuo sab nga galisod si Trump og sulti sa tinuod. Mga 94 % sa mga Democrats (ang kontra-partido sa mga Republicans) gatuo nga mas maayo si Abraham Lincoln bisan kon Republican si Lincoln. Hinuon, mga 75 porsento sa tibuok Amerika ang gatuo nga mas maayo gyod si Lincoln kay kang Trump. Tan-aw nako, ang mga Republicans sa Amerika karon parehas sa mga Pinoy, wala na gatuog kasaysayan. O ba kaha kulang og panabot sa current events. Ang nakademalas kay sumala sa OECD sa ilang PISA report, mas hinay og panabot ang batan-ong mga Amerikano komparar sa ilang mga taligngang taga China, Singapore, Macao, Hongkong, Estonia, Canada, Finland, Ireland, Korea, Poland, Sweden, ug New Zealand.

Maayo gani kay niining pagtukia layo ra sab sa Amerika ang Russia ug Ukraine maong dili sab tingali maingon nga tinuod gidulaan sa presidente sa Russia ang presidente sa Amerika, pinaagi sa presidente sa Ukraine nga maoy isyu karon batok sa POTUS niining gipahigayon nga impeachment inquiry batok kaniya. Hinuon kinsay nasayod? Kini nga PISA alang ra man sa mga kinse anyos karon, dili sa mga kinse anyos kaniadto. He-hehe.

Sumala sa maong PISA, ang batan-ong mga estudyante sa Pilipinas ang kinaluyahan mosabot (sa gibasa o gipamati) ug kinamenosan sa siyensiya. Maayo na lang sa Math kay ikaduha ra tas iwit. He-he-he. Pastilang luoya man. Wala man god tingali mo gapaningkamot nga makabasa inyong mga anak ining akong lindog. Basa lagi, ingon nako, ug kartiyohan ang gibasa kay daghan kog gisulat nga tukibon pag makatulo una masabti. Haha-ha. Bitaw, dili sab na lalim ang pagbasa, uy. Lisod ang pagsabot labi nag wala ka maanad sa mga pulong, ug wala ka maanad nga motutok sa buot ipasabot sa mga pulong. Mas labaw na kon gitahi na nga mga pulong, no? Matod pa lagi sa OECD, lisod ang dili kabasa kay gawas nga lisod makasabot, di pa gyod mapasagdan nga mosubay og mando. Kon makigkabildo sab, maglisod og punit kon kinsa ug unsa ang giestoryahan ug ngano. Pastilan, ngisi na lang tingali, pikpik, ug hatag og kuwarta ang atong masabtan sa umaabot dayon natong pakpak. Ha-ha-ha. Maayo na lang kay mihakot ang Pilipinas og 50 ka bulawan sa South East Asian Games (SEAG); ug ang Dominican Republic nga maoy atong kakompetensiya sa pagka iwit sa PISA, dili apil sa SEAG. Kinsa kahay magdaog nato kon apil pa sila, no? He-he-he. Ang Timor Leste sab nga way naani sa SEAG, wala sab maapil sa PISA. Unsa sab kahay resulta nila sa PISA, no, nga dyamo man sila sa SEAG? Aw, espekulasyon na sab na. Panaghap sa usa ka utok nga galirawliraw. Ha-ha-ha. Bisan pa man, sakit sab nang resulta sa PISA taliwala sa atong kalisod pagpatungha sa atong mga anak.

Mao sab tingali niy rason nganong daghan tag sekta. Daghag relihiyon diris ato ug daghan ang makigbinirahayg buhok tungod lang nianang ilang panabot sa ilang nabasa sa Bibliya. Ako lang, supak ko anang moingon nga “mianhi si Kristo ug nagpakamatay aron lang kita maluwas”. Nagpakamatay gyod? Pagsyur mo. Mianhi si Kristo aron pagtudlo kanato sa maayong dalan. Apan kay daghan man ang hungog nga dili gustong eskrimahon pa ang ilang pangartiyo, tua, migamit sa solusyon nga pagagamiton sa tanang hungog— ang pagpatay sa kontra aron wa nay kontra.

Mao baya nay estilo sa mga Katsila batok kang Rizal, estilo ni Aguinaldo batok kang Bonifacio, estilo sa mga hangol sab batok sa mga lumad, estilo sab sa mga gobyerno batok sa mga supak nila. Unya taliwala niini nga estilo, naa ang ilad, ang pagpatuo sa kadaghanan aron matuman ang gusto sa pipila. Sayop nang “nagpakamatay”, uy. Dili gani magpakamatay ang buang, si Kristo pa?

Kini nga punto sab hinuon ang nindot himoag drama.

Nganong misugot ang Diyos Amahan nga mahitabo ang nahitabong pagpatay kang Kristo? Aw, kon si Kristo ang pasultihon, ang tubag niana: “aron matuman ang nahisulat na”. Pero sa akong tan-aw, adunay lawom pa nga rason apan wala na lang gi- tell ni Kristo kay maglisod tag sabot. Nahisulat na sab tingali nga mag-anam gyod kadaot atong panabot maong ang mga sulti ni Kristo simple tuod sa unang dimdim apan mawingig ta kon makapamilok ta. Lawom ang Iyang mga pagtulun-an, sa tinuod lang, apan kon tapolan ta, hambog, ug talawan— mas ganahan mamakak kay sa mosulti og tinuod tungod sa kahadlok— nah, “nagpakamatay” gyod tuod ang resulta. He-he-he. Apan dili kana ang drama. Wala kaha mosupak si Kristo sa gusto sa Iyang Amahan nga dili moari sa kalibotan kay kuyaw, apan isog si Kristong mibarog alang sa katawhan kay nasabtan niyang nawala nas dalan ang kadaghanan kay naglisod nag pangartiyo? Klaro kini kay niadtong panahona gamay ray kabasa kay gawas nga gamay ray magtutudlo, wala pa gyoy basahon. Mao tong ang gaklase kaniadto magsuroy-suroy ras dalan, magkalingaw og kabildo ug lantugi. Mobalik kaha si Kristo karon nga daghan na mang magtutudlo ug daghan na say mabasa?

Mobalik tingali kay lisod na man kaayog panabot ang mga tawo ug kana tungod kay klaro na nga dili pagbasa atong problema.

KKK na— Katapol, Kahambog, Katalaw. Lisod ni kon mao niy magpirme kay matod pas mga miron, bisan ang Amerika angay nang makasabot kon unsay importante para nila: si Trump ba o ang ilang panabot sa mga prinsipyong gibarogan nila sukad pa kaniadto: kakugi, kamatuoran, ug kaayohan alang sa tanan? Gahangad baya ang kalibotan sa Amerika. Unsaon na lang kon magpabilin silang magkawingig-wingig? Hinuon dili kuno na tungod kay daghan sa ila ang dili kabasa. Tungod na kay daghan kanila ang wa na gatuo og Pasko. Mas labawng wa na gatuo og Diyos.

Nah, maayong Pasko kanatong tanan. Hinaot gasahan nato atong kaugalingon og basahon ug maningkamot tang makabasa ug makasabot sa atong gibasa.—