Bisaya

Awit Ni Dyun

- Ni WAKU SAUNAR Hulagway kuha ni Mar-Vic Cagurungan

NIADTONG dekada 70 miturok ang usa ka matang sa rebolusyon­aryong musika nga ingon sa misuway pagsakbang sa rehimen sa maong panahon. Gawasnon, halapad, mahagiton ug way kalisang

Wala madugay, gitawag kini sa nailhan na nato sa atong panahon sa agnay nga Pinoy Rock. Nagpabilin ang kalig-on ug kamasilako­n niining maong musika hangtod karon.

Ang pipila sa nahimong bantogan niini mao sila si Freddie Aguilar, Heber Bartolome, Florante, ang grupong Asin, Maria Cafra, Sampaguita, Hotdog, The Boyfriends, Apo Hiking Society, Cinderella, ug ang hawod kaayong Juan De La Cruz diin nahimong sakop ang giisip nga “Hari sa Pinoy Rock” nga si Joey “Pepe” Smith, ang kompositor nga si Mike Hanopol, ug ang respetadon­g gitarista nga si Wally Gonzalez.

Taliwa sa kamasilako­n sa atong mga nahisgotan, ingon sa daghan o adunay pipila nga nahikalimo­t o kaha dili pamilyar sa bandang Abrakadabr­a nga nakahimo usab og kaugalingo­n nilang ngalan ug kasaba niadtong maong panahon.

Nakabaton og kahigayona­n ang naasoyng banda nga makasalmot sa sikat kanhing programa sa telebisyon nga Student Canteen diin nadughit nila ang kampeyonat­o sa tigi niining gitawag og Rock Explo Battle of the Bands nga gipahigayo­n sa tuig 1981 (Disyembre) sa Folk Arts Theater.

Kining maong unom-kasakop nga banda nailhan sa ilang kantang “Bote Diyaryo”. Ang mga sakop niini mao sila si Dyun C. Gases (bokalista), Kris Camua (keybordist­a), Joselito Espinosa (tambolista), ug ang mga mingpanaw nang sila si Alex Mallillin (bokalista), Manuel Jun Mallillin (gitarista), ug Bobby la Madrid (bahista).

Si Dyun ang mikanta ug nagrekord sa “Bote Diyaryo” ug lima pang kanta sa grupo: “Pagputi Ng Uwak”, “Musikero Sa Bangketa”, “Kulay Kayumanggi”, “Batugan” ( first voice/duet uban ni Alex), ug “Habang May Buhay” ( first Voice/6 part harmony uban sa Abrakadabr­a).

Nahimong katipik usab si Dyun sa Dyun Gases and the Ibrahymn Band nga maoy house band kaniadto sa Shakey’s

Taft diin siya usab ang bokalista kauban sila si Jade D. Yaj (pangunahan­g gitarista/bokalista), Bing Marin Quiambao (keybordist­a/piyanista/ synth/ bokalista), Lando Estrada (tambolista, bokalista), ug usa ka ginganlag Ric (bahista/ bokalista), ug ang mitaliwan nang si Manny Aguirre (gitarista/ bokalista).

“Kining grupong Ibrahymn ang nagpamatuo­d ug nagpaligon nako. Natubag sa akong kita niini ang bayad sa abangan sa apartment, pangmatrik­ula nako sa Yamaha School of Music ug ang gasto sa akong manghod nga babaye nga nag-eskuyla kaniadto sa kolehiyo sa Pamantasan ng Lungsod ng Maynila,” matod ni Dyun.

Gihimugso si Dyun Capistrano Gases niadtong Enero 29, 1957 sa Flordeliz, Milaor, Camarines Sur. Nakahuman siya sa elementary­a ug hayskol sa Dakbayan sa Lucena ug nakatungha sa kolehiyo sa FEU-Morayta diin mikuha siya sa kursong BS Psychology nga wa niya mahuman.

“Duha ka tuig ra ko. Wala ko kahuman tungod kay mi- dropout ko dihang miingon akong klasmeyt nga mag- dissect kuno mig cadaver human sa among pag- dissect og iring. Hadlokanon kaayo kog patay nga tawo. Okey ra untag baki lang,” mahimut-on niyang sulti.

Diha pa lang sa lima paingon na sa unom ka tuig ang edad ni

Dyun dihang nagsugod ang pagka mahiligon ug interes niya sa musika.

“Nadani ko sa tingog sa biyolin sa akong lolo samtang akoy tigpakli sa mga pahina sa musika sa iyang gitugtog nga piyesa. Didto pa lang, nahibawo na kong mamahimo akong ulipon sa musika,” paghinumdo­m ni Dyun.

Nahulog gayod ang kabubut-on sa batan-ong musikero sa tanyag sa diwa sa musika. Ang instrument­ong gitara ang nahimo niyang kauban sa paglabay sa panahon.

“Ingon sa gitawag ako sa gitara dihang nadungog ko ang instrument­al sa ‘Greensleev­es’, ‘Romaza’ ug ‘Song for Anna”, matod sa musikero.

Gama sa Cebu nga classical guitar ang nahimong unang gitara ni Dyun. “Matahom kaayo sa akong pandungog ang tingog sa nylon strings,” dugang niya.

Kanhi sakop sa usa ka marching band ug orkestra sa usa ka tulunghaan si Dyun maong maantigo siyang mobasa, mosabot, ug makasulat og mga piyesang de nota. Kini ang giisip niyang pundasyon sa iyang karera sa musika.

“Dako ang akong pasalamat sa Quezon Provincial High School tungod kay didto magsugod ang akong formal training

Alang kanako, si Dyun dili mabiyaan sa panahon. Hinunoa, mas labi pa siyang nahanas sa iyang natad. Sama sa alak nga mas molamian kon pahinogon sa panahon.

sa musika isip sakop sa marching band ug orchestra. Dili ko makalimot nila,” pagbalik-handom ni Dyun.

“May mga libro ako nila ni Fernando Sor ug Ferdinando Carulli. Giisip ko usab nga mga idolo sila si Andres Segovia ug John Williams,” butyag niya.

Lapad kaayo ang panabot ni Dyun sa musika. Wala mabilanggo, dili kontento o limitado sa usa o pipila lang ka estilo.

“Dako sab kaayo ang impact sa rock n’ roll nako. Akong gihangad sila si Mark Farner sa Grand Funk Railroad, Ritchie Blackmore sa Deep Purple/Rainbow/Blackmore’s Night, Mark Knopfler sa Dire Straits, Larry Carlton ug Joe Bonamassa,” matod sa gitarista.

Lakip sa mga gitara ni Dyun ang usa ka Fender Stratocast­er. “Distorted man kun dilil, nagustohan nako ang tingog niini,” patin-aw niya.

Pipila sa gigamit ni Dyun sa iyang pagtokar mao ang .10 gauge strings sa Elixir.

“Kaniadto, Thomastik-Infeld akong gigamit. Di ko segurado kon naggama pa sila kay wala na man koy nakita,” matod niya.

May pipila usab ka guitar amplifier si Dyun ug ang paborito niya niini mao ang Fender Twin Reverb, Orange ug VOX AC30.

Mao usay gigamit niya ang mga effect nga Ernie Ball Volume

Pedal, Mesa Boogie V-Twin Preamp ug Dunlop Crybaby Wah isip maoy mohatag og bulok sa tingog sa pinangga niyang gitara.

Giisip nang praktis o ensayo ni Dyun ang matag kantang mahikap o matapyan niya. Gitawag kinig oido— pagtokar nga ang gabayan mao lang ang kaugalingo­ng pandungog.

“Wala koy playing technique. Motokar lang ko pinaagi sa ‘feel’. The mood of the day and the vibrations around me at a certain moment dictates what comes out of my sound. It sets the theme for what might happen,” pamahayag ni Dyun.

Alang niining tagsulat, ang kalahian ni Dyun sa ubang gitarista mao ang iyang dili pagtimaan sa iyang mga adlib kun guitar solos, gituyo man o wala.

“Angkonon ko nga dili ako maayo sa pagtimaan sa mga nota kun pagplaka. Dili ko maantigo nianang nota por nota. Dili alang kanako ang maong pamaagi. Dili ingon niana ang akong estilo,” mapaubsano­ng sulti sa beteranong musikero.

“Mao kini mismo ang hinungdan nganong dili ko motokar og gitara sa mga grupong akong kuyogan dinhi sa atong nasod,” dugang niya.

Alang kang Dyun, there is no such thing as ‘friendly competitio­n’ sa musika ug bisan sa matag aspeto sa kinabuhi.

“Sa akong paminaw, gikataw-an o gipakagama­y lang ko sa mga nakakita nako ilabi na kon masayran ko nga ang nanan-aw mga gitarista o musikero usab. Morag gihunahuna nila nga, wala ni, kahibawo mi sa gihimo aning tawhana, sayon ra, yanohon ka ra namo,” nagkatawan­g sulti ni Dyun.

Sayon rang sabton ang punto ni Dyun tungod kay karong panahona, mingkuyana­p ang mga sweepers ug shredders sa gitara. Sila ang mga gitarista o instrument­alistang tekniknal nga adunay binag-ong estilo sa pagtokar. Nadugangan hinuon ang akong pagdayeg ug respeto sa iyang pagka mapaubsano­n.

Alang kanako, si Dyun dili mabiyaan sa panahon. Hinunoa, mas labi pa siyang nahanas sa iyang natad. Sama sa alak nga mas molamian kon pahinogon sa panahon.

Angayng makulbaan ang bag-ong mga musikero. Dili magpapilde kining tawhana sa kinaskasay sa gitara.

Suwerte kining tagsulat nga nahimong higala si Dyun sa facebook. Matod niya, atua siya karon manimuyo sa Guam, USA diin sakop siya sa grupong InstaJam isip bokalista ug gitarista.

“I also work for a sound, lighting and video production company called ‘Sounds Unlimited’ as technician, stage crew and roadie— setting up for any kind of events and big concerts with Santana, Quiet Riot and Air Supply as some of the industry names we’ve worked with,” matod ni Dyun.

Sa dili maayong kapalaran, si Dyun ug ang iyang kaubanan kasamtanga­ng nawad-an og panginabuh­i tungod sa nahitabong pandemya nga dala sa COVID-19.

“Usa kami sa mga industriya­ng grabeng naapektoha­n sa virus tungod kay mga musikero kami ug anaa sa talay sa kalingawan ang among trabaho diin kasagaran ginapahiga­yon sa gawas,” dugang ni Dyun.

Makaingon kita nga kining kasamtang panghitabo mao na tingali ang labing dakong hagit nga miabot sa kinabuhi sa beteranong musikero.

“Dili ko kauban ang akong pamilya diri. Ang akong anak ug uyab naa sa Pilipinas. I keep in touch with them regularly tungod kay labihan ang akong kabalaka kanila,” dugang ni Dyun.

Sa kasamtanga­n, hinay-hinay nga gihuman ni Dyun ang pagrekord sa iyang solo album. “Ang tanang awit niini gikan mismo sa kasingkasi­ng niining inyong ubos nga alagad,” hisgot sa gitarista nga mapaubsano­n kaayo.

Nahuman na ni Dyun ug sa iyang sound engineer ug coproducer nga si Jason Burkhart ang pag- remaster sa lima sa napulo ka kantang salmot niining maong album.

Ang mamahimong ulohan niining maong album matod ni Dyun, tawgon lang og ‘DYUN’. “Aron yano lang. Daling mahinumdom­an.”

Bitaw sab.—

 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??

Newspapers in Cebuano

Newspapers from Philippines