Ang Hunsoy Sa Kaalam

ANG pagpangalap og kaalam sama ra sa pagdagkot og tabako sa hunsoy. Kining hunsoy man god, kuti kaayo kon gamiton. Atimanonon kaayo ning hunsoy ug ampinganan labaw sa tanan. Matod pa sa ubang maghuhunsoy, kining paghunsoy usa diay ka arte.

Karaan na kining paggamit sa hunsoy— nakaykay sa lubnganan sa mga paraon sa Ehipto ang nagkadaiyang porma niini nga gipangapil og lubong kuyog niining mga nangamatay, upat ka milenyo nang minglabay (aron kuno duna silay magamit sa pagpanabako sa sunod nilang kinabuhi). Apan ang pagtublaw sa paggamit niining hunsoy sa Uropa didto pa magsugod sa siglo desisayis human pausoha sa mga diplomatiko ug mga abenturero ang paggamit niini. Sukad niadto, mikatag na ang paggamit niining hunsoy sa nagkadaiyang suok sa kalibotan hangtod nahimo kining simbolo sa pagka sopistikado.

Nan, lawom diay og gigamotan kining hunsoy sa kasaysayan sa tawo. Sukad pa sa unang panahon, sagad nang manabako ang katawhan ug gihatagan pa kinig tumang pagtagad hangtod namugna ang hunsoy nga nailhan na nato karon ug nahimo na kining arte.

Kasagaran nakong takna sa tinghunsoy mao ang hapon o usahay sa gabii. Sa mga oras nga malinawon na ang kalibotan usa pa ko mokuha sa akong hunsoy, mangitag abling suok nga kalingkoran, dayon manghinambid og lingkod dungan ang pagtangag niining akong hunsoy human sa kasikas sa adlaw.

Niining mga taknaa, daghan kaayo kog mahunahunaan. Samtang gasige kog yupyop sa tabako agi sa akong hunsoy, hinayhinay kong mahubog ug makalma ang akong utok, kaugatan, ug kalag. Niining takna sa pagka malinawon sa akong hunahuna, dali kaayo kong makamugna og mga ideya nga usahay maingon sab nakong takos siyang masulat. Tangkil-tangkil ang akong notbuk, isuwat ko dayon kining mga ideyaha usa pa kini mahanaw sama sa aso sa tabako. Kining mga panahona ang makahatag

kanakog kahimsog sa utok kay makagahin man kog oras aron makapamalandong og tarong.

Tug-anan tamog kaalam: Mahinungdanon ang paggahin og takna sa matag adlaw aron makapamalandong sa mga butang. Kasagaran, kitang tawo karon, wala na tay higayon sa pagpamalandong. Gipuno na nato ang matag gutling sa atong kinabuhi aron makab-ot ang mga butang nga gikahidlawan tungod

Sama sa hunsoy, ang pagpangalap sa kaalam humot, halang, malumoy, init, ug labaw sa tanan, usa ka paagi sa arte. Aduna kiniy ritmo, aduna kiniy mga teknik, ug aduna kiniy mga panginahanglan. Sama sa hunsoy, lami ang pagpangalap sa kaalam.

sa kakulang sa katagbawan natong tawo. Daghan seguro ninyong makaingon nga, “Kahilas ba ani niya makaestorya, uy! Mora bayag sayon ang pagpanginabuhi ug sayon ang pagpangitag kuwarta!” Tinuod, lisod na manginabuhi sa panahon nato karon. Komplikado na ang katilingban ug komplikado na ang kinaiya sa kalibotan. Apan taliwa niining pagka komplikado sa tanan, adunay pamaagi aron makatigom kitag kusog ug katakos nga maatubang ang matag kalisdanan nga sagubangon nato: ang paghunong, ang pagpamati sa atong palibot, ug ang pagpamalandong.

Diri nako makit-i ang pagka mahinungdanon sa pagpamalandong sukad nagsugod kog hunsoy. Gikan sa akong kasinatian, maingon nakong nahatagan nakog kakalma ang akong kinabuhi ilabi na sa mga panahon nga dili ko mahimutang. Kuhaon ko dayon ang akong hunsoy, motan-aw sa mga panganod, ug ikalingaw ang kahumot sa aso nga mosaka sa langit.

Ang gidangilag nako sa akong hunsoy mao ang tinagod-tagod nga tabako ug lumboy. Ako mismo ang mogunting-gunting niini (kay dili ra ba ta adunahan para mopalit niadtong tinagod-tagod na sa mga mall). Lami kaayo siya sagolan og lumboy kay mosamot iyang kahumot. Kini nga kahumot kadugayan motuhop sa hunsoy ug ang matag yupyop aduna nay katam-is ug kahalang nga masinati, basta di lang gyod hugasan ang hunsoy. Lami kaayo ang templa sa nanagsagol nga tabako ug ginhawa diha sa dila ug tutunlan.

Kining gidangilag nakong tabako ug lumboy, ipasok nako sa pipa o bowl sa hunsoy dayon iduot kini gamit ang pangsansan o tamper. Ang unang pagsansan, dili kaayo nako iduot. Sudlan na pod nakog balik og igdadangilag, sansanon usab apan hatagan nag dugang nga kakusog sa pagduot. Sa ikatulong pagdungag og igdadangilag, iduot ko na kinig taman hangtod mohuot ang tabako ug lumboy sa pipa. Buhaton ko kini hangtod mapuno ang hunsoy sa himabaw. Sama ra gyod kini sa pagpangalap lagi og kaalam! Anam-anam nga sudlan nato ang atong utok og igdadangilag nga kasayoran. Anam-anam pahuoton nato kini sa atong hunahuna hangtod mapuno kita sa kinaadman. Sunod ato na siyag dagkotan.

Adunay una ug ikaduhang dagkot sa paghunsoy. Sa una nakong dagkot, dungan sa paghigop nako sa talongan o pipe stem

sa hunsoy, mobuka kining dangilag sulod sa pipa tungod kay mobusikad man kini dala sa kainit. Sansanon dayon nako ang kinaibabwan sa dangilag apan dili iduot og taman, kanang igo lang siyang mapipi. Dagkotan ko dayon sa ikaduhang higayon hangtod dakpon ang tibuok kinaibabwang lantag sa kalayo. Sa unang bulhot, aso kaayo ning hunsoy. Sama ra kini sa una natong paggamit sa nakat-onan natong kaalam. Kasagaran mobuskad kinig daghan nga bunga sa atong kahibalo. Daghan kitag matabangan, daghan kitag mapalambo, ug daghan kitag matudlo. Apan dili ra diha kutob sa atong pagdagkot sa kahibalo. Kinahanglan tan-awon usab nato pagbalik ang gisangpotan sa atong kaalam. Rebyuhon, sa laing pagkasulti. Kinahanglan atong tukion pagbalik kon sa layong damlag, makatabang pa ba kaha kining atong kinaadman ug dili sa kataposan makapahitumpawak na hinuon sa kadaotan. Ug karon nga mibaga na ang atong dangilag, higayon na aron ikalingaw ang kalami sa tabako.

Kadtong bag-o pa kong gahunsoy, sigehan nakog yupyop ang talongan hangtod moinit og maayo ang tibuok hunsoy. Kadugayan, maglisod na kog kupot sa lubot sa hunsoy tungod kay makapaso na kini ug ang aso nga akong ginahigop mora nag binugwak sa dragon. Mao tong akong gisuwayan nga lagkaon ang pagyupyop sa hunsoy. Pastilan! Dali na man hinuon kaayong mapawong ang baga ug kalas na kaayo kog palito. Dinhi nako namatikdan, sa kadugayan nga sigeg gamit, nga aduna diay ritmo ang pagyupyop sa aso.

Mora kinig balod sa kadagatan o huyuhoy sa kahanginan: Suyop. Bugwak. Ginhawa. Mamalandong. Suyop. Bugwak. Ginhawa.

Mamalandong. Suyop. Bugwak. Ginhawa. Mamalandong. Kadugayan, nakuha ko ra ang ritmo. Nailhan ko ra gyod ang kinaiya niining akong hunsoy. Susama ra god ni sa kalimuhagan. Usahay ganahan kaayo tang daghan og makat-onan dihadiha dayon. Maghikabhikab ta. Usahay malukop na lang tag humol sa atong kaugalingon sa pagkat-on hangtod kining tanang atong gipangbuhat makasipok na sa utok ug makapaso na sa hunahuna. Tungod niini, gusto tang molurang sa paglihok. Gusto natong mopahuway sa kasamok. Apan kon masobrahan sad tag pahuway, daghan na sab hinuon tag makalas nga oportunidad nga makatabang pa unta nato ug sa atong katilingban. Kinahanglan sakto ta sa ritmo sa kinaadman. Kinahanglan makamao tang mopahuway aron mahatagan og saktong panahon aron mailhan gayod og taman ang nakat-onan nga kaalam, ug maproseso kini. Kinahanglan masabtan nato ang kinaiya sa kinabuhi aron kita dili na makurat ug malumos sa kasubo. Pagkaupos sa baga ug kon ang agiw na lay mahabilin, mosunod na dayon ang pagpanghinlo sa hunsoy.

Ang hunsoy dili sama sa sigarilyo nga inigkahuman og yupyop, ilabay na dayon. Atimanonon kaayo ning hunsoy. Tudloan gyod ka nga ang tanang butang adunay aftercare. Kasagaran nga pangsansan karon, inubanan na og pangkukho o reamer ug pangkulkog o pick. Kon maagiw na ang akong

gidangilag nga tabako ug lumboy, kulkogon nako ang nahabilin nga abo aron maluag kini sulod sa pipa. Usahay makabantay ko nga dili tanang gidangilag maabtan sa baga ug kasagaran duna pay lumboy nga mahagdaw sa ilawom. Sagad ra kining mahitabo ug gitawag kinig dottle sa Iningles pa. Sama ra god sa kamatuoran nga dili tanang kaalam magamit sa tanang sitwasyon. Inighuman nakog kulkog ug naluag na ang abo, kukhoon ko dayon kini ug ilabay ang agiw. Sa akong hunsoy, puyde rang mahuso ang talongan. Sa baba sa talongan, butangan nako pirme og nipis nga gapas aron dunay salaan ang akong hunsoy ug dili nako makaon ang anuhos. Mapuno sa anuhos ang gapas ug matag gamit nako sa akong hunsoy butangan ko kanunay og bag-ong salaan aron dili matigom ang tagiti o tar sulod sa tul-an o shank sa hunsoy (diin isumpay ang talongan). Kulkogon ko dayon ang namilit nga tagiti kay kadugayan, kon magtipun-ok na kini, mohuot na ang agianan sa hangin sa hunsoy hangtod bayookon na lang tag hinigop wala gyoy aso nga mayupyop. Inigsumpay nakog balik sa talongan ngadto sa pipa, tayhopan ko dayon ang hunsoy aron manglupad pagawas ang nahabilin nga abo. Paginhawaon ug papahuwayon ko dayon ang hunsoy og usa ka adlaw usa nako gamiton og balik kay kadugayan mangliki ni iyang kahoy sa sigehag init. Sama ra gyod ni sa paggamit sa kaalam. Kinahanglan atimanon ug ampingan nato atong mga ideya aron kanunay siyang andam nga magamit sa katilingban. Kinahanglan andam tang molimpyo sa atong mga nahibal-an aron mangatangtang ang atong pagpihig sa kaugalingon natong kahibalo. Kanunay nga gakausab ang kinabuhi. Ugma damlag, puyde nga mawagtangan nag pulos ang atong nahibaw-an. Busa anaron gayod nato ang pagpanghinlo ug pag-ayag sa kinaadman aron kita kanunay nga nakigdungan sa mga panginahanglan sa reyalidad.

Dili nako maingon nga ako usa ka maalamon nga tawo ug sa tutinuod lang, layo pa kaayo ko sa labing mahinungdanon nga kaalam ilabi na mahitungod sa kinabuhi ug sa kamatuoran. Apan gadagan ang mga takna ug nagkatiguwang na ko sa panuigon. Dili ko buot nga matanggong sa panghunahuna ko karon. Pangandoy ko kanunay ang kalamboan ug hisayran ko ang tataw nga kinaiya sa kaalam: wala kini gahuwat sa tawo, kinahanglan kining tuyoon og kaplag sa pagpangita. Mao nang anaa ang lihok aron makab-ot kini nato.

Tunga sa tuig pa lang akong gasigeg hunsoy apan bisan sa kamubo sa maong panahon, daghan nag natudlo kining instrumento kanako sa natad sa pagpamalandong. Nanghinaot usab ko nga daghan pa kinig matudlo kanako sa umaabot ug gahikabhikab pa gani kog handuraw sa unsa pang mga kahimatngon nga masugatan ta sa paglabay sa katuigan. Kinahanglan pangandaman kini sa hamtong nga hunahuna.

Sama sa hunsoy, ang pagpangalap sa kaalam humot, halang, malumoy, init, ug labaw sa tanan, usa ka paagi sa arte. Aduna kiniy ritmo, aduna kiniy mga teknik, ug aduna kiniy mga panginahanglan. Sama sa hunsoy, lami ang pagpangalap sa kaalam.

Maabot usahay ang mga adlaw nga makapangutana gayod ko kon nganong buot ko man ang pagpangalap sa kaalam. Yam-ang ra kaayong ingnon nga kini pampabus-ok lamang sa akong garbo isip tawo— kay sa matag kahibalo nga akong masuta, mobunlot man hinuon kini kanako nga mahimong mapaubsanon. Gasamin man god kining mga kasayoran sa tawo nga usa lamang ka gamayng lusok sa lapad nga wanang sa kamatuoran. Daghan kog ginabasa nga matang sa mga alamdag sama sa alamiya ( physics, nga kaalam sa kinaiya), alamuhi ( biology, nga kaalam sa kinabuhi), alamnod ( chemistry, nga kaalam sa unod), alamngit ( astronomy, nga kaalam sa langit), alambotan ( geology, nga kaalam sa kalibotan), alamhuna ( psychology, nga kaalam sa hunahuna), ug kuwanta-alamiya ( quantum physics). Sa matag dugang nga mahibal-an, mabati nakong nagkagamay ako sa nagkalapad nga wanang sa kasayoran— ug wala kini makapaubos nako. Sa matag kasayorang mahibal-an, nag-anam sad og kamalinawon akong hunahuna mao nang tinguha ko kanunay ang pagpangalap og kaalam.

Sa akong paghunsoy, usahay makamugna pod kog mga balak ug mga sugilanon. Usahay pilosopikanhon nga mga ideya. Usahay mga kahingangha sa lawom nga mga pangutana. Mao kana ang kamahinungdanon sa hunsoy alang kanako nga nagtudlo kanako og mga kahibalo nga hinaot mosaka isip aso ngadto sa kadiwatahan ug sa mga puwersa sa uniberso nga tiglalang sa nagkadaiya pang kinaadman nga lami pa unta tugkaron.

(KATAPOSAN)