Pinakatay O Binolde
NAGASULAT pa ba gihapon ka (bisan panagsa) og kinamot gamit ang lapis, bolpen o kaha kanang fountain pen? O gatudlo ka ba sa imong mga anak, apo o ubang bata sa pagsulat nga kinamot? Kon ugaling gasulat ka pa og kinamot (dili nang igo ra magtuplok-tuplok sa keyboard sa usa ka kompiyuter) o gatudlo sa mga bata pagsulat nga kinamot, unsang sinulatan man ang mas palabihon nimo? Kana bang gitawag nga pinakatay (sa Iningles pa, cursive) o kana ba hinuong giingon og binolde ( print sa Iningles)?
Yuna pa, sa dili pa ta magpadayugdog sa unahan, klarohon usa nato ang kalainan anang sinulatan nga pinakatay ug binolde. Kon moingon ta og “pinakatay”, ang atong buot ipasabot mao kanang kinamot nga sinulatan diin ang mga letra sa usa ka pulong nagasumpay-sumpay o gasikit ra. Maingon ta nga mao kini ang sinulatan sa karaang mga tawo, sama nilang Dr. Jose Rizal. Sa pikas bahin, ang “binolde” mao ang kinamot nga sinulatan diin ang mga letra sa usa ka pulong dili magsikit, susama sa sagad natong makita sa mga inimprentang balasahon parehas aning sa imo karong gibasa nga panid sa Bisaya Magasin. Puyde sab ingnon nga kini ang pinamoderno nga sinulatang kinamot.
Sa akong mahinundoman, niadtong bag-o pa kong nagtuon og sulat sa dinha pa ko sa primero grado sa primarya (wala pay uso adtong panahona ang kindergarten ug labi na day-care o preschool, samot na kay sa awaaw nga baryo mi nagpuyo), pinakatay gyod ang sinulatan nga gitudlo sa among maestra nga si Miss Libarnes. (Ambot kaha karon kon ingon ba gihapon niana ang pagtudlo sa mga magtutudlo ngadto sa mga bata nga mao pa lang nagsugod og tuon sa pagsulat.) Gibiyaan ko na lang ang pagsulat nga pinakatay sa dayon na nakong sulod sa kolehiyo. Makatimaan pa sab ko nga ang akong Mama Pinas kinsa usa ka maestra ug ang akong Mommy Milagring nga usa ka sekretarya sa pribadong kompaniya parehas nga guwapo kaayo og sinulatan nga pinakatay.
Naningkamot kog usab sa akong sinulatan gikan sa pinakatay ngadto sa binolde sanglit ang akong pinakatay man god kuno “morag kinakhaan sa manok” ug may kalisod basahon. Ug gipahimangnoan ko ni Mama Pinas nga sa kolehiyo kinahanglan gyod ang klarong sinulatan kay ang mga magtutudlo mohatag dayon og gamayng grado kon maglisod silag basa sa sinulatan sa usa ka estudyante.
Unsa man gyod diay ang mas maayo nga kinamot nga sinulatan— ang pinakatay, o ang binolde? Unsa man ang mga bentaha ug disbentaha sa matag paagi sa sinulatan? Aduna ba sa duha ka paagi ang angay iuna o ipalabi sa pagtudlo ngadto sa mga magtutuon?
Kadtong mga pabor sa sinulatang pinakatay moingon nga usa ka bentaha niini mao ang kapaspas sa pagsulat niini. Sanglit sumpay-sumpay man o pinasikit ang pagkasulat sa mga letra niini mas daginot kuno kini sa panahon, sukwahi sa binolde diin dili magkasikit ang mga letra sulod sa kada pulong mao nga magsige ka og alsa sa imong lapis, bolpen p o fountain pen— ug kini makahatag og kalangan. —
Naningkamot kog usab sa akong sinulatan gikan sa pinakatay ngadto sa binolde sanglit ang akong pinakatay man god kuno “morag kinakhaan sa manok” ug may kalisod basahon.