Ang Kumpit Padulong Sa Habagatan

(Gihubad ni Lamberto G. Ceballos gikan sa orihinal nga Iningles nga ‘Kumpit Going South’ nga napatik sa Philippine Free Press ug nalakip sa Literature for Filipinos of Today Vol. 4, Philippine Prose and Poetry Series for High Schools, sa tuig 1969.)

GITAN-AW ni Skipper si Sultan nga mipaduol sa papel sa iyang mga mata ug mipasiklap sa duha ka dagkong tawo nga crewcut ang buhok ug nagsul-ob og mahalong shirt-jacks nga nag-inom og beer tulo ka lamesa gikan sa tuo sa among nahimutangan. Si Big Boy MG miigham ug mitubil og beer sa iyang baso. Gidaitol ni Mak ang iyang baso sa iyang mga ngabil. Gitan-aw nako ang mga bula sa akoa.

“Peace Corps,” mingislo si Sultan nga nagpasabot sa duha ka lalaki nga nag-inom tulo ka lamesa gikan sa tuo sa among nahimutangan.

“Di sila makalingla nato,” mingisi si Mak. Si Mak usa ka buotang batan-on mao ang among makinista. Dinha na siya sa ikatulong tuig sa kolehiyo sa miaging tuig dihang miundang siya ug mikuyog kang Sultan.

“Nia ta sa duwa sa iring ug ilaga.” Mingislit si Sultan.

Kuwarentahon pa iyang edad ug tambokon, si Sultan mao ang among boss. Siya ang tag-iya sa Presidents’ Pet Peeve, sa mga kahimanan, sa mga hinagiban, ug, siyempre, sa mga sigarilyo. Mokuyog siya namo aron personalmente mangitag mga kontak sa Misamis Occidental— ug paglig-on sa daang mga kontak sa Misamis Oriental.

Miingon si Skipper kang Sultan, “Aw, pasagdahi na sila, Boss.” Giinom ni Sultan ang iyang beer. Gitubilan ni Mak og laing botelya ang iyang baso. Gitakilid ni Big Boy MG ang iyang baso ug gisulingsuling ang daw bulawan nga mga gilaw ubos sa dan-ag sa unawop nga kahayag. Si Skipper mitan-aw lagpas kang Sultan ug nako ngadto sa usa ka ngitngit nga suok sa Bertie’s Bar. Gilugod ni Skipper ang iyang mga mata, unya mibagutbot, “Nagtuo ko nga angay na kong magpa- check up sa akong mata.”

“Pronto, Skip,” sugyot ni Mak.

Mikatawa si Sultan sa nawong ni Skipper.

“Edad,” ingon niya.“Pila nay edad nimo, Skip?”

“62,” matod ni Skipper. “Halos ang tanan ana nalubos sa dagat.” “Wow!” matod ni Max.

Gilantaw ko ang kinidlap sa mga mata ni Skipper ug ang iyang nawong nga daw migahi tungod sa kaasgad sa dagat ug diin hanap nga makita ang linya sa iyang kilay. Misulti ko, “Di man ni ikaw, Skip.” Si Skipper mipahiyom.

“Salamat, Jing,” matod niya.

Gitan-aw ni Sultan si Skipper.

“Sukad wa ko kadungog nga naghisgot kag pamilya, Skip?” nangutana siya. “Wa kay pamilya?”

“Duna koy igsoon kaniadto, manghod nako,” nahinumdom si Skipper. “Nagkabuwag mi pipila na ka tuig ang nanglabay. Nagpadagat

sab siya. Wa na sab ko kadungog bahin niya.”

Giwaling nako ang akong panan-aw ngadto kang Big Boy MG. Ang dakong gantuong sa batang lalaki hinay nga miisa sa iyang baso ngadto sa iyang mga ngabil. Unya kalit nga gibutang kini niya sa lamesa. “Salamagan!” matod niya nga Inamerkano ang tono.

Namulong si Sultan, “Unsa?”

“Langaw!” ni Big Boy MG dayong pangluwa.

“Daotang tilimad-on. Langaw sa kagabhion,” misagbat si Skipper. “Buhi ba kana?”

Misid-ok si Big Boy MG.

“Ambi ang baso,” ni Skipper nga nagdali.

Gitulod ni Big Boy MG ang baso ngadto kang Skipper. Gipugnit ni Skipper ang langaw gikan sa beer ug gibutang kini niya sa lamesa. Taudtaod mikisi-kisi kini ug unya milupad.

“Balaod sa dagat,” esplikar ni Skipper nga may tono sa kakapoy. “Luwasa kadtong nagkalisod-lisod.”

Gipikpik ni Sultan ang daw tuod niyang mga tudlo ug miingon kang Skipper, “Nakagusto ko sa imong sugid bahin sa Buenviaje!”

“Nakakita ka ini, Skip?” sukna ni Mak.

Milingiw si Skipper nga nagpahiyom.

“Di ka sakayanon, Boss,” matod niya kang Sultan. Ngadto kang Mak mitug-an siya, “Wa pa ko kakita, pero naglaom ko nga makakita sa barko sa di pa ko mamatay.”

Ang mga marinero nga magbiyahean sa mga dagat sa Kabisayan hayan nakadungog na, o di ba, nakakita na sa Nuestra Señora de Buenviaje, usa ka bapor de guerra sa mga Katsila, kabilin sa tulo nga, sumala sa kasugiran, nakigsakbang sa upat ka bapor de guerra sa mga Portuguese didto sa kadagatan sa habagatang Sugbo sa tuig 1571. Ang mga barko nga Portuguese nangalunod human nila gidaog ang duha ka barko sa mga Katsila nga unang nangalunod. Nakalingkawas ang Buenviaje, apan ang kapitan niini miluwas lamang sa mga Katsila nga mga survivor ug wala manumbaling sa mga siyaok sa mga Portuguese nga nagpakitabang diha sa dagat o di ba nangapyot sa nagusbat nga mga barko. Ang Buenviaje milawig paingon sa pantalan sa Sugbo, apan dihang nalantawan na niini ang pantalan, ang hangin misumbalik kontra niini ug mipadpad niini balik sa lawod. Ang kasugiran nagsaysay nga gikondenar ang Buenviaje nga magpabiling maglawig sa mga dagat sa Kabisay-an hangtod sa kahangtoran, isip pahinumdom sa tino nga trahedya nga mahitabo kon ang wala-masulat nga balaod sa dagat sa pagtabang dili matuman. Daghang marinero sa bag-ong panahon nakakita sa Buenviaje sa gabii nga mamituon ang langit: usa ka taas nga barko nga naglawig kansang mga tripulante naa sa luwang, haw-ang og mga mata, nagpangita og pantalan nga dili gayod mailaha hangtod sa adlaw sa paghukom.

Milingo-lingo si Skipper.

“Dili ka sakayanon, Boss,” hinay siyang miusab pagsulti.

Mipahiyom si Sultan nga matahimiron ug giinom niya ang iyang beer. Mipasiklap si Mak sa duha ka tawo nga nag-inom og beer tulo ka lamesa sa ilang tuo. Giinom ni Big Boy MG ang iyang beer, ang beer mismo nga gitugdonan sa langaw kaganina. Mitutok na sab si Skipper sa ngitngit nga suok.

“Nakita ba nimo unsay akong nakita?” matod niya. “O, dia lang ni sa akong mga mata?”

Si Mak ang gisultihan niini ni Skipper kinsa naglingkod tupad niya ug nag-atubang pod sa ngitngit nga suok. Si Sultan, si Big Boy MG ug

Usa ka hukom ang ilang giluwatan. Apan kining maong hukom gihalaran og kinabuhi sa pamayhon ni Skipper.

ako miliso ug mitutok sa suok.

“Wa man koy nakita diha,” ni Mak.

“Naay tiguwang puti nga kunoton ug nagsul-ob og itom nga nagtanaw nako,” matod ni Skipper.

“Blue seal, eh?” mingisi si Sultan.

Milakang si Big Boy MG paingon sa suok. Midiretso siya sa usa ka silya ug gilingkoran dayon kini. Apan kalit lang usab siya nga mitindog. “Unsa?” minganga si Skipper.

Nagdali nga mibalik si Big Boy MG sa among lamesa.

“May kainit pa gihapon ang maong silya!” matod niya.

“Ikaw pod?” nahikatawa si Sultan.

“Nahadlok ko!” ni Mak.

ANG tulo ka oras nga dagan paingon sa habagatan, sa akong pangagpas, parehas da sa nangagi, way dasig nga hitabo nga misangko sa punto nga makapakapoy kay sum-ol.

Karon, ang makina sa Pet Peeve nga 95-HP nag-andar na sa gikusgon nga 1/10 sa iyang kapasidad, mopusta ko ana.

Ang dapit nga among gigikanan mao ang baybayon sa Pasil, mga tunga sa kilometro sa habagatan gikan sa pantalan sa Dakbayan sa Sugbo. Kay maoy among tuyo, nagpautaw-utaw mi sa dagat nga natungod sa baybayon sa Duljo-Alaska ug unya mitadlas sa dagat paingon sa gamayng pulo sa Kawit nga natungod dili layo sa Mambaling. Ang hait nga hangin sa tungang gabii, ang kanaway, daw mihiwa-hiwa sa nagagilaw nga tubig-dagat. Gisul-ob namo ang among itom nga mga sweater ug mga kawong gora ug gikomportar namo ang oras sa among mga relo. Alas dose na sa kaadlawon, ug maayo ang tanan sa Sugbo.

Sa habagatan, ang Cruz del Sur, imahen sa usa ka krus nga gipadpad sa hangin nagpatuyang paggilaw-gilaw, ug gikan sa among nahimutangan, ang Misamis, among destinasyon, mora na lamang nga anaa sa ubos niini.

“Bahura.” Mimando si Skipper.

Gitutokan ko ang gamayng pulo sa Kawit. Baga pa ang kangitngit didto, pero naaninaw ko ang tubig-dagat nga daw nanagsayaw sa dagkong mga bato.

“Waling diyotay paingon sa wala.” Mikagalkal ang tingog ni Skipper.

“Human na,” matod ni Mak, ang makinista.

Ang President’s Pet Peeve miliyok paingon sa kahayag sa gawas ug kini daw nagsilhig sa dagat, ug sa makadiyot misantop sa akong hunahuna nga basig mobalik mi sa Siyudad sa Sugbo. Giduso ni

Mak ang lever sa makina ug mipadayon mi sa among panaw nga daw naggakos sa batoong abaga sa gamayng pulo sa Kawit, biniyaan sa among pag-agi ang nanggilak nga kagaangan nga matod pa ni Skipper, pulo sa bahura.

Didto sa prowa gikak ni Big Boy MG ang iyang .30 cal. air-cooled machine gun dihang misulod na sa bukana ang Pet Peeve. Ang bukana usa ka gamayng agianan paingon sa dagat, mga tunga sa kilometro ang kataas ug ubos pa niana ang kalapad, diha sa tunga-tunga sa gamayng pulo sa Kawit ug sa habagatang tumoy sa Isla sa Mactan. Miduol si Sultan kanako nga diha sa walang bahin sa kumpit. Nagbitbit siya sa iyang armalite. Giandam ko ang akong Browning automatic rifle nga nagpunting sa tumoy sa bukana. Gimandoan ni Skipper si Mak sa pagpahinay sa dagan. Miagulo ang Ultra ug unya daw naglutaw na lang kami paingon sa dagkong bato. Dili maayo nga anhi dinhing dapita sa dagat kami masikop, kay way lugar nga kami makamaniobra. Wa mi mangisog pagnabigar sa Suez, nga maoy among gibansag sa taliwala sa dagat, kay naa kanunay ang mga elemento sa PC-customs off-shore patrol.

Mibiya mi sa among nahimutangan dihang gipun-an og duha ka nota ni Mak ang Ultra, ug unya nahiabot mi sa dagat nga gitaliwad-an sa Sugbo ug Bohol. Si Sultan mibalik sa tuong kilid sa kumpit. “Pakantahon nato siya, Skip?” misangpit si Mak.

“Pakantaha siya, Mak,” si Sultan maoy mitubag.

Mituman si Mak. Mikanta ang Ultra.

Mikurog og diyotay ang Ultra, ug unya misutoy, nagbilin og tinabas nga samad sa naputol-putol nga tubig-dagat ubos sa nag-uwang nga kanaway. Nahisama kini sa usa ka nagsagirit nga missile sa dagat.

Akong gibalik paghal-op ang safety catch sa akong automatic rifle ug misandig sa dakong karton nga puno sa mga kinaha nga sigarilyong Union. Napulog pito ka dagkong karton ang tanan, lakip kadtong gitabonan og mga tarpulin didto sa deck— ang tanan adto padulong sa mga lungsod nga nahimutang haduol sa baybayon sa Misamis. Kahibudngan, di ba? Kami nga gikan sa Sugbo nagpayuhot og kontrabando nga mga sigarilyo ngadto sa Mindanao. Mao kini ang gidaganan sa ruta: Jesselton-Sulu-Cebu— ug unya, sama sa gihay sa bulak, moliyok balik.

NAHITAGPILAW kog kadiyot. Sa paghimata nako taudtaod, nakita ko si Sultan nga nahikatulog ibabaw sa usa ka dakong karton sa tuo nga habig sa kumpit. Didto sa atubangan sa gawas si Big Boy MG natulog sampig sa housing assembly sa machine gun. Si Skipper nagtindog duol sa poste sa layag. Midagkot kog sigarilyo ug milantaw sa tuo nga habig sa kumpit, ngadto sa daw ribon nga sugang dagitabnon sa mga baybayon sa Sugbo. Dili halayo, diha gihapon sa baybayon sa Sugbo, ang bugnaw ug malingin nga dan-ag sa usa ka lungsod misugat sa akong mga mata. Ang lungsod sa Sibonga, mga 40 ka nautical mile sa habagatan sa Dakbayan sa Sugbo— ug kusog kaming naglawig. Sa ulohan sa lungsod sa Argao, Cebu, ang mga suga nanggimaw na. Sa among wala, ang Bohol daw usa ka kahibulongang linalang sa karaang panahon taliwala sa kangitngit. Sa atubangan, sa wala gihapon, usa ka gamay nga isla nga daw tuhog sa Bohol migilaw tungod sa mga sulo sa mga mananagat. Usa ka Peace Corps gibutang sa estasyon sa Langerhans pipila ka buwan na ang nakalabay, apan gipabalik kini sa ilang kampo. Ang mga huyuhoy sa dagat nagsugilon bahin kaniya nga nakigkumplot sa mga esmagler, ang pundok nilang Severino ug Titil. Apan usahay, ang Peace Corps magpatrolya gikan sa Langerhans. Gipahinumdoman ko si Skipper bahin niini.

“Wa nay problema karon sa Langerhans,” tuaw ni Skipper.

“Nakuha sa grupo ni Pinol ang ilaha duol diha— ug di lang na niadtong miaging semana,” matod ko.

“Panglao Patrol,” ni Skipper.

Nangluwa ko ug nahinumdom sa armas sa grupo, mga riple lang batok sa machine gun sa mga Peace Corps. Lanog ang akong pagsulti sa akong nahinumdoman, “Wa tay bawot, Skip. May duha ka lawas nga nakit-ang naglutaw sa dagat sa habagatan sa Isla Enero 31.”

Mikatawa si Skipper, unya milantaw pag-usab sa atubangan. Gitanaw ko ang gulangon nang sakayanon nga mibalik sa iyang kaugalingong paghinuktok. Unya, ingon sa siya nag-inusara na lamang.

“Unsay naghasol nimo, Skip?” nangutana ko.

“Wa man, Jing,” tubag ni Skipper.

“Kadto bang tiguwang nga lalaki nga imong nakita kaganina didto sa Bertie’s Bar?”

“Husto na, Jing!” ni Skipper.

Mitindog ko dihang milakaw si Skipper paingon sa prowa. Dihang gisundan ko siya, mihulbaw siya, “Mak, putla ang gikusgon!”

Mihangad si Big Boy MG.

“Unsa man na?” Si Sultan nga katulgonon pa nangutana.

“Dunay kombate sa agianan!” ni Skipper.

Sa duol nga kapunawpunawan, taliwa sa lungsod sa Argao ug sa Isla sa Cabilao sa Bohol, among nakita ang makapadani nga talan-awon: mga bulalakaw nga nagkayo nanugdon sa tubig-dagat. Sa sinugdanan among nakita nga ang mga bituon daw gikan sa dapit habig sa Argao, apan unya ang mga bituon gikan diay sa dapit habig sa Isla sa Cabilao.

“Way palad ang kumpit nga nakaangkon adto,” hagawhaw ni Skipper.

“May nagbantay na diay sa Cabilao karon?” sukna ni Sultan. Gitamdan ko ang akong relo. Ala 1:37 na sa kaadlawon, Abril 23, 1966.

“Mak, lutaw lang!” mando ni Skipper.

Ang tingog sa Ultra inanay nga mihinay, mipagutpot, unya mihilom. Unya ang yinagubyob na lamang sa tubig-dagat ang madungog nga midapya-dapya sa mga kilid sa Pet Peeve nga karon nag-utaw-utaw na lamang kay mimando si Skipper nga pagngon ang makina.

Pagkataudtaod, among nabati ang nanguwahi nga linugdangan sa

kombate pabor sa Peace Corps. Nawala usab dayon kini, ug didto sa gawas, mao na lamay nahabilin ang nagkuyamang nga kahaw-ang. Sa Pet Peeve mihari ang naghagawhaw nga kahilom.

“Pabor ko nga mobalik ta,” matod ni Skipper human sa pipila ka gutlo.

“Mopadayon ta,” ni Sultan. Iyang gitudlo ang machine gun ni Big Boy. “Wa tay angay kahadlokan. Huh. Skip?”

“Molaylo una ta kadiyot, unya mopadayon,” misugyot si Mak. “Basig naa pa sila didto anang panahona,” ni Skipper.

Dali nga miingon si Sultan: “Mopadayon ta!”

Gipakibo ni Skipper ang iyang mga abaga.

“Aw, ikaw god ang boss,” matod niya.

PAGLABAY sa tunga sa oras, naglawig na mi sa agianan diin kaganina among nakita ang mga bulalakaw; nagpaduol mi sa dapit habig sa Sugbo. Midanguyngoy ang Ultra sa iyang gikusgon. Usa kini ka paglingla, samtang ang mga sumbohan sa among mga armas gipunting ngadto sa dapit habig sa Isla sa Cabilao. Taudtaod, nakita namo ang usa ka butang, usa ka gusbat nga linalang sa dagat nga natikyaob, mga duha o tulo ka yarda ngadto sa walang habig: usa ka binungbongang kumpit! “Dili na malunod butanga,” mihunghong si Sultan sa kaugalingon. Mikupot ko sa barandilya ug namulong, “Dunay nagpaninggit og tabang didto dapita.”

Matod ni Sultan, “Mao ba?”

Mitan-aw si Skipper kang Sultan.

“Tabangon nato siya,” matod niya.

Misinggaak si Sultan: “Dili!”

“Di man peligroso, Boss,” ni Skipper.

Matod ni Sultan: “Dili!”

“Ang PC basig tua pa didto,” ni Sultan, dayong pangluwa.

“Apan, Boss!”

Gitutokan og hugot ni Sultan si Skipper.

“Skipper,” matod ni Sultan, “wa tay puniton bisan kinsa!”

Gibundak ni Skipper iyang kaugalingon diha sa usa ka dakong karton. Gimandoan ni Sultan si Mak aron paandaron og kusog ang Ultra. Paglabay sa pipila ka gutlo, ang nagkataas nga nota sa makina milumos sa nagkahinayng tawag gikan sa nagusbat nga sakayan,

Nagkaduol na mi sa Isla Enero 31, mga baynte minutos na lang, dihang kalit mitindog si Skipper. Dali siya nga miduol sa barandilya ug unya wa siya makalihok sa iyang nakita.

“Ang Buenviaje!” misinggit siya.

“Wa man koy nakita didto!” Mipaghot si Sultan. “Pakalmaha siya, Jing!”

“Dali diri, Skip,” matod ko.

“Naa ang tiguwang nga nagsul-ob og itom— naa siya sa taytayan!” ni Skipper. “Balik sa agi, Mak— luwason ta kadtong tawo!”

Nausab ang tono sa Ultra.

“Mak— anak sa kabaw— ipirme ang dagan!” naminti si Sultan. Ang Ultra misiyaok pag-usab.

Mituskig si Sultan sa iyang nahimutangan.

“Kumpit!” misinggit si Big Boy MG.

Kusog nga miagpas ang kumpit kanamo gikan sa Isla Enero

31. Gimaniobra ni Mak ang Pet Peeve paingon sa tuo, apan ang nagsingabot nga kumpit padayon nga naggukod namo. Nabati namo ang mga buto-buto sa armas ug nakita ang kasulaw sa searchlight nga milukso ngadto sa dagat ug kusog nga mipaduol kanamo.

“PC!” ni Skipper nga nagtindog gihapon.

“Tago sa likod sa mga sigarilyo, Skip!” matod ko.

Unya gipabuto ni Big Boy MG ang iyang machine gun.

Ang kumpit sa PC mibawos pagpabuto— apan kini nagkahinay. Dayon dali kining mipahilayo. Ug unya nahanaw.

“O.K., sa dagat,” ni Sultan. Ang ginilaw sa iyang mga sigarilyo ubos sa kahayag sa dagat sa Mindanao maoy usa ka napusgay nga lawas sa kasubo. “Mao man sab nay iyang gusto.”

“Kanunay man siyang moestorya kabahin adto,” ni Mak.

“Dunay ekstra nga angkla ubos sa deck. Kuhaa, Big Boy,” mando ni Sultan. “Mak, kuhaa ang lantern.”

Pagbalik ni Mak, dala na niya ang suga.

Mikadlit si Sultan og posporo.

“Andam ka na, Mak?”sukna niya.

“Uhuh!” ni Mak.

“Jing, tabangi kog alsa ining angkla, mahimo ba?” tawag ni Big Boy MG gikan sa ilawom sa deck. “May pagka bug-at ni.”

“Husto na sa iyang gikinahanglan,” ni Mak.

“Ari, Big Boy,” misangpit ko gikan sa ibabaw sa hagdanan.

“Saw-a kining pisi, Jing,” matod ni Big Boy MG nga miitsa sa usa ka tumoy sa pisi. “Nasawo nimo? O.K., bitara…”

Mingulob si Skipper dihang gipatakilid siya ni Big Boy MG aron makalahos ang pisi ngadto sa pikas habig sa iyang lawas. Milingiw ko sa halayo. Ang dugo nagpadayon pag-agas gikan sa nalungag nga dughan ni Skipper. Misulti si Sultan, “Kinsa ninyo ang kahibawo mangadye?”

Giyangoan ko si Mak.

“Suwayan nako, Boss,” ni Mak.

“O.K.,” matod ni Sultan dihang nahuman na si Big Boy MG paghigot sa angkla kang Skipper. “Jing, guniti ug itandang ang suga sa nawong ni Skipper. Big Boy, tabangi ko diri. Ikaw, Mak, sugdi na ang pagpangadye.”

Kusog ang tingog nga nangadye si Mak.

Gialsa nila ni Sultan ug Big Boy MG si Skipper sa barandilya ug gigunitan nila kini sa makadiyot. Gipatandang ko ang suga duol sa nawong ni Skipper. Ingon sa nakatulog lang kini. Namulong si Sultan, “Pasayloa ko, Skipper. Ako tong sayop.” Mihunong si Sultan— unya mitan-aw kanamo; dihay mga luha sa iyang mga mata. “Gitudloan ta ni Skipper nga dili gyod yagayagaan ang balaod. Pero natingala ko nganong siya gyod ang naigo. Dili ako. Dili ako! Dili kita!”

Ang nagdagtom nga tubig sa dagat nanglingin dihang nahulog na sa ubos si Skipper. Ang huros sa hangin mibuak sa mga lingin. Taudtaod nahiusa sila ug nahimong bug-at nga balod nga mihasmag kanamo.

Unya mimando si Sultan nga nakapanganga sa among mga baba. “Ipanglabay ang mga armas!” matod niya, dayong itsa niya sa iyang armalite ngadto sa dagat.

“Boss!” ni Big Boy MG.

“Mao nay akong gisulti!” ni Sultan.

Among gihulog sa dagat ang machine gun. Giitsa ko ang akong Browning automatic rifle sa tubig. Gilabog ni Mak ang iyang carbine sa dagat. Unya, sa mando gihapon ni Sultan, among gipanglabog sa dagat ang mga sigarilyo.

“Kahibawo mo kon asa na ta paingon?” misukot si Sultan. “Balik,” matod ni Mak. “Way laing lugar, Boss.”

“Dili! Pauli ta!” matod ni Sultan. “Diretso. Diretso mamauli ta sa atong panimalay!”

Mitutok mi kang Sultan bisan pag gitutokan mi tagsa-tagsa sa iyang mga mata. Unya nahibaw-an namo unsay didto sa hunahuna ni Sultan. Miingon si Sultan kang Mak, “Mak, human ini unsay buhaton mo?”

“Tingali motiwas ko sa kolehiyo,” tubag ni Mak.

“Jing?”

“Mao sab ko, Boss,” matod ko. “Mokuha kog kurso sa balaod.” “Maayo kaayo na,” ni Sultan. “Big Boy?”

Miigham si Big Boy MG.

“Boksingero ko sa una, Boss,” mingisi siya.

“O.K., Jing,” mando ni Sultan, “isab-it kanang lantern sa poste sa layag— adto sa kinatas-an.”

Ang langit ibabaw sa halayo pa nga Dakbayan sa Sugbo maoy usa ka langit nga nagpaingon na sa kabuntagon. Gitumong ni Mak ang Pet Peeve sa maong langit. Sa kataposan, mamauli na kami sa among panimalay, kami, Sultan, Mak, Big Boy MG ug ako. Panimalay. Apan bug-at ang among mga kasingkasing sa kaguol. Mipadulong mi sa habagatan aron tan-awon si Skipper nga mamatay, una pa namo makit-i ang agianan paingon niini.

(KATAPOSAN)

Didto sa prowa gikak ni Big Boy MG ang iyang .30 cal. aircooled machine gun dihang misulod na sa bukana ang Pet Peeve...