Ang Pito Ka Nangatulog
(Napatik sa Bisaya, Pebrero 11, 1935)
KANIADTO nga si Emperador Decius mao pay nagmando sa Roma, siya naligutgot kaayo ug migukod sa mga Kristohanon. Dihay panahon nga siya misuroy sa iyang gingharian ug miduaw sa Epesus. Dinhi gipatindog niya ang mga altar, ug misugo nga ang mga pumupuyo kinahanglang moyukbo sila sa diyos-diyos sa mga erehes. Kon dunay Kristohanon niadtong lungsod, kinahanglan moyukbo sila sa diyos-diyos kay kon dili, lunggoan sila sa ulo.
Ang sugo nakahatag og dakong kahadlok sa lungsod, ug dihay mga tawo nga nahadlok nga mamatay, ug napilit sa pag-ampo sa larawang erehes bisan sa tago nagpatawag sila nga Kristohanon. Apan dihay pito ka batan-ong lalaki nga mingsupak, ug nagpabilin sa ilang mga balay nga nag-ampo ug nagpuasa. Pagkabati niini ni Emperador Decius, gipatawag niya ang pito ug sanglit sila ambongang tan-awon, sila gihatagan niya og igong panahon sa pagtulutimbang kon moampo ba sila sa larawan kun palabihon ba nila ang kamatayon.
Busa ang pito ka batan-on nagkasabot, ug sanglit andam sila sa pagpakamatay sa ilang tinuohan, gibaligya nila ang ilang kabtangan ug gipanghatag ang salapi sa mga kabos ug nagbilin lamang og diyotay nga igo nilang mabalon. Gilayon mingkagiw sila, minglighot paingon sa kabukiran sa Celion, nga dili halayo kaayo, diin nakakaplag sila og usa ka langob diin sila manago.
Taudtaod, gigutom sila. Ug usa sa ilang kauban, si Malchus, maoy nangisog sa pagbalik sa lungsod aron pagpalit og tinapay. Nagtakuban siya.
Sa pag-abot niya sa Epesus, nabati niya ang mga tawo nga naghisgot sa pagkagiw sa pito ka Kristohanon. Hisayran niya nga ang emperador napungot kaayo ug misugo sa iyang mga sundalo sa pagsuhid sa tanang dapit.
Busa midali pagpauli si Malchus ngadto sa langob, ug giasoy sa iyang mga kauban ang iyang nakita ug nabati. Giabot silag dakong kasubo. Apan human sa pagpangaon, gilig-on nila ang ilang buot ug nanulod sa kinangitngitang suok sa langob ug human itugyan ang ilang kinabuhi kang Bathala, nangatulog sila.
Naglagot kaayo si Emperador Decius nga nakaipsot ang pito ka batan-on. Gipatawag niya ang ilang mga ginikanan, apan kini walay kasayoran nga ikahatag. Gisugo niya ang mga sundalo sa pagpangita sa pito, apan wala gayod hikaplagi. Sa kataposan, misugo siya sa paglibon sa baba sa tanang langob kay, matod pa niya, kon ang pito nakatago sa langob, adto lamang sila mahabilin hangtod sa kataposan sa kalibotan.
Mao nga ang langob nga gitagoan sa pito gitabonan usab samtang ang pito ka nangatulog wala lamang magkabana unsay nanghitabo.
Nanglupad ang katuigan. Si Emperador Decius namatay. Ang mga tawo sa Epesus nangamatay. Sa ngadto-ngadto ug sa hinay-hinay, ang Kristohanon maoy nahimong tinuohan sa gingharian. Ug tapos sa tulo ka gatos ug kan-uman ka tuig si Emperador Teodosius mao nay mimando— usa ka
Nahikatulog ang pito ka magtutuo sulod sa dugayng panahon. Ug sila nahimagmata uban ang pagtuo nga buhi pa ang emperador nga naglutos kanila…
mainitong dumadapig sa tinuohan ni Kristo.
Usa ka adlaw niana, usa ka bakiro nga nagpuyo duol sa Celion nangitag mga bato nga iyang ikaparil sa iyang toril. Paglumpag niya sa tinumping bato, nakita niya ang gisap-ongang baba sa langob. Sa kataposan, nahurot niya paglumpag ang mga bato ug sa langob nanulod dayon ang kahayag ug hangin.
Dinhi usab ang pito, nga nahinanok sa tulo ka gatos ug kanuman ka tuig, nahigmata. Nanglugod sila sa ilang mga mata ug nanaghisgot bahin sa nahitabo gahapon, kay maoy ilang pagdahom nga nahikatulog sila og balig usa lamang ka gabii.
“Unsa man kahay buhaton ni Emperador Decius?” Gisukot nila si Malchus.
“Aw, dayag nga ipapangita gayod kita ug pugson sa pagpaampo sa iyang larawan.” Mitubag si Malchus. Apan nagkauyon sila nga maayo pa nga mamatay una sila magpadakop. Sa naglakat ang adlaw, gibati sila og kagutom, ug si Malchus mao na usab ang milakat pagpalit og tinapay ug pagpanuop unsay huhungihong.
Sa paggula niya sa langob, hialinggatan niya ang tumpi sa mga bato. Natingala siya ug gitawag niya ang iyang mga kauban nga nangatingala usab kay sa ilang pagsulod wala sila mahinumdom nga dihay mga bato sa baba. Unya si Malchus mipadayon sa iyang panaw ngadto sa lungsod. Nahiabot siya sa usa ka pultahan diin nakita niya ang krus sa ibabaw. Naglibog siya, natahap nga basin gilimbongan ba lang kaha sa iyang mga mata. Milakat siya ug sa laing ganghaan nakakita siya og laing krus.
“Naglakaw ba ako sa damgo?” Nakapangutana siya. Misulod siya sa lungsod paingon sa tindahan og tinapay. Napanid-an niya ang kabalhinan sa lungsod. Ang mga balay nakapatingala kaniya sa ilang kadaan, ug dihay pipila nga wala niya mahinumdomi nga nakita niya kaniadto bisan tuod nakapuyo siya sa Epesus sukad sa iyang pagkahimugso. Apan ang nakapahingangha kaniya pag-ayo mao ang mga tawo nga naghimamatay: “Ang Diyos anaa kanimo.” “Nga panalanginan ka ni Hesus.” Unsa kini?! Gahapon pa gani nga walay tawo nga mangako paglitok sa ngalan sa Manunubos.
Misulod siya sa tindahan, mibayad sa gipalit niyang tinapay. Ang magbabaligya natingala nga nagtan-aw sa kuwarta. Unya mitutok siya kang Malchus ug mihunghong sa laing tawo diha sa tupad. Dihadiha nahadlok dayon si Malchus nga siya mailhan ug kayha dakpon ug dad-on kang Emperador Decius. Misaad siya nga ihatag niya ang tanan niyang salapi basta nga dili lamang siya pagadad-on ngadto sa emperador, ug pabalikon siya sa iyang mga kauban.
Ang magbabaligya mitubag: “Nakasabot kami nga ikaw nakakaplag og linubong nga tesoro. Sultihi kami hain ilubong ang tesoro. Unya dili ikaw namo hilabtan.”
Sayod kanhiay, sa dinha pay daghang gubat, ang mga tawo maglubong sa ilang mga salapi nga bulawan ug plata, sa tinguha sa pagkalot niini tapos sa gubat. Apan unsay mahitabo kon ang tag-iya mamatay sa gubat, ug ang iyang salapi mahibilin nga linubong?
Si Malchus nasayod niini apan naglibog siya unsay iyang ikasulti. Natingala siya apan nahadlok usab siya, kay labaw sa tanan dili usab siya buot nga hiilhan. Apan ang magbabaligya ug kauban naglagot kaniya ug gihigtan nila sa pisi ang liog ni Malchus ug giguyod siya ngadto sa taboan. Kining hitaboa mikatap sa mga baba sa katawhan hangtod nga nasangyaw ang balita nga ang batan-on nakakalot og linubong nga tesoro.
Minghugop sa taboan ang daghang tawo. Ang mga mata ni Malchus naliraw pagpangita og usa ka higala nga makapanalipod kaniya. Apan kadtong panon walay lalaki kun babaye nga nailhan niya. Bag-o kaniya kadtong tanang nawong.
Ang gobernador sa Epesus nakabalita nga dunay dakong panon sa katawhan sa taboan ug adunay usa ka katingalahang tawo uban kanila. Ang gobernador ug ang obispo mipasugo nga si Malchus paatubangon kanila dala ang magbabaligya ug kauban. Gipamati nila ang asoy sa magbabaligya ug gihiling nila ang salapi ni Malchus. Gisukot nila si Malchus: hain ang tesoro nga iyang hikaplagan?
“Wala akoy hikaplagang tesoro.” Mitubag si Malchus. “Wala akoy laing kuwarta kondili kini ra.” Ug gipakita niya ang pipila ka kuwarta.
“Diin ikaw gikan?” Gisukot na usab siya.
“Taga Epesus ako. Ako nahagula sa lungsod gahapon lamang ug mibalik karong adlawa. Nagkinahanglan ako og pagkaon ug miadto ako sa tindahan ning tawhana.” Ug gitudlo niya ang magbabaligya.
“Kon taga Epesus ikaw,” matod sa gobernador, “tug-ani kami sa ngalan sa imong mga ginikanan, ug hain sila magpuyo.”
Gitug-an ni Malchus ang ngalan sa iyang mga ginikanan ug ang dalan nga gipuy-an. Ang gobernador ug obispo nagluratay ang mga mata sa ilang katingala.
“Kanang imong ginganlan walay tawo nga nagpuyo sa Epesus,” pulong sa gobernador.
“Wala usay dalan nianang ngalana. Diha kaniadto apan dugay, dugay na kaayo, ug kini dugay na usab naguba aron patindogan sa simbahan. Ug kining salapia! Ah, sa panahon pa kini ni Emperador Decius. Karon matin-aw kaayo kanamo nga ikaw wala mosulti sa matuod. Tug-ani kami diin mo hikaplagi ang teroso aron dili ka magbasol.”
Unya si Malchus mitubag: “Mangamuyo ako kanimo, sa ngalan ni Bathala, tubaga ako sa pila ka pangutana, ug unya motubag ako sa inyoha. Hain si Emperador Decius? Ania ba gihapon siya sa Epesus? Kun mibiya na ba siya sa lungsod?”
“Higala, makatingala ang imong mga pulong,” matod sa obispo. “Si Emperador Decius namatay tulo ka gatos ug kanuman ka tuig na karon.”
“Naglibog ako,” matod ni Malchus. “Apan tinuod ang akong gisulti. Pito kami nga mingkagiw kagahapon aron pag-ipsot sa paggukod sa emperador. Mingtago kami sa langob sa bukid sa Celion. Kuyog kanako. Pakitaon ko kamo sa langob ug akong kaubanan kon tinuod man nga wala ako magdamgo.”
“Ania ang kamot sa Bathala,” matod sa obispo.
Busa mingkuyog sila kang Malchus ug may dakong panon nga minunot kanila. Ug pag-abot nila sa langob, si Malchus mitawag dayon sa iyang mga kauban. Ug sila minggula, natingala kaayo sa pagtan-aw nga si Malchus nahibalik kuyog sa dakong panon.
Karon, pagtan-aw sa obispo ug gobernador sa pito ka nahakatulog nga bag-o pang nahigmata, nakita nila nga labas, batan-on pa ang mga nawong sa pito, sama niadtong nahinanok pag-ayo ug may maayong lawas. Karon, nakatuo sila nga kadtong pito nakatulog dili usa ka gabii lamang kondili sukad pa sa panahon ni Emperador Decius. Ang obispo, ang gobernador ug katawhan nagkadungan pagluhod sa pagdayeg kang Bathala tungod ning dakong milagro. Unya usa ka tawo gisugo dayon pagpahibalo kang Emperador Teodosius. Pag-abot sa emperador, siya usab giabot og dakong kahibulong, ug si Malchus misulti kaniya:
“Ania, nakita mo kami— kami nga giisip nga patay na, ug tan-awa kami mingbangon gikan sa mga minatay. Maingon usab ang mahitabo niadtong mga mahikatulog tungod kang Hesus. Mobangon sila pag-usab, ingon sa nahinanok sila sa usa lamang ka gabii, sa walay pag-antos ug pagdamgo.”
Human mosulti si Malchus, silang pito mingyukbo sa ilang ulo, ug ang ilang mga kalag mingbalik ngadto sa ilang Magbubuhat. Ang emperador midungo usab, nasubo ibabaw sa pito ka nangamatay. Buot unta niya nga kadtong pito ipasulod sa kahong bildo ug ipabutang sa Simbahan. Apan nianang gabii ang pito mingpakita kaniya, pinaagi sa damgo, ug mingsulti nga hangtod niadtong adlawa, sila nahikatulog sa yuta ug busa sa yuta usab magpadayon sa ilang pagkatulog, hangtod sa adlaw nga pukawon sila ni Bathala. (KATAPOSAN)