Bisaya

Ang Bagani sa mga Tagna

- Nobela ni Anijun Mudan-udan

19. Bag- ong Kaplag sa Patik sa Pagkaulipo­n

GABII na sa dihang nakabalik si Robert Makaindan sa Liwaraan. Mibutho siya sa tugkaran ni Balagon diin nagtigom na ang walo ka bagani. Tanan sila mingbatig kakulba- hinam sa dihang nadawat ang mensahe ni Balagon.

“Agalon,” matod pa sa mga bagani dayong yukbo sa atubangan ni Robert Makaindan.

“Panindog mong tanan,” matod pa sa ulitawo.

“Balagon, pagkuhag mga baso. Pagtagay mog tagsa ka baso niini.”

Gipagawas dayon ni Robert Makaindan gikan sa iyang gamhanang kamuyot ang usa ka dakong tibod nga puno sa tubig gikan sa Linaw sa Kaputli. Walay daghang langas, nanginom dayon sila niadtong tubiga. Wala madugay, tagsa- tagsa nga nangalipon­g ang walo ka bagani. Kadto nahitabo tungod sa talagsaong kaputli sa maong tubig mao nga maglisod og suyop niini ang ilang lawas.

“Bungtod sa Nanangkawa­n,” tin- aw nga pulong ni Robert Makaindan sa dihang nakasulod na siya sa iyang galamhan. Ug dihadiha, kalit ra siyang nawala kauban ang walay panimuot nga mga bagani. Sa sunod nilang pagbutho, sila atua na sa tumoy sa Bungtod sa Nanangkawa­n. Tagsa- tagsa dayon niya nga giplastar ang mga bagani.

Sayo sa buntag sa sunod nga adlaw, tagsa- tagsa nga nangapukaw ang walo ka bagani. Maora silag naalimukaw­an. Tataw ang ilang katingala sa dihang nahibaw- an nila nga sila kasamtanga­ng nahimutang sa tumoy sa usa ka bungtod. Gikan sa ilang nahimutang­an, nalantawan nila ang layong kabukiran diin nahimutang ang karaang Lasang sa Mantukobay.

“Kon wala ko masayop, ania kita karon sa Bungtod sa Nanangkawa­n,” matod pa ni Balagon.

Samot pa nga natingala ang mga bagani kon giunsa silag dala didto sa ilang agalon. Ang ila rang natiman- an mao nga adunay gipainom kanila nga tubig gikan sa usa ka dakong tibod. Ug nga human nilag inom niadto, maorag nanuyok ang ilang mga panan- aw ug dayon nawad- an sila og panimuot.

“Maayo kay napukaw na mo,” matod ni Robert Makaindan. “Pagpungko mog tarong paatubang sa sidlakan. Ipiyong ang inyong mga mata ug pamatia og ayo ang inyong galamhan. Ang akong gipainom ninyo kagabii usa ka gamhanang tubig. Kinahangla­ng masuyop sa inyong lawas ang tanang gahom sa maong tubig.”

Sa dihang nadungog ang mando sa ilang agalon, walay daghang langas nga mingtuman dayon ang mga bagani. Ilabi na kay ilang nadungog nga adunay gahom ang tubig nga gipainom kanila. Mibati silag kahinam sa dihang nadungog kadto. Tungod kay ang mga sama nila nga bagani kanunay man nga nangandoy nga madugangan pa ang ilang gahom ug kusog.

“Mabatian nako ang pagsaka sa ilang kusog?” matod pa ni Robert Makaindan sa iyang kaugalingo­n sa dihang maorag milanog sa iyang hunahuna ang pagkatay- og sa mga patik sa pagka ulipon sa mga bagani.

Nangita dayon og maayong luna si Robert Makaindan.

Milingkod siya ibabaw sa usa ka yumpipi nga bato ilawom sa usa ka dakong punoan sa kahoy nga uluamgid sa bitanag. Ang nakasahi lang niadtong kahoya tungod kay kolorpula ang mga dahon niini ug kolor- asul ang mga bulak. Mao pay paglingkod sa ulitawo sa dihang nasimhot ang talagsaong alimyon sa mga bulak.

“Hmmm. Pighelhega­n?” maoy pulong sa ulitawo sa iyang hunahuna sa dihang nasuta gikan sa kahibulong­ang mapa ang ngalan sa maong kahoy. Sumala sa natala sa mapa, adunay talagsaong enerhiya sulod sa tulo ka dupa palibot sa niadtong kahoya.

Maorag adunay kahayag nga misulod sa galamhan ni Robert Makaindan sa dihang nasimhot ang talagsaong alimyon sa mga bulak sa kahoy nga ginganlag pighelhele­gan. Dungan niadto nabati niya nga adunay malumo nga kainit nga hinay- hinay nga mikatag sa iyang lawas gikan sa iyang galamhan. Sa dihang misunop na kadtong maong kainit hangtod sa iyang mga palad ug lapalapa, nabatian sa ulitawo nga maorag adunay naabli nga lawak sa iyang galamhan. Mao kadto nga nagdali siyag sulod sa balay sa iyang galamhan. Ug tuod man, sa dihang nakasulod na siya didto, nakamatiko­d siya nga adunay nadugang nga usa ka pultahan sulod sa balay sa iyang

galamhan. Hamis kaayo ang gasinaw nga kaitom sa maong pultahan.

Tungod kay buot man niyang bantayan ang pagsaka sa gahom ug kusog sa iyang mga sakop, mibalik sa agi si Robert Makaindan. Atubangan sa kahibulong­ang mapa, iyang gibantayan og ayo ang iyang mga sakop. Tin- aw kaayo sa iyang panan- aw sulod sa maong mapa ang mga dila sa kalayo nga maoy timailhan sa naabot nga ang- ang sa pagka bagani sa iyang mga sakop. Sa dihang natino niya nga walay angay kabalak- an sa iyang mga sakop, gipagawas sa ulitawo sa iyang atubangan ang patik sa pagka ulipon.

“Usa ka bulawan nga selyo?” natingala si Robert Makaindan sa dihang nakita ang patik sa pagka ulipon nga nahimo nang usa ka bulawan nga selyo. Sa dihang iya kadtong gigunitan, nabati niya nga gahi kadto ug sama na gyod sa tinuod nga selyo. Nahinumdom siya sa mga pulong ni Layok Pagalad nga misugid nga ang pagkaumol sa usa ka gahi nga selyo maoy timailhan nga ang gimokod sa tag- iya miabot na sa ikaunom nga ang- ang. Apan wala makahisgot si Layok Pagalad mahitungod sa bulawan nga selyo.

Aron masuta kon tinuod ba gyod nga naumol na ang maong selyo, migula si Robert Makaindan sa iyang galamhan. Ug tuod man, sa dihang gibukhad niya ang iyang mga mata, nakita niya ang bulawan nga selyo nga timailhan sa patik sa pagka ulipon nga iyang gipatik sa mga bagani. Ug sa dihang gisusi niya kadtong selyoha, nabati sa ulitawo nga pinaagi sa maong selyo mabatian dayon niya ang kahimtang sa galamhan sa iyang mga sakop. Dili na niya kinahangla­n mopiyong aron makigpulon­g sa galamhan sa iyang mga sakop.

“Unsa kini?” nakurat si Robert Makaindan sa dihang nabatian niya nga gikan sa maong selyo adunay bul- og sa enerhiya nga misulod sa iyang lawas. Sa dihang gisusi niya kadto, nasayran niya nga kadtong maong enerhiya mitubod gikan sa patik sa pagka ulipon sa iyang mga sakop.

Wala mag- usik og panahon si Robert Makaindan sa dihang nabatian niya nga mianam- anam og saka ang iyang kusog pinaagi sa pagsuyop niadtong maong matang sa enerhiya. Didto lamang niya nahinumdom­an ang usa sa mga gisugid kaniya ni Layok Pagalad. Nga sa pagkatinuo­d, ang nag- unang hinungdan sa paggamit sa patik sa pagka ulipon mao ang paspas nga pagbaton og kusog ug gahom sa pagka bagani.

Pito ka adlaw nga minglungta­d ang pagsuyop sa lawas sa mga bagani sa gahom ug kusog gikan sa tubig nga gipainom kanila ni Robert Makaindan. Sa buntag sa ikawalo nga adlaw, unang nakamatngo­n si Balagon. Sa dihang gibukhad niya ang iyang mga mata, maorag dili siya makatuo nga sulod lamang sa mubo nga panahon nakatunob na siya sa ikaupat nga ang- ang sa pagka bagani. Maorag minglingin ang iyang mga mata sa dihang nasayran niya kadto.

“Ikaupat nga ang- ang?” Maorag nagbuto- buto ang dughan ni Balagon sa dihang nasuta ang naabot nga angang sa pagka bagani. Nasayod siya nga kon sa kasagaran, gamay ra ang napulo ka tuig aron makasaka og usa ka ang- ang sa pagka bagani. Mao nga naglisod siyag tuo nga nakalaktaw pa gani siyag usa ka ang- ang.

Sunod nga nakamatngo­n ang gulangon na nga bagani. Klaro ang kakurat niini sa dihang nasuta nga nakatunob na siya sa tunga- tunga sa ikatulong ang- ang sa pagka bagani.

“Tinuod ba kini?” matod sa gulangon na nga bagani sa iyang kaugalingo­n. Wala gyod siya magdahom nga sulod lamang sa mubong panahon, madugangan ang iyang gahom ug kusog sa pagka bagani. Gawas pa sa dugang nga kusog ug gahom, labing mahinungda­non kaniya nga malugwayan pa ang iyang kinabuhi. Tungod kay sa matag saka og angang, malugwayan man og kalim- an ka tuig ang kinabuhi sa usa ka bagani.

Wala madugay, tagsa- tagsa nga nakamatngo­n ang mga bagani. Nakatunob na sa kinatas- ang bahin sa ikaduhang ang- ang sa pagka bagani ang unom nga bagani. Tanan sila nakuratan sa pagsaka sa ilang kusog ug gahom. Ug labaw pa sila nga nakuratan sa dihang nasayran nga pito ka adlaw na ang minglabay sukad sila mingsugod sa pagsuyop sa gahom ug kusog gikan sa usa ka basong tubig nga gikalos gikan sa Linaw sa Kaputli.

Sa laing bahin, nalipay og ayo si Robert Makaindan. Tungod kay kon itandi sa kusog sa mga banay sa isla, makaambas- ambas na sa mga kinakusgan ang kusog sa Balay Kalipay. Ilabi na kay sa pagsaka sa abilidad sa iyang mga sakop, misaka sab ang kaugalingo­ng kusog ug gahom sa ulitawo. Sa kasamtanga­n, nakatunob na siya sa tunga- tunga sa ikaunom nga angang sa pagka bagani. Ug kon idugang pa dinhi ang kakusog sa iyang mga kalag ug gimokod, maihap ra gyod sa kamot ang mga binuhat sa isla nga makabatok kang Robert Makaindan.

“Kon mao, kinahangla­ng daghan ang akong markahan og patik sa pagka ulipon?” mao kadtoy nahunahuna ni Robert Makaindan. Maorag milingin ang iyang mga mata sa iyang nahunahuna­an. Tungod kay kon modaghan ang iyang mga sakop nga adunay patik sa pagka ulipon, modali sab og saka ang iyang kusog ug gahom sa pagka bagani.

“Mao diay nga gamhanan tong batan- on nga gikan sa kontinente,” matod ni Robert Makaindan sa dihang nahinumdom sa batan- on nga iyang naengkuwen­tro sa bukid sa Kimaya. “Laliman ka nga ang tulo ka gipolon iyang mga ulipon!”

***

“AGALON!” matod pa sa walo ka bagani nga miyukbo sa atubangan ni Robert Makaindan. Tataw ang kinasingka­sing nila nga pagyukbo niadtong tungora. “Maayo kay nahuman na mo,” tubag ni Robert Makaindan. “Hala, panglingko­d mo.”

“Daghan kaayong salamat sa kahigayona­n nga imong gituga kanamo, Agalon,” matod pa ni Balagon.

“Walay sapayan,” tubag sa ulitawo. “Apan buot ko nga ipahimangn­o kaninyo nga kining akong pagtabang aron mahimo mong labing kusgan ug gamhanan, aron kini sayon ra ninyo matuman ang akong mga mando.”

“Timan- an namo kana, Agalon,” tubag ni Balagon. “Kami ug ang among mga banay andam sa pagsunod sa tanan nimong mando.” “Maayo. Maayo kon mao,” tubag ni Robert Makaindan. “Na, hala, pangandam na mo kay mobalik na ta sa banuwa.”

Nanindog dayon ang mga bagani. Human kadto, milanog sa ilang mga hunahuna ang kusog nga bagting sa agong. Kalit ra sila nga nawad- an og panimuot sa dihang nadungog kadto. Kadtong bagtinga gikan sa agong nga migula gikan sa kahibulong­ang mapa sa dihang misaka ang ang- ang sa pagka bagani ni Robert Makaindan. Sumala sa gibilin nga mensahe sa maong agong, usa sa gamit niadto mao ang temporaryo nga pagpahunon­g sa panimuot sa mga tawo aron madala sila sa agalon sa kahibulong­ang mapa.

“Balay Kalipay sa Liwaraan,” matod pa ni Robert Makaindan sa dihang nakasulod na siya sa iyang galamhan.

Human ang usa ka pagpamilok, mibutho ang grupo ni Robert Makaindan sa tugkaran ni Balagon. Gibagting dayon pag- usab sa ulitawo ang agong. Human molanog ang bagting, napukaw dayon ang mga bagani.

“Nia na ta,” matod pa sa ulitawo. “Balagon, ipadayon ang inyong mga buluhaton. Tuod diay, kinahangla­n nako og dugang nga mga sakop. Apan kinahangla­n mga pamatan- on.”

“Pila ka tawo ang imong kinahangla­n, Agalon?” pangutana ni Balagon.

“Dili moubos sa usa ka gatos,” tubag sa agalon.

“Agalon, walay pili ba ni kon lalaki o babaye?” pangutana pag- usab ni Balagon.

“Way pili. Basta himsog ug naa sa maayong pangisip,” tubag ni Robert Makaindan. “Tuod diay, labing maayo kon dili gikan dinhi sa Liwaraan. Kinahangla­n walay makabantay sa inyong mga lihok.”

“Matuman, Agalon,” tubag ni Balagon.

“Hatagi kog taho sa kalamboan niini napulo ka adlaw gikan karon,” matod sa agalon. “Na, hala, diha na mo.”

Human kadto, kalit ra nga nahanaw sa atubangan sa mga bagani si Robert Makaindan. Sa iyang pagbutho, diha na siya sulod sa iyang lawak. Sa iyang paggula sa iyang lawak, maoy misugat kaniya ang pahiyom ni Laga Pigsayu.

“Maayong buntag, Abang. Karon pa ka nakaabot?” timbaya sa maanyag nga iyakan. Wala na siya matingala sa kalit nga pagbutho sa lalaki tungod kay nasayod na man siya nga aduna kiniy talagsaong abilidad.

“Karon pa gyod,” tubag ni Robert Makaindan. “Unsay balita sa atong inalimahan?”

“Ha- ha- ha. Inalimahan gyod?” matod ni Laga Pigsayu. Human kadto gisaysay sa dalaga ang mga nahitabo sa miaging mga adlaw. Iya sab nga gisaysay ang iyang mga pakigpulon­g kang Dayangdaya­ng Manganingg­a.

“Aw, nia na diay ang atong pamahaw,” matod pa ni

Laga Pigsayu sa dihang miabot ang tulo ka tawo nga nagdala sa ilang pamahaw.

“Maayong buntag, mga agalon,” matod pa sa maanyag nga babaye nga ginganlag Maganding nga maoy tagdumala sa Balay Kalipay. Kauban niya ang duha ka sulugoong babaye.

“Maayong buntag sab,” tubag ni Laga Pigsayu samtang miyango si Robert Makaindan.

Sama sa naandan, milahos dayon ang mga sulugoon ngadto sa lawak- kan- anan ug gihan- ay dayon sa talad ang mga pagkaon. Sa dihang nanggawas na ang mga sulugoon, nakamatiko­d si Laga Pigsayu nga maorag adunay buot isulti ang tagdumala nga si Maganding.

“Abang, maorag naay tuyo sa imo ang tagdumala,” matod ni Laga Pigsayu nga mipahiyom.

“Mao ba? Na, hala, tawga na tong usa aron makapamaha­w na. Mosunod ra ko ninyo,” matod ni Robert Makaindan ngadto kang Laga Pigsayu. Milakaw dayon ang babaye ngadto sa lawak ni Dayangdaya­ng Manganingg­a aron agdahon kini og pamahaw.

“Didto ta sa tugkaran,” matod ni Robert Makaindan sa tagdumalan­g si Maganding. Ug samtang sila naglakaw, gikasulti sa agalon si Balagon sa iyang hunahuna.

“Balagon, unsay tuyo kanako aning imong tagdumala?” pangutana ni Robert Makaindan.

“Agalon, pasayloa ko nga wala nako siya mapugngi,” tubag ni Balagon. “Buot man god niya nga moapil ta sa subastahan sa Liwaraan.”

“Subastahan?” pangutana sa agalon.

“Subastahan, Agalon. Subastahan kini nga ipahigayon sa Balay Bahandi. Usa ka balay- subastahan nga gipanagiya­han, matod pa, sa usa ka sapiang negosyante. Apan sa pagkatinuo­d gipanag- iyahan kini sa banay Mambuaya,” tubag ni Balagon.

“Nganong gusto man niya nga moapil ta sa subastahan?” pangutana sa agalon.

“Sumala niya, aduna kunoy mga babaye nga ibaligya sa maong subastahan. Ug interesado siya nga mapalit ang usa,” tubag ni Balagon.

“Mao ba?” matod ni Robert Makaindan. “Tuod diay, nganong ako may iyang estoryahon?”

“Agalon, pasayloa tawon ko,” tubag ni Balagon. “Ang tinuod, didto siya sa balay sa dihang miabot ta ganina. Mao nga nasayran niya nga ikaw maoy agalon namong tanan.”

“Mao ba? Unya nganong tua man siya sa imong balay?” pangutana pag- usab ni Robert Makaindan.

“Agalon, ayaw lang tawon og kasuko. Sa pagkatinuo­d, siya ug ako adunay relasyon,” matod pa ni Balagon.

“Na, hala, magsulti ra unya ta bahin niining butanga,” matod ni Robert Makaindan.

Pag- abot nila sa tugkaran, milingkod dayon si Robert Makaindan sa naandam nga lingkorana­n. Samtang ang babayeng tagdumala nga si Maganding nagpabilin nga nagtindog. Sa iyang paglingkod, giandam dayon sa ulitawo ang patik sa pagka ulipon. Nakahukom na siya nga patikan ang babaye aron nga mapugngan ang paggawas sa impormasyo­n mahitungod sa Balay Kalipay. Walay daghang pangutana, gimarkahan dayon niya ang babaye.

“Agalon,” matod pa ni Maganding nga miyukbo sa atubangan ni Robert Makaindan.

“Hala, lingkod. Sukad karon, ikaw mangalagad sumala sa akong mga mando,” matod pa sa ulitawo. “Kinahangla­n walay laing masayod niini gawas nimo.”

“Timan- an nako kana, Agalon,” tubag sa babaye dayong tangtang sa iyang takuban. Nasorpresa ang ulitawo sa dihang nakita nga nagtakuban diay ang babaye. Apan ang dakong sorpresa kaniya mao nga labing maanyag diay ang matuod nga panagway niini. Malagmit mao niy hinungdan nga nagustohan kini ni Balagon.

“Unsa may imong tuyo nako?” pangutana sa agalon. “Agalon, sa pagkatinuo­d usa ko ka tigbantay ni Dayangdaya­ng Pinaiyak nga anak sa kanhi agalon sa banay Binuklasan,” matod ni Maganding. Iya dayong gisaysay ang mga nahitabo kaniya ug sa iyang gibantayan. Ug iya dayong gisaysay ang mahitungod sa dakong subastahan diin iapil og baligya si Dayangdaya­ng Pinaiyak.

“Kanus- a man ang subastahan?” pangutana ni Robert Makaindan.

“Karong gabii, Agalon,” matod pa ni Maganding.

“Pila malagmit ang kantidad nga kinahangla­n?” pangutana pag- usab sa ulitawo.

“Agalon, sumala sa akong nakuha nga impormasyo­n, malagmit mokabat og kalim- an ka sensilyong bulawan. Apan adunay posibilida­d nga motaas pa kini kay adunay taho nga moapil sa subastahan ang usa ka dadatuen

( prinsipe) gikan sa kontinente,” tubag ni Maganding.

“Mao ba?” Mikunot ang agtang ni Robert Makaindan. Gihunahuna na niya kon unsay mga lakang nga iyang himoon. “Na, hala, balik na ngadto sa imong buluhaton. Ako nay mangitag paagi. Paanhia si Balagon unyang hapon.”

“Daghan kaayong salamat, Agalon,” matod pa ni Maganding. Wala niya kapugngi nga modagayday ang iyang mga luha tungod sa kalipay.

Human kadto, mibalik sa sulod sa balay si Robert Makaindan. Milahos dayon siya ngadto sa lawak- kananan diin andam na ang pamahaw. Maoy iyang naabtan ang bibong pag- estoryahay nila ni Laga Pigsayu ug ni Dayangdaya­ng Manganingg­a. (PADAYONON)

S(Ikaduhang Bahin)

AMTANG magtanod sa pagsikad sa bisikleta, daghang manungha sa atong salabotan nga dili motungha kon kita anaa laang sa atong comfort zone o kaha anaa lang magyampung­ad sa upat ka suok sa atong lawak. Sa atong lawak, serado kaayo ang tamboanan sa atong kalag ug ang depresyon mosamot lang nuon pagnangnan­g. Ug lagmit pa gani hinuon nga imbes maayong butang ang mahunahuna, adto na hinuon mahitumpaw­ak sa mga hunahuna nga makaingon sa pagkabulas­ot sa halawom nga huyong-huyong sa kapakyasan.

Ang pagsakay sa bisikleta ug pagbiyahe sa halayong mga lugar usa usab ka matang sa abentura. Kini dili halayo sa mga mangatkata­y og bukid kansang espiritwal nga tinguha dili estranyo sa usag usa. Nagsawo kining maong mga kalihokan og relihiyoso nga mga aspeto. Sa pagkatkat og bukid, atong gipailawom ang atong kaugalingo­n sa usa ka pagsulay. Ang pagbisikle­ta, wala sab kaayo mahilayo niini. Aduna kitay gidibuho nga dili makitang linya sa karsada o kaha kabukiran nga gitadlasan diin kini tin-aw nga balik-balikon pagsubay sa atong handomanan kay kining mga dapita ginaisip na nato nga napukan ug nahimong arena sa atong pakigbisog aron itukmod ang kaugalingo­n ngadto sa iyang pisikal, emosyonal, ug espiritwal nga limitasyon.

Ang mga suliran nga lumad sa mga buhatan hinay-hinay nga mataltag matag sikad sa pedal sinugniban sa bag-ong kalibotan nga mosugat sa panan-aw. Bag-o kini nga kalibotan bisan tuod kini maoy labing karaan tungod kay kini naligaran na lang sa masamok nga pakigbisog sa panginabuh­i ilawom niining nagkakomer­siyal na nga panahon. Oo, maingon nga romantiko kini nga nosyon, apan may lain pa bang lami sa kinabuhi kondili ang pagbalik sa kamatuoran sa kayano— balik sa sabakan sa kalikopan. Ang makanunayo­n nga pagpakigla­mbigit sa kalikopan makamugna og suod nga koneksiyon kanato ngadto sa espiritwal nga dimensiyon. Niining ato mang gong panahon, ang paggukod

sa salapi ug tingusbawa­n daw usa ka lumba paingon sa kimba. Ug daghan na ang nagtuo nga sila nagmalampo­son apan nahigmata na lang nga sila maayo nang pagkabulas­ot sa huyunghuyo­ng. Kasagaran, inig-abot sa panahon nga sila moretiro na sa ilang trabaho, diha pa nila hisayri nga ang balon nila sa katuigan sa pag-umod sa pagpangita og salapi mao ang daghan uyamot nga balatian nga dulot sa pagpasagad. Ug ang maong mga balatian kuli nang mamaayo kay kini napunpon man sa katuigan sa pagpatuyan­g.

Labing menos, ang kalikopan nagpabilin nga mao gihapon. Tambal ang kalikopan sa tawo. Ug ang akto mismo sa pagbisikle­ta mao ang balaanong akto sa pagbalik sa nahikalimt­an diha sa nagkakompl­ikadong bul-og sa kinabuhi. Sa pagdis-og ginamit lang ang kaugalingo­ng kusog, mahibalik ka sa pagtuo sa kaugalingo­n nimong gahom sa pag-inusara, sa imong pagka ginasahan niining kinabuhia. Ang pagpalayo sa masamok nga katilingba­n, ang pagbalik sa kaugalingo­n— kining butanga tamis kaayo diha sa pag-inusara sa pagbisikle­ta. Ang pag-inusara usa ka gahom. Anha motungha ang lanubo natong ideya, ang pagpalando­ng ug pagpasanto­p, ang pagsabot sa mga butang sa mas lawom niining kahulogan.

May mga kolor kitang mamatikdan atol sa atong pag-inusara nga dili ta makita atol sa masamok nga huyad sa kinabuhi, may mga musika nga madunggan, may mga pigura nga makabaton og laing imahen.

Ang halapad nga kaumahan nga atong maagian makatabang usab pagkadlit sa ideya nga gihaling sa atong hunahuna. Usahay, anhi mahitabo ang atong gitawag og eureka moment. Ug makalitik kita sa hangin sa nasagpoan nga solusyon. Manungha ang maanindot nga mga kasulbaran sa takulahaw. Ug kini tungod kay makapahiyo­m kita nga magtan-aw sa kasikas sa kinabuhi nga, usahay, layo ra kaayo sa atong mabasa sa mga basahon o kaha sa gipasalida sa mga pelikula.

Ang kinabuhi sa gawas mas daynamiko ug kilas ug luhag kon kini tan-awon lang sa telebisyon o basahon lang sa magasin. Kining mga butanga ang makahatag og distansiya kanato sa kapuol sa balik-balik nga destino sa inadlaw natong mga gimbuhaton. Ug mas masinati nato kining tanan kon kita mahaduol niining maong mga kasikas. Ug walay laing mas duol niini nga buluhaton kondili ang pagsakay sa bisikleta.

Ania pa ang laing mga benipisyo sa pagbisikle­ta:

Makapahims­og Sa Kasingkasi­ng Ug Risgo Sa Kanser

ANG pagbisikle­ta makapaeher­sisyo sa kasingkasi­ng sa pagbomba

 ?? ??
 ?? ?? Gikan sa ilang nahimutang­an, nalantawan nila ang layong kabukiran diin nahimutang ang karaang Lasang sa Mantukobay...
Gikan sa ilang nahimutang­an, nalantawan nila ang layong kabukiran diin nahimutang ang karaang Lasang sa Mantukobay...
 ?? ??
 ?? ??
 ?? ??
 ?? ??

Newspapers in Cebuano

Newspapers from Philippines