Kasaysayan Sa Santo Niño Sa Sugbo
MATAG buwan sa Enero, saulogon sa Sugbo ang labing dakong pestibal sa tibuok tuig— ang kapistahan ni Senyor Sto. Niño. Ang kabantog ning maong relihiyosong kasaulogan mikaylap na sa tibuok kalibotan ug gani gidayo na kini sa mga turista nga maoy tuyo ang pagsaksi sa tradisyon sa pagsayaw isip pagsimba sa pangilin. Gani, ang pagpangilin sa imahen sa Balaang Bata naabot na man sab sa ubang lalawigan diin sila adunay kaugalingong bersiyon sa kapistahan sa Batang Hesus.
Mosulbong usab ang ekonomiya gumikan ning maong kasaulogan sanglit daghan man laging turista ang mosaksi sa mardi gras sa kadalananan. Sa tagubtob sa mga tambol, sa kumpas sa mga kamot, sa sadsad sa mga tiil, ang pagsimba sa patron sa Sugbo usa ka garbo nga gibatnan sa usa ka Sugboanon nga nagtuo sa milagrosong imahen.
Ang Sugbo man god ang maingon nga duyan sa Kristiyanismo dili lang dinhi sa atong nasod apan mismo sa Asya. Sa tabunok nga yuta sa
Sugbo gitugyan sa mga nag- unang eksplorador ang imahen sa Balaang Bata. Busa, kining maong garbo gihuptan sa usa ka Sugboanon nga sama bag kaluhang nahimugso uban kaniya.
Apan maingon nga ang kasaulogan karong tuiga namansahan sa dili kaayo maayong mga panghitabo.
Una, ang pagkaylap sa balatian nga dala sa COVID 19 ug labaw sa tanan, maayong pagkaintimano sa Metro Cebu ug sa kasilinganang kalungsoran ilabi na sa habagatan sa pagkuso- kuso sa kataposang bagyo sa tuig 2021. Namumo ang Sugbo sa mapintas nga bagyong Odette ug ang mga paningkamot sa pagbangon
Sa dapit nga nahimutangan sa payag gipatukod ni Legazpi ug ni Padre Urdaneta ang usa ka dako ug matahom nga kapilya alang sa imahen. Sa pagkatapos, gipaampo nila ang tanang kauban aron magmahumok ang kasingkasing ni Raha Tupas ug mawad-an na sa kayugot ngadto kanila.
maoy giakatar sa tanan. Dugay nga nahibalik sa kuryente gumikan sa nangahapla nga poste sa elektrisidad, nagnihit ang tubig nga mainom, ug dugayng nahibalik ang signal sa internet ug selpon. Apan ang diwang Sugboanon nasulayan na sa bisan unsang mga pagsulay. Maong karong tuiga, magpadayon ang pagsaulog sa tinuig nga pangilin.
Apan unsa ba gayod ang sinugdanan niining tradisyon sa pagtuo sa Sto. Niño? Abir, atong suwayan og ukap ang mga pahina sa kasaysayan.
SUMALA sa “Las Islas Felipinas”, usa ka libro nga hinikay sa paring Katsila nga si Rev. Fr. Casimero Diaz, sa paghiabot ni Hernando de Magallanes sa Sugbo uban sa iyang mga hinanib kaniadtong Abril 7, 1521, ilang naagni ang mga Sugboanon sa pagsagop sa Kristiyanismo nga ilang gisangyaw ( ang mga Sugboanon niadtong panahona sa wala pa ang mga Katsila maingon nga mga pagano kun mga tawo nanagtuo sa mga diyos sa kalikopan). Si Raha Humabon ilang nabunyagan sa ngalan nga Carlos ug si Hara Amihan ila usab nga nabunyagan sa ngalan nga Juana.
Human sa pamunyag gigasahan ni Magallanes ang hara sa Sugbo og imahen ni Sr. Sto. Niño. Gipabuhatan kini nilag kapilya ug giampoan sa tanang mga lumad nga inubanan sa mga sayaw ug mga basal sa tambol nga daan
nang nabatasan sa kanhiayng mga Sugboanon sa ilang mga pag- ampo ug pag- abog sa daotang mga espiritu sanglit, sa ato nang nahisgotan, sila mga pagano man lagi.
Sa Abril 27, 1565 nahipuli pag- abot sa Sugbo ang bahan ni Miguel Lopez de Legazpi, 44 ka tuig sukad sa pagbutho ni Magallanes sa Sugbo aron pahugtan ang Kristiyanismo nga nagkalugak na tungod sa mga pag- abuso nga gihimo sa mga sakop ni Magallanes nga maoy nakaingon nga gihinginlan sila sa kanhing mga Sugboanon.
Gumikan sa kasilag nga gihambin sa balatian sa mga lumad sa Sugbo batok sa mga Katsila, sa ilang pagdangadanga sa baybayon nga karon distrito na sa
San Nicolas giatangan sila sa mabagang duot sa mga Sugboanon nga nagbingat nang daan sa mga pana ug nanaghuyad sa mga bangkaw. Dinhi napugos si
Legazpi sa pagpaulan og mga bala sa mga kanyon sa tanang mga dapit sa kabaybayonan. Kalit nga nahimong sulad ang maong dapit nga giulbohan sa makalilisang kalayo sa kabalayan nga nangasunog. Ang kaisog sa mga Sugboanon kalit lang nangatunaw ug gipulihan sa labihang kahadlok nga nakapalumba kanilag panagan. Nag- una kanila si Raha Tupas nga ilang pangulo.
Nangaugdaw nang kabalayan sa pagpangawas nila ni Legazpi sa baybayon. Ilang gisuhid ang kinatibuk- an sa Sawang aron pagpangitag dapit nga maayong pabarogan sa mga tolda. Sa pag- abot nila sa usa ka dapit nga gilukban sa nagtipun- og nga mga abo nahitiurok sila ug naniga ang ilang mga mata sa labihanayng kahibulong. Usa ka payag nga inaptan ug binungbongan og mga kugon nagpabiling nagbarog nga wala gayoy bahin nga nasunog.
Aron pagsusi nganong wala kini masunog nga nangaugdaw man gani ang kabalayan nga gidapatan sa mga gahing kahoy, nakigpanaka si Legazpi sa payag uban kang Padre Andres de Urdaneta. Ilang gisusi ang kinatibuk- an sa sulod sa payag. Didto sa suwambi may nakita silang usa ka kaban. Ilang giablihan. Ilang nakita ang imahen ni Sr. Sto. Niño nga gipahigda binanigan sa daghang perlas. Gihangop kini sa pari kay nasutang milagroso. Misunod paghangop si Legazpi.
Sa dapit nga nahimutangan sa payag gipatukod ni Legazpi ug ni Padre Urdaneta ang usa ka dako ug matahom nga kapilya alang sa imahen. Sa pagkatapos, gipaampo nila ang tanang kauban aron magmahumok ang kasingkasing ni Raha Tupas ug mawad- an na sa kayugot ngadto kanila. Ang Señor nga tinuod nga milagroso midungog sa ilang pag- ampo. Nakigdait kanila si Raha Tupas ug nagmahugtanon sa ilang pagka Kristiyanos.
Matag Disyembre 25 ila nang saulogon ang Pasko sa Pagkatawo sa atong Manunubos ug sa bulan sa Abril laing pangilin ang gipahigayon agig pasalamat sa paghitungha sa Balaang Bata nianang bulana pagpasidungog sa Iyang kamilagroso nga nakapabunyag kang Raha Tupas ug mga ginsakopan ug paghandom kang Magallanes nga naggasa sa imahen ngadto sa hara sa Sugbo.
Sa tuig 1571 mibiya si Legazpi sa Sugbo aron ipadayon pagsangyaw ang Kristiyanismo. Dala ang laing imahen sa Sto. Niño nga kinulit sa banggiitang magkukulit sa Sugbo, miadto siya sa Manila. Sa pagkawas niya sa
Sityo Bangkusay sa Tondo, sa bukana sa suba sa Pasig kuyog sa iyang mga kauban gihasi sila sa mga Taga- Ilog ( lintunganayng pulong sa Tagalog). Nag- ampo sila sa imahen sa Señor nga mapuypoy ang kasuko sa mga lumad ug sa inanay mingkalma pagpanghasi ang mga Taga
Ilog ug sila giabiabi sa maayong kabubut- on. Mihangop ug misagop ang tanang Taga- Ilog sa Kristiyanismo nga gisangyaw ni Legazpi hangtod nga sa tuig 1572 mikaylap ang Kristiyanismo sa tibuok Maynilad ( karon Manila). Ang tanan mahinangpon nga nagpabunyag.
Sa nasabwag na ang Kristiyanismo sa tibuok Pilipinas, ang kadagkoan sa simbahan nga nahisunod kang Padre Urdaneta ug Legazpi nagkasabot nga usbon ang petsa ug bulan sa pangilin. Imbes sa Abril 27 ilang gisibog ngadto sa ikatulong semana sa Enero aron mahiduol sa kasumaran sa pagkatawo sa atong Manunubos ug sa kasaulogan sa Tulo ka Hari.
Ang laing katarongan sa pagsibog sa pangilin sa Balaang Bata mao nga sa Abril 27 gilusad ang kasaulogan sa Adlaw ni Lapulapu ( maoy gisentro nga kalihokan ang “Battle of Mactan” nga karon “Kadaogan sa Mactan” na) ug ang mga adlaw sa kasakit sa paglansang ug pagkamatay ni Hesukristo sa krus ug ingon man ang Pasko sa Pagkabanhaw nga a sa sagad saulogon sa Marso o Abril.
Pit Senyor! —