Ang Bagani sa mga Tagna

ABANG, dali na kay mamahaw na ta,” matod ni Laga Pigsayu sa dihang naalinggatan niya ang pag-abot ni Robert Makaindan.

“Aw, abi kog nangaon na mo,” tubag sa ulitawo. Milingkod dayon siya sa giandam nga lingkoranan alang kaniya.

“Maayong buntag, Abang,” timbaya ni Dayangdayang Manganingga.

“Maayong buntag sab. Komosta na man? Miangay ba ka dinhi?” pangutana ni Robert Makaindan.

“Miangay ko dinhi, Abang,” tubag sa dalaga. “Daghan kaayong salamat sa inyong kaayo kanako.”

“Maayo kon mao. Ayawg kaikog kon aduna kay kinahanglan, ha,” matod pa ni Robert Makaindan. “Pagsaba lang dayon kang Saliyaw kon unsa man ugaling.”

“Giingnan na man nako na siya, Abang,” matod ni Laga Pigsayu.

“Na, hala, mamahaw na ta,” matod ni Robert Makaindan. Mibati siyag kagutom sa dihang nakita ang lamian nga pagkaon sa talad. Humot kaayo ang kan-on nga gikan sa bugas sa aglay. Ug ang ilang sud-an inasal nga baboy-ihalas nga tulo ang mata. Giparesan dayon kini og sabaw sa kaybad nga tinanglaran.

Nagpadayon sa pagtabi ang duha ka babaye samtang sila nangaon. Sa iyang kabahin, naghunahuna si Robert Makaindan kon unsay angay nga mga lakang alang sa subastahan. Gihunahuna niya kon sultihan ba niini si Dayangdayang Manganingga. Daghang butang ang mingsulod sa iyang hunahuna. Tungod kay nasayod siya nga kinahanglan mohaom sa iyang mga plano ang tanan nga mahitabo aron walay kaulangan ang iyang paglakaw padulong sa kontinente.

“Tuod diay, Laga Yangyang, aduna akoy balita alang nimo,” matod ni Robert Makaindan.

Nasorpresa si Dayangdayang Manganingga sa iyang nadungog. Unsa kahay balita alang kaniya? Gikulbaan siya. Mipaspas ang pitik sa iyang kasingkasing. Naghinam siya kon unsay buot ipasabot sa tawo nga nailhan niya isip si Abang Manlumigto.

“Nakakuha na kag impormasyon, Abang, mahitungod sa banay Binuklasan?” pangutana ni Laga Pigsayu. Bisan siya wala masayod kon unsang balitaa ang buot ipasabot sa ulitawo.

“Ha-ha-ha. Ayaw mog kahadlok kay maayong balita ni,” tubag ni Robert Makaindan. “Nasayod na ko kon hain ang imong igsoon nga si Dayangdayang Pinaiyak.”

“Tinuod nang gisulti nimo, Abang?” nanagko ang mga mata ni Dayangdayang Manganingga sa iyang pagkasorpresa. Misamot ang buto-buto sa iyang dughan sa dihang nadungog nga bahin kini sa iyang manghod nga babaye.

“Tinuod kaayo. Karon lang sab nako nasayran,” tubag ni Robert Makaindan. “Wala ko masayod kon kinsa gyod ang naggunit kaniya. Apan karong gabii usa siya sa mga ibaligya sa usa ka dakong subastahan.”

Nanginit ang dunggan ni Dayangdayang Manganingga sa dihang nadungog kadto. Namula ang iyang nawong sa kasuko nga iyang gibati. Tungod kay dili niya madawat nga ang iyang pinanggang igsoon mamahimong sama na lamang sa kasagarang palaliton nga ibaligya.

“Ayawg kabalaka kay buhaton nato ang tanan aron atong mabawi ang imong igsoon,” matod ni Robert Makaindan sa dihang nakita ang reaksiyon sa dalaga. “Gusto ba nimo mouban

Ug gipahigayon ang usa ka subastahan nga giapilan sa banggiitang mga banay sa Liwaraan...

unya sa subastahan?”

“Abang, bisan pag mahimo ko ninyong uyamot nga ulipon basta maluwas lang ang akong manghod,” matod pa ni Dayangdayang Manganingga nga wala makapugong nga modagayday ang mga luha.

“Ayha na ta magsulti sa ubang mga butang human nato og luwas sa imong igsoon,” tubag ni Robert Makaindan. “Tuod diay, Saliyaw, mosugot ba ka nga ikaw maoy akong tugyanan sa pag-apil unya sa subastahan?”

“Akoy bahala, Abang!” malipayon nga tubag ni Laga

Pigsayu.

“Maayo kon mao,” matod ni Robert Makaindan. “Tuod diay, ang mogiya ninyo mao si Maganding, ang tigdumala sa Balay Kalipay. Laga Yangyang, nasayod ko nga nakamatikod ka nga si Maganding ang kanhi tigbantay sa imong manghod. Sama kanimo, dako ang iyang tinguha nga maluwas ang imong igsoon. Ayaw na lang og paila kaniya. Labing maayo nga walay laing masayod sa tinuod nimong pagka tawo samtang wala pa nimo mabawi ang banay Binuklasan.”

“Mag-agad ra ko sa hukom ninyo, Abang,” matod ni Dayangdayang Manganingga. “Alang kanako, igo na nga maluwas ang akong igsoon.”

“Tuod diay, Saliyaw, malagmit adunay batan-on nga gikan sa kontinente nga makig-ilog sa pagpalit sa manghod ni Laga Yangyang,” matod ni Robert Makaindan. “Andam ba ikaw?”

“He-he. Asa nga kontinente? Tan-awon lang nato kon kinsay mopadaplin unya!” matod pa ni Laga Pigsayu. “Abang, ayawg kabalaka. Bisan pag gikan na siya sa kontinente sa Sinibwalan o kaha sa Balabagan, dili tawon ko mahadlok ana niya.”

“Maayo kay andam ka,” matod sa ulitawo. “Dad-a ninyo tong usa ka kahon nga halin sa atong karne. Kon naa moy magustohan sa subastahan, palita lang ninyo. Paggahin lang og mga lima ka gatos nga sensilyong bulawan alang sa manghod ni Laga Yangyang. Malagmit motaas ang presyo kon moapil tong gikan sa kontinente.”

“Unya, Abang, kaming tulo ra ka babaye ang mangadto?” pangutana ni Laga Pigsayu.

“Dili tawon, Laga Saliyaw. Paubanan mo nakog tulo sab ka bagani,” matod ni Robert Makaindan. “Pagsuot diay mog kolor itom. Unya pagsuot mog takuban aron way makaila ninyo.”

“Daghan kaayong salamat, Abang,” matod pa ni Dayangdayang Manganingga.

“Ayawg kaikog namo, uy,” matod ni Laga Pigsayu. “Dili ba

nagkauyon na ta nga isipon nimo nga amo kang igsoon?”

“Na, kamo nay magsabot diha kay naa pa koy buhaton,” matod ni Robert Makaindan. Milakaw dayon siya padulong sa iyang lawak. Human niyag serado sa iyang lawak, gikasulti dayon niya si Balagon sa iyang galamhan. Iya kining gimandoan bahin sa pagbantay sa tulo ka babaye nga moapil sa subastahan. Sa dihang nahan-ay na niya ang tanan alang sa umaabot nga subastahan, mipauraray dayon siya sa iyang higdaanan. Wala madugay, nahikatulog siya tungod sa kakapoy.

“Abang! Manglakaw na mi!” matod pa ni Laga Pigsayu nga nanuktok sa pultahan ni Robert Makaindan.

“Na, hala, pag-amping mo sa inyong lakaw,” tubag ni Robert Makaindan. “Panguli dayon mog largo human ninyog kuha sa manghod ni Laga Yangyang. Magpaabot ra ko ninyo dinhi.”

***

SAYONG gabii pa sa dihang nangabot sa Balay Bahandi ang mga moapil sa subastahan. Sila ang matod pa mga tang-an nga buaya sa Liwaraan. Tungod kay inilang mga tawo man sa Liwaraan ang kasagarang mangapil sa subastahan. Kasagaran kanila dagkong mga negosyante. Samtang ang uban inilang mga bagani nga adunay tag-as nga mga katungdanan sa dagkong mga banay.

“Dayon mong tanan sa Balay Bahandi,” maabiabihon nga pulong sa tigdawat sa mga bisita. Usa siya ka gulangon na nga lalaki nga nagsuot og kolor-ube nga biste. Usa siya sa mga sinaligan sa Balay Bahandi nga gipanag-iyahan sa banay Mambuaya.

Malipayon nga nanulod sa Balay Bahandi ang mga giabiabi nga inilang mga tawo. Maanyag nga mga dalaga ang minggiya kanila ngadto sa ilang mga lingkoranan sa unang andana sa maong balay-negosyo. Bisan tuod kon inilang mga tawo sila sa Liwaraan, dili pa kini makahatag kanilag pribiliheyo nga makasaka sa labing magarbohong mga lawak sa ikaduhang andana. Tungod kay ang pagsaka sa ikaduhang andana nag-agad man kon unsa kadako ang kantidad sa sensilyong bulawan ang dala sa tawong moapil sa subastahan. Sumala sa mga lagda sa Balay Bahandi, ang makasaka lamang sa ikaduhang andana mao ang mga moapil nga magdalag di moubos sa usa ka libo ka sensilyong bulawan.

“Pangaon-kaon sa mo niining among giandam nga mga prutas,” matod pa sa dako-dako sa mga babayeng maanyag nga tiggiya sa mga bisita.

Human kadto, namalik na sab sa ganghaan sa Balay Bahandi ang maanyag nga mga dalaga aron maghulat sa uban pang mga bisita. Ubay-ubay ang moabot nga mga bisita tungod kay talagsaong mga butang man ang ibaligya sa subastahan. Dugang pa niini, nabaniog na ang pag-abot sa usa ka batan-on nga gikan sa kontinente sa Sinibwalan. Ug tungod niini, daghan ang naningkamot nga makaapil sa subastahan aron makakitag kahigayonan nga mahimamat ang maong batanon. Dakong butang alang sa ilang mga banay nga makaila ang usa ka dadatuen gikan sa usa ka dakong banay sa kontinente sa Sinibwalan.

“Maayong pag-abot, mga halangdong dinapit, gikan sa banay Binuklasan!” matod pa sa tigdawat sa mga bisita ngadto sa bagong nangabot.

“Uy, nakaabot na ang banay Binuklasan,” matod pa sa hinunghongay sa mga unang nangabot nga nakalingkod na.

“Kinsay ilang mga gipadala?” pangutana sa usa ka negosyanteg panapton.

“Maorag mao na ang asawa ug ang anak nga dalaga sa pamuno karon sa banay Binuklasan nga si Imbayaw,” matod sa negosyanteg alahas samtang gilantaw ang bag-ong nangabot.

Gipangulohan gyod tuod sa asawa ug sa anak nga dalaga ni Imbayaw ang mga gikan sa banay Binuklasan nga nangabot. Parehas sila nga nagsuot og kolor-kahil nga mga biste. Ang tumong sa ilang pag-apil sa subastahan walay lain kondili ang pagpalit kang Dayangdayang Pinaiyak. Dako kaayo ang panganugon ni Imbayaw sa dihang nakaikyas ang maong dalaga nga manghod ni Dayangdayang Manganingga. Nadakpan na unta nila kini apan kalit ra nga giatake sa wala hiilhing kalalakin-an ang mga bagani sa banay Binuklasan hinungdan nga nakaikyas ang babaye. Ug karon nga ibaligya sa subastahan si Dayangdayang Pinaiyak, tataw nga nasayod ang mibanhig sa mga bagani ni Imbayaw nga dako ang bili sa maong babaye.

Dako ang pulos para kang Imbayaw si Dayangdayang Pinaiyak mao nga gusto niya nga mapalit kini sa subastahan. Nagtigom dayon siyag igo-igong kantidad sa dihang nasayran niya nga ibaligyaay sa subastahan sa Balay Bahandi ang maong dalaga.

Kon molampos siya sa pagpalit sa maong babaye, dako ang purohan nga madayon ang iyang pakigsabot sa usa sa mga banay sa kontinente sa Balabagan. Dili niya buot nga mahisama sa mga gipolon nga nahimong tawo-tawo lamang sa batan-on nga gikan sa kontinente sa Sinibwalan.

Gawas pa sa pagpalit sa manghod ni Dayangdayang Manganingga, buot sab masuta ni Imbayaw kon kinsa ang nagpabaligya kang Dayangdayang Pinaiyak sa Balay Bahandi. Dili siya makatugot nga dili niya mabaslan ang utok sa pag-agaw sa maong dalaga.

“Didto ta sa taas,” matod pa sa tigdawat sa mga bisita. Tam-is kaayo ang iyang pahiyom sa dihang natino nga adunay gidalang igo-igong kantidad nga sensilyong bulawan ang banay Binuklasan.

Kauban ang tulo ka maanyag nga dalaga, gigiyahan dayon nila ang lima ka tawo nga grupo sa banay Binuklasan ngadto sa usa ka pribadong lawak sa ikaduhang andana. Gikan sa pantaw sa maong lawak makita ang pinataas nga plataporma diin giplastar ang mga ibaligyaay sa subastahan.

“Pagkalingaw lang sa mo niining giandam nga painit ug mga kaon-kaon samtang di pa ta magsugod,” matod sa tigdawat sa mga bisita. “Adunay mga sulugoon nga maghulat diha sa gawas niining lawak. Pahibaw-a lang sila kon aduna kamoy hangyo.”

Human kadto, mibalik na sa ganghaan ang tigdawat sa mga bisita. Mao pay iyang pag-abot sa ganghaan sa dihang nakita niya ang paghunong sa karwahe sa banay Kapinonan. Nakita niyang nanganaog ang lulan sa maong karwahe. Giandam dayon sa tigdawat sa bisita ang iyang pahiyom.

“Maayong pag-abot halangdong mga dinapit gikan sa banay Kapinonan!” malipayon nga timbaya sa tigdawat sa mga bisita.

“Mao ba na ang kamanghoran nga prinsesa sa banay Kapinonan?” matod pa sa usa ka bagani. Nabaniog na sa tibuok isla ang kaanyag sa maong dalaga.

“Walay lain. Mao na si Laga Yagtingon,” tubag sab sa usa pa. Sama sa ubang bagani, siya nangandoy nga maangkon ang maong babaye.

“Paghilom mo diha, uy,” badlong sab sa usa. “Kon madungog gani mo anang iyang tigbantay, aw, mangaimpas gyod mo ba.”

Maorag mikidlap ang kahadlok sa mga mata sa mga mananaway sa dihang nakita ang bangis nga panagway sa tigbantay ni Laga Yagtingon. Nabaniog na sa Liwaraan ang kamangtas sa maong bagani. Matod pa, aduna kanhiy ulitawo nga miduol kang Laga Yagtingon aron kuno makighigala. Apan wala pa kini makasulti sa iyang ngalan sa dihang kalit ra kini nga gibun-og og ayo sa maong tigbantay. Aduna usay higayon nga adunay lalaking nanitsit kang Laga Yagtingon samtang nagsuroy-suroy kini sa taboan sa Liwaraan. Apan human ang pipila ka gutlo, usa ka kusog nga tiyabaw ang nadungog. Human kadto, nakitan na lamang ang tawong nanitsit nga nagdugo-dugo ang baba. Duol kaniya nagtindog ang tigbantay ni Laga Yagtingon nga naggunit sa giputol nga dila sa maong tawo.

“Adto ta sa taas,” matod pa sa tigdawat sa mga bisita nga maorag minglingin ang mga mata sa dihang nasiplatan ang kasihag sa puti nga biste nga gisuot ni Laga Yagtingon. Maomao ang iyang paningkamot nga dili mabantayan ang iyang pagpaniplat. Nasayod siya kon unsa kamangtas ang tigbantay sa maong dalaga.

Human niya mapahiluna ang banay Kapinonan, mibalik na sa ganghaan ang tigdawat sa mga bisita. Wala madugay, nagsunod sa pagpangabot ang uban pang mga dinapit ug mga moapilay sa subastahan. Samtang bibo ang estoryahanay sa unang mga nangabot, miabot sab ang karwahe sa Balay Kalipay.

“Maayong pag-abot sa Balay Bahandi,” timbaya sa tigdawat sa mga bisita. Nakadungog na siya bahin sa bag-ong abli nga balay-kalingawan nga ginganlag Balay Kalipay. “Unsay akong ikaalagad kaninyo?”

Gikulbaan si Maganding. Tungod kay wala silay imbitasyon alang sa subastahan. Gawas pa, dili sila sama sa dagkong mga banay nga inila sa Liwaraan. Naghunahuna siya kon unsay isulti. Apan wala pa siya makalitok og bisan usa ka pulong sa dihang nadungog niya ang tingog ni Laga Pigsayu nga iyang nailhan isip si Saliyaw.

“Nakabalita ko nga adunay subastahan dinhi,” matod ni

Laga Pigsayu. “Tagaod sab nga nia ko sa Liwaraan. Basin naa koy magustohan nga paliton aron akong madala sa akong pagpauli. Wala koy imbitasyon apan igo na tingali ning akong dala aron makaapil ko, no?”

Gisenyasan dayon ni Laga Pigsayu ang duha ka bagani nga naglahong sa usa ka kahon nga sensilyong bulawan. Giablihan nila kadtog gamay aron makita sa tigdawat. Nanagko ang mata sa tigdawat sa dihang nakita nga puno og sensilyong bulawan ang kahon nga gilahongan sa duha ka bagani.

“Dayon. Dayon mo sa Balay Bahandi!” malipayon nga tubag sa tigdawat sa mga bisita. Tam-is kaayo ang iyang pahiyom. Gigiyahan dayon niya kauban ang duha ka maanyag nga dalaga ang grupo ni Laga Pigsayu.

“Kanus-a man magsugod ang subastahan?” pangutana ni Laga Pigsayu.

“Hapit na magsugod, halangdong bisita,” tubag sa tigdawat sa mga bisita. “Ang pinasidunggang dinapit na lang ang gihulat.”

“Maayo kon mao,” tubag ni Laga Pigsayu.

“Tuod diay, kon aduna moy kinahanglan, sultihi lang ang mga sulugoon nga naa gawas sa pultahan. Naa tay mga kaonkaon dinhing ginagmay samtang gahulat-hulat ta. Biyaan sa mo nako, ha, kay maorag moabot na ang pinasidunggang dinapit.”

Miyango ra si Laga Pigsayu. Milakaw dayon ang tigdawat sa mga bisita balik ngadto sa ganghaan. Maorag hagkap kaayo ang iyang mga tunob. Wala siya magdahom nga maorag adunay laing grupo nga gikan sa kontinente nga moapil sa subastahan.

“Malagmit gikan gyod to sa dakong banay sa kontinente,” matod sa tigdawat sa mga bisita sa iyang kaugalingon. “Lahi kaayo ang linihokan. Nagtakuban pa silang tanan. Kinahanglan makapundar mig maayong relasyon sa ingon niadto nga mga tawo.”

Miabot na ang tanang tang-an nga buaya sa Liwaraan nga moapil sa subastahan. Igo lang gyod nakaplastar ang ulahi nga mga nangabot sa dihang miabot ang batan-on nga gikan pa sa kontinente sa Sinibwalan. Nakurat ang tanan sa dihang nakita nga kauban sa maong batan-on ang tulo ka gipolon sa Liwaraan.

“Maayong pag-abot sa Balay Bahandi!” matod pa sa agalon sa Balay Bahandi nga nangunayg dawat sa pinasidunggang dinapit. “Dayon. Dayon Dadatuen Labi Mambulasang.”

Kauban ang tigdawat sa mga bisita ug ang upat ka maanyag nga dalaga, gigiyahan dayon sa agalon sa Balay Bahandi ang batan-on nga ginganlag Labi Mambulasang. Kadtong batanona gikan sa banay Mambulasang sa kontinente sa Sinibwalan. Sukad siya makaabot sa Liwaraan usa ka tuig na ang milabay ug mao kini ang unang higayon nga makita siya sa publiko.

Ang mga dagkong tawo lamang sa Liwaraan ang nasayod nga sa pagkatinuod, ang maong batan-on mao na ang tinuod nga agalon sa Isla Kidampiyas. Kadto human niya mahimong ulipon ang tulo ka gipolon nga gikan sa tulo ka kinadak-ang banay sa isla.

“Banay Mambulasang? Wala sukad igdungog nang banaya. Malagmit itoy ra na sa dagkong banay sa Sinibwalan,” matod pa ni Laga Pigsayu dayong ngisi. Gisulti niya kadto sa dihang nakita nga gikulbaan si Dayangdayang Manganingga ug si Maganding.

“Saliyaw, kaila diay ka sa dagkong banay sa Sinibwalan?” pangutana ni Dayangdayang Manganingga. Hilom ra ang uban apan klaro nga naminaw silag ayo sa duha.

“Aw, kaila sab tawon kog kinsay mga banggiitan,” tubag ni Laga Pigsayu. “Apan bisan pag manganhi silang tanang banggiitan, dili pa sab ko mahuraban. He-he.”

Miluag ang ginhawa ni Dayangdayang Manganingga sa dihang nadungog kadto. Labaw na siyang natingala kon unsa ang tinuod nga pagka tawo ni Abang Manlumigto. Tungod kay tataw man nga si Laga Pigsayu mag-agad ra sa hukom sa maong tawo. Wala siyay kasayoran nga si Abang Manlumigto mao ang Layok Mambunsudan nga iyang nailhan.

Sa laing bahin misamot ang pagsalig sa mga bagani ngadto sa ilang agalon nga nailhan nila isip si Layok Mambunsudan. Tungod kay sa kalit lamang aduna na kiniy sakop nga usa ka gamhanang babaye. Isip mga bagani, mabatian nila ang kahait nga daw nagapalibot sa babayeng nailhan nila isip si Saliyaw. Maorag gamayng lihok lang sa maong babaye, magbulag na ang imong ulo ug ang imong lawas.

“Kon magkabikil gani unya, ayaw mog duhaduha kon unsay akong mando, ha,” matod ni Laga Pigsayu. “Kay maorag mabibo gyod ni unya.”

MATAWAG nga matang sa meditasyon ang balik-balik nga aksiyon sa atong mga tiil sa akto sa pagbisikleta. Mora kinig pangadye nga naglangkob sa daghang misteryo nga subayon isip tipik sa ritwal pag-ila sa konsepto sa Diyos. Maritmohon man ugod kining maong lihok sa lawas. Ang buylo sa tiil nga tugbangan sa kadensa sa pagginhawa makadalit og halawom ug tulugkaron nga tanghaga nga lumadnon sa usa ka tawo. Ang pagsulod-gawas sa hangin sa lawas maingon nga parehas sa akto sa meditasyon nga gipraktis sa mga yogi. Maingon nga usa kini ka matang sa pag-ila sa kaugalingon kay ang tibuok personal nga uniberso nahiusa man lang sa maong lihok. Kini ug kini lamang ang han-ay sa mga elemento alang sa pagtibuok sa atong pagka tawo.

Ang tawhanong espiritu, ang bisikleta, ang karsada, ang mga elemento—kining mga butanga lang ang tinuod sa akto sa pagbisikleta. Ang mga kapritso sama sa pangandoy, tingusbawan, ug kabuhong ug kalaog mamahimong bakak. Sa laing pagkasulti, ang pagbisikleta mao usay pagtilaw sa tipik sa kagawasan nga gidalit sa kinabuhi diin maangkon sa tawo ang hingpit nga kontrol sa iyang kaugalingon ilabi na kon maoy iyang subayon ang mga dalan

nga nihit ang presensiya sa tawo o kaha mga sakyanan.

Maong makita nato nga lahi og pamatasan ang mga tawo nga nanagbisikleta. Ang atong gipasabot, kadtong mga siklista nga nakatugkad sa uyok ug dugokan niining maong pangartiyo.Kalma sila, mahigalaon, mapahiyomon, pasensiyoso, gaan ikaestoryaestorya, modawat sa lainlaing opinyon nga lutaw sa dughan. Kay lahi man sad og tabas kadtong mga siklista nga ang tuyo mao ang esports sa panagsangka. Sa esports nga pagbisikleta, aduna ikaw ing kasangka. Ang imong pasyon direktamente sa kompetisyon— nga lahi sab og pangartiyo.

Apan sa relihiyoso nga aspeto sa pagbisikleta, usa kini ka pagpangita sa kaugalingon pinasikad sa pagtugsad ngadto sa labing batakan sa atong pagka tawo—kanang pagbisikleta nga maoy gisubay ang dili makita nga dalan sa kaugalingon kay kini nahiluna lang sa kalagnong arena diin mas mangtas ang mga tungason ug dulhogon nga angayng pukanon.

Dugangan ta paghisgot ang uban pang mga benepisyo sa pagbisikleta nga naglakip ning mosunod:

Makapahimsog sa Sekswal Nga Kinabuhi

KASAGARAN man tingali kanato nasayod na nga ang mahimsog nga panglawas nagpasabot usab sa mahimsog nga kinabuhing sekswal. Kay kinsa ba sab kahay ursahan sa gana kon adunay gipamati nga mga balatian sa lawas? O kinsa ba kahay mahinumdom paghinol sa angayng hinolon kon mas gipangita sa lawas ang mga haplas o medikasyon isip pang-alibyo sa panuhot o uban pang panakit sa kaunoran ug kabukogan?

Sa tinuod lang, maoy batakan sa kalikopan nga ang regular nga pakighilawas makapataas sa kinabuhi.

Si Dr. Michael Roizen nga maoy tagsiya saWellness Institute sa Cleveland Clinic nagkanayon: “Ang tipikal nga lalaki nga adunay 350 ka orgasmo matag tuig, batok sa nasodnong average nga dili momenos sa ikaupat nga bahin nianang maong numero, nabuhi og labaw sa upat ka tuig.” Ug kining maong pagtuon susama ra gihapon og resulta sa kababayen-an.

Ang tawhanong espiritu, ang bisikleta, ang karsada, ang mga elemento— kining mga butanga lang ang tinuod sa akto sa pagbisikleta. Ang mga kapritso sama sa pangandoy, tingusbawan, ug kabuhong ug kalaog mamahimong bakak.

Nan, karon, ang pagbisikleta ba makapahimsog usab sa atong hilawasnong kinabuhi? Ang tubag mao nga ang hugpong sa mga masel nga atong gigamit o naehersisyo sa pagbisikleta mao ra usang grupoha sa mga masel ang atong gamiton atol sa pagparayganay. Busa, kon mas nadisiplina ug naugba kining maong mga masel atol sa pagbisikleta, walay katarongan nga dili kini mapuslan atol sa pagpalami-lami sa kama. Ug mismo ang isul-ob sa mga siklista nga pinahulma ang pipila ka parte sa lawas, makatabang kini nga mamahimo kitang komportable sa atong kaugalingong panglawas.

Maayong Pagkatulog

KANIADTO, wala pa mamatud-i nga ang pagbisikleta makapanindot sa atong pagkatulog, apan karon namatud-an na kini sa siyensiya. Ang mga tigpanuki-duki sa Unibersidad sa Georgia nagtuon sa kalalakin-an ug kababayen-an nga nag-edad og kawhaan ngadto sa kawaloag lima ka tuig. Ug dinhi ilang namatud-an nga mous-os ang kinatibuk-ang kahimsog sa tawo (2% sa kalalakin-an ug 4% sa kababayen-an) nga mosangpot sa suliran sa pagkatulog.

Matod ni Dr. Rodney Dishman, usa sa nag-unang awtor sa maong pagtuon nga ang labing lawom nga pagtibugsok sa kahimsog sa tawo mahitabo sa edad nga kap-atan ug kan-uman ka tuig. Ug mao sab ning mga edara nga motumaw na ang suliran sa pagkatulog sa aspeto sa kalidad ug gitas-on.

Ang mga siyentista nga nangita sa kadugtongan niining maong suliran mingsugyot nga ang pagmenos sa kabalisa, nga mahimong matambalan sa pag-ehersisyo, makapalambo sa kalidad sa pagkatulog niining grupoha sa edad. Gawas pa, ang pag-ehersisyo makapamenos sa timbang, nga gituohan sab nga usa sa hinungdan sa suliran sa pagkatulog.

Ug sanglit maayo man ang pagkatulog sa tawong hapo sa pagbisikleta, tataw na lang nga maayo ug taas og kalidad ang iyang pagpahulay.

Makapausbaw Sa Gahom Sa Utok

DUGAY na kaayong panahon nga ang ehersisyo kanunayng gilambigit sa kahimsog sa pangutok, ug nga kini makapamenos sa kognitibong kausaban sa atong panghunahuna nga mas matataw kaayo diha sa ulahing bahin sa kinabuhi—kansang simtomas naglakip sa pagka malimtanon.

Niadtong tuig 2013, adunay pagtuon nga nagbutyag nga atol sa atong pag-ehersisyo, ang bul-og sa dugo paingon sa utok sa usa ka siklista mousbaw og 28% ug moabot pa gani og 70% ngadto sa pihong mga dapit sa utok. Ug dili lang kana, bisan nahuman ka na sa pag-ehersisyo, ang bul-og sa dugo nagpabiling taas hangtod sa 40%.

Nganong importante sa utok ang maayo ug dili barado nga bul-og sa dugo? Tungod kay anaa sapula nga selyula sa dugo ang maayong mga elemento aron makapahimo kanatong himsog. Ug ang maong pagtuon nagsugyot nga gikinahanglan kitang magbisikleta sulod sa 45 hangtod sa 60 minutos sa 75-85% sa maximum nga heart rate reserve. Apan kon gusto nimo nga mag

bisikleta og labaw niini, anaa ra kana kanimo.

Makapalambo Sa Kahimatngon Sa Espasyo

KINING pagbisikleta wala man lamang mag-apas sa pagpausbaw sa pinitik sa atong kasingkasing o kaha sa paghatag kanatog kahimuot, kini naglakip usab sa pagnabigar sa lainlaing matang sa agianan, dulhog, tungas, kurbada, o kaha kalit nga pagliko— kining tanan nagtudlo kanato unsaon pagpahiluna sa atong kinatibuk-ang gibug-aton aron maniobrahon ang bisikleta sa atong bentaha.

Ang pagbaton og kahanas niining maong mga abilidad makapaursa usab sa atong kompiyansa sa kaugalingon ilabi na kon makamatikod na kita sa pag-abante sa atong katakos. Daghan kitag namatikdan nga mga tawo nga mahadlok kaayo sa sinugdanan sa ilang pagbansay sa pagbisikleta apan sa ngadto-ngadto, sa dihang hinay-hinay na sab nga miusbaw ang ilang abilidad, miusbaw usab ang ilang kompiyansa sa kaugalingon nga malutsan ra ang lainlaing kahimtang nga ikasugat sa dalan.

Modaghan Ang Sirkulo Nga Katilingbanon

KAMATUORANG dili malalis nga ang managsamang hilig o kaha kalingawan, maghugpong usab silasa sama nga pasyon o tumong. Wala sab mahilahi niini ang pagbisikleta, ilabi na karong panahona, nga hinay-hinay nang nahimong usa ka katilingbanong hilig.Bisan asa nga mga bukid-bukid nga dapit, kon adunay mga lambayong sa daplin sa dalan, talagsa ra kita makakita nga walay namasilong o namahulay nga mga siklista. Ug kasagaran baya niini kanila dili managkaila sa sinugdanan kay nagagikan man sa lainlaing dapit. Apan gumikan kay aduna man lagi silay managsama nga hilig, kadali ra kaayong magkasinatiay.

Ang pagsalmot og usa ka grupo sa mga siklista usa ka maanindot nga kasinatian. Dinhi, makakat-on ka sa ginagmayng pag-ayo sa guba nga mga parte sa imong bisikleta, masayod ka sa bagong mga piyesa, sa mga angay i-upgrade nga parte, masayod ka sa bag-ong mga ruta nga mahimo nimong suwayan sa umaabot nimong giplano nga ride, o kaha makauban sa grupo alang sa usa ka destinasyon. Daghan kag makuha nga tambag gikan sa mga tadhan nang mga siklista ug gikan niadtong gisishan na ang mga batiis sa pagsinikad.

Pangataposang Tambag

AYAW lang kaayo paghunahuna sa mga kaayohan nga imong makuha sa pagbisikleta. Ang labing dakong tuyo nganong mosakay ta sa bisikleta mao ang paghatag og katagbawan sa kaugalingon. Kanang mga benepisyo matawag nga mga linugdangan na lang kana sa atong paglingaw ginamit ang bisikleta. Kay kon magpunay lang pod tag hunahuna sa mga kaayohan, mawala sab ang kahimuot nga maoy una natong gitinguha.

Maoy batnan ang bisikleta nga mohatag kanimo sa kinatas-an nga katawhay. Kay unsa bay kalipay nga makuha nato sa bisikleta nga magsakit ang atong kugungkugong inigbakintol na sa ligid sa libaong. O unsa bay lami anang bisikleta nga dili ta makatuyhad inighuman natog sakay kay sakit kaayo ang atong pangiyoran tungod sa dili nato sukod nga gidak-on sa frame o kaha manakit ang atong lutahan sa tuhod tungod kay dili sakto nga inat sa crank arm sa atong drive chain ring?

Matag tawo nagbaton og yunik nga anatomiya sa lawas busa matag usa adunay sibo nga sukod ngamga parte sa bisikleta. Bulahan, inigbisikleta nato, anaa ra ang atong pokus sa pag-channel sa tibuok enerhiya sa atong pagsikad ug wala sa kalisod maniobrahon sa bisikleta.

Laing tambag, importante nga sakto sa kaon, sakto sa tubig, ug sakto sa tulog sa dili pa mohunat sa lagyo nga mga ruta. Mokaon sa pagkaon nga abunda sa enerhiya, moinom og daghang tubig sa adlaw sa dili pa ang biyahe, ug matulog og dili momenos sa pito ka oras. Mobiyahe sab nga tawhay ang pangisip kay aron abtik ang panghunahuna sa lainlaing sitwasyon sa biyahe.

Sa kataposan, pihoon nga walay guba ang bisikleta, sakto sa hangin ang ligid, kondisyon ang preno, ug sakto sa grasa ang mga bearing, ug ang drive chain nahisoan og asayte. Dili kalimtan ang pagdala sa mga basic repair kit ug adunay gitangkil nga pangbomba o kaha ekstra nga inner tube.

Labaw sa tanan, dad-a ang putling kasingkasing sa usa ka tawong andam sa paglatagaw.

(KATAPOSAN)

HELLOW, mga siz! Palit na mo! Mga amiga! Barato lang! Please share our FB Live mga suki! Tag-100 lang ni tanan! Blangket, mga sis! Habol mo dinha! 5 meters, mga siz. Bag-o pa kaayo! Humot ug humok! Comment lang! Pa-mine na lang! Dayon ideliber nako nis inyohang tugkaran! Gen San area only! Naa pod mi mga table cloth dinhi! Salamuch! Tag-100 na lang! Mga sis, mare, momshies, mga inahan! Salamat sa heart reak! Go na! Another item ta. Pula nga kurtina, adunay burda, barato ra kaayo para sa mga guwapa! Pa-mine na lang ta, Sis! Diara, mga mareeeeeeeeeeeeeeeeeng! Ang presyo pangsilingan ra! Affordable kaayo!

Pag-uli ni Shiela gikan sa iyang trabaho isip cashier sa usa ka mall, mipahuway ra siyag kadali, dayon nagkapuliki og pamaligya og mga sinina ug kabtangan nga iya ra sab pinalit gikan sa ukay-ukayan sa ilang lugar. Iya ning ipakita sa iyang mga higala sa facebook. Ginamit ang iyang fb live, didto siya mamaligya, magwakal ug mamugos sa iyang mga buyer.

Bag-ohay ra naka- graduate sa kolehiyo si Shiela adtong miaging tuig. Apan wala pa siya makapangaplay kay tungod lagi wala pa may board exam. Wa kini madayon tungod sa pandemya. Apan ila na sab naestoryahan sa iyang uyab nga si Kaloy nga magpakasal na sila bisag sa huwes lang tungod lagi kay dako-dako na man ang iyang tiyan. Apan tungod sa kapit-os sa panahon maong naningkamot sab intawon ang babaye nga matabangan ang trato. Dili man god kaigo ang suweldo sa iyang trato isip usa ka sundalo tungod kay nagpadala sab kini sa iyang mga ginikanan.

“Di pa ka mopahuway, Labs?” sa iyang trato samtang gihapyod-hapyod ang iyang tiyan.

“Wa pa ko nahuman, Labs. Mag- live pa ko unyang alas diyes!” tubag niya sa kaipon.

Wala pa gyod miundang si Shiela. Iyang gikuha ang usa ka karton sa mga daan niya nga bag ug nag- fb live na sab. Gitabangan siya sa trato sa pagpagawas sa mga shoulder bag niini. Mao kini ang tigtunol kaniya sa mga bag.

“Bag mo dinha, mga suki!” segun ni Shiela. Aduna nay 35 likes iyang fb live bisag bag-o ra siyang nagsugod. Daghan na sab ang nagkomentaryo. Ang ubang ngalan wala gyod niya mailhi. Gibasa ni Shiela ang mga tubag niini sa comment section.

“Kanindot ana, uy!”

“So very classy!”

“San-o pa man kami kasuweldo, uy? Hahay! Want!”

Nag- scroll up ug scroll down si Shiela. Nabasa niya ang usa ka comment.

“Mine all. Pakyawon nako tanan, Mamsh...! Meet-meet na lang ta! PM is the key!”

Nalipay kaayo si Shiela sa mga nabasa. Morag di siya makatuo nga paliton tanan sa usa ka kostumer ang tanan niyang bag.

“Sige, Sis! PM ra ta!” tubag niya.

“Sold out na ta! May nanalo na! Gipakyaw na ang tanang bag ni Momshie Isabel! Salamat, Suki! Ugma sa gabii na sab mga higala!” mao na lang gyod ang nasulti sa babaye unya gi- end ang live selling.

Nakadawat dayon siyag chat sa iyang costumer gikan sa messenger.

“Hi, Day! Paliton ko na tanan!” mensahe ani sa iya. Tinuod gyod diay nga paliton niini tanan niya nga bag, ni Shiela sa kaugalingon. Nahadlok man god siya basin og ma- scam. Uso ra ba gyod karon ang panglimbong.

“Taga diin diay ka, Day?” pangutana ni Shiela sa ka- chat. “Diri lang, Day, sa siyudad. Meet na lang ta tom!” replay kaniya sa babaye.

“Okey, Day, kitakits ta ugma!” maoy asoy ni Shiela apan nahadlok gihapon si Shiela. Tingalig poser ang babaye. Gi- stalk dayon niya ang facebook account niini aron lagi mabal-an kon bogus kini o tinuod.

Apan paglantaw ni Shiela sa profile sa babaye, nakuratan siya sa iyang nakita. Hapit mabuhii ni Shiela ang iyang selpon. Sa iyang paminaw, midako ang iyang mata. Iyahang gitutokan pag-ayo ang cover photo niadtong Isabel nga nag- mine sa tanan niyang baligya. Kauban niini iyang uyab nga si Balong, nagkugos og usa ka batang babaye.

II. Pre-Nup Video

“UNSA? Idayon gyod nimo ang kasal, Day, bisag pandemic?”

“Oo! Kapugngan pay baha nungka ang gugma!” ni Jasmin sa iyang officemate ug higala nga si Mary usa ka adlaw niana nga naghisgot siya og kasal.

“Unya, puyde diay na nga ikaw ang mag- propose? Ha-ha!” bugalbugal sa higala kaniya.

Mibahakhak si Jasmin. Kabalo siya nga gusto gyod

Ang kalibotan sa pakaaron ingnon. Ang kalibotan nga gisukod sa batakan sa mga pagtuo sa unsay husto...

niyang magpakasal bisan pag delikado ang panahon tungod sa COVID-19. Walo ka tuig na sila si Roy, usa ka seaman.

Tua kini magsakay sa dako kaayong barko paingon sa India. Maong hands-on kaayo siya sa pagpreparar sa ilang kasal. Nangita siya og mga wedding planner nga dali lang maduolan. Gusto niya og intimate wedding sa usa ka private beach resort sa ilang lugar. Gusto sab siyang mag- prenup sa Batanes.

Kana bang maggukdanay sila sa iyang uyab sa bukid samtang ginabidyohan— may pa- slow-mo pa with matching hapak-hapak, katawa-katawa, gakos-gakos, samtang gi- play ilang paborito nga theme song— kadtong kanta ni Moira Dela Torre nga “Tagpuan”. Nalipay sab kaayo siya sa pagkabalo nga minghatag og discount ang maayong mga videographer sa ilang package. Sa hunahuna ni Jasmin, makamenos sab siya tungod kay barato na lang ang plane ticket sa mga ayroplano paingon ngadto sa bisag diing lugar.

“Oo, no! Surprise nis iya! Ludhan gyod nako siya didtos airport, Dzai! Ha-ha!” matod pang Jasmin. Tataw kaayo sa mata niini ang tumang kalipay bisag nag- facemask.

“Unya, Day, kanus-a man daw mouli si Roy?” sa iyang higala.

“Sunod buwan, Dzai! Mao to iyang ingon nako,” ni Jasmin nga niadtong taknaa nagprepar na sa iyang bag aron mo- out sa opisina. Mag-alas sayis na sa gabii.

“Maayo,” sa higala.

Dungan silang minggawas ni Mary sa building. Miadto silag mall aron mangita og kan-anan. Maayo na lang gyod nga nabakunahan na sab sila maong dili sila mahadlok magbagdoybagdoy ug mokaon sa gawas bisag naa nay delta variant sa ilang lugar.

Samtang naglinya sa sila counter sa Chowking, nagkatibuagsa ang mga tawo sa unahan. Adunay gipangkilig, nagsininggitay ang ubang babaye, aduna kiniy gitapuk-an. Nanggawas ang daghang selpon. Gisusi ni Jasmin kon unsa ang hinungdan sa komosyon. Nakita niya ang usa ka lalaki nga miluhod ug naggunit og singsing. Nag- propose kini sa usa ka babaye.

Wala kini panumbalinga ni Jasmin. Nagtuplok-tuplok na lang siya sa iyang selpon. Gilantaw niya iyang newsfeed. Didto sa facebook, nakita ni Jasmin ang daghan kaayong prenup video sa mga higala nga gipangkasal ug ang mga status nga “married”. Kadaghan ba sa gipangkasal bisag pandemic, asoy niya sa kaugalingon. Kalit nga miparat ang gibati ni Jasmin. Nawad-an siya og gana nga mokaon.

“Tse, way poreber!” segun niya sa kaugalingon samtang naghulat sa reply sa iyang long time boyfriend.

III. Viral

NAGDALI og hawa sa apartment si Estella. Paingon siya sa parlor sa iyang higala nga bayot nga si Jona. Abtik siya nga mipara og dyip. Pero upat na ka dyip ang minglabay wala gihapon siya hunongi sa mga sakyanan.

Iyang giwara-wara ang iyang kamot aron makita siya sa moagi nga mga dyip. Kinahanglan na niyang magdali. Karon ra pod sila magkita ni Marlon human sa lima ka buwan. Nalockdown man god kini sa ilang lugar tungod sa pandemya.

“Puno na! Mokabit ka?” pangutana sa konduktor nga mipuwesto sa kinatumyang lingkoranan sa dyip.

Nagduhaduha si Estella. Dili siya haom sa ingon adto nga posisyon. Nag- mini skirt siya ug nagtakong.

“Wala nay bakante sa front seat?” pangutana niya nga gisingot na tungod sa kainit sa panahon.

“Ma’m, duha na ang naa sa atubangan. Kon gadali ka, suksok na lang diha,” abtik nga tubag sa konduktor.

“Bahala na,” ni Estella sa kaugalingon. Ang importante, makaabot siya sa salon. Dugay pod baya magpaestreyt og buhok.

Midutdot si Estella sa dyip. Dili siya puyde nga magyawyaw.

Bisag pandemic, daghan gihapon diay og manakay nga ingon adto kadaghan. Nakaingon siya nga lisod gyod diay mangitag kuwarta.

Milabay ang trenta minutos, nakanaog na siya sa kanto padulong sa salon ni Jona.

Iyang gitarong ang nalukot nga sanina. Mikuha siya og samin ug gitan-aw ang iyang nawong. Gitangtang niya iyang face mask. Mikuot sab siyag liptint og gipahid kini sa iyang ngabil.

Samtang galakaw siya sa kanto, nadungog niya ang paswit sa mga driver sa usa ka vulcanizing shop.

Wala niya kini panumbalinga. Nagdali siya og lakaw.

Pipila ka minuto, nakaabot na siya sa salon ni Jona.

“Hoy, Babaye! Long time no seeeeee!” sa iyang higala nga bayot. Bag-o ra kini nahuman og kurti sa usa ka kostumer.

Usa ka tam-is nga pahiyom ang tubag ni Estella.

“Magpa- blond ko, Bakla.”

“Okay, a. Bet!” sa higala nga gipreparar ang mga himan. Gikuha dayon niini ang tualya unya gisul-ob sa lawas ni Estella. Gipakusgan niini ang aircon ug ang volume sa TV. “Kurtihan pa nato?” niini samtang gihapyod iyang buhok. “Ayaw intawon kay mas gusto niyag taas nga buhok,” ni Estella samtang gigawas ang iphone nga selpon. Nag- surf kini sa internet.

“Wow, kamo gihapon ni Keks? Taray!” sungog sa kaestorya.

Nagpahiyom na sab ang dalaga.

Abtik nga nag- mix og medisina si Jona nga pang- rebond ug pang- color sa buhok. Gipapili niya og kolor si Estella. Paghuman, gisugdan na niya kini og pahid sa buhok sa babaye nga morag mikaging na tungod sa sigeg pa- rebond.

Adunay misulod nga lain nga kostumer sa salon. “Magpakurti ka, Ma’m?” ni Jona sa bag-ong abot nga babaye. Edaran na kini.

“Magpa- foot spa lang,” niini samtang naggunit og selpon. Misiplat kini kang Estella. Nakita ni Estella sa mga mata niini ang pahiyom.

Dugay pa usa mahuman ang pag- rebond. Maong nagkurikuri si Estella sa iyang selpon.

“Hay, ambot, makalagot ning mga kabit!” sa tiguwang nga babaye. Susama kang Estella nagpunay sab kini og tulpoktulpok sa iyang selpon.

Nagpadayon pag- scroll si Estella sa iyang newsfeed.

Naagian niya ang usa ka viral post sa usa ka asawa nga gipangwaragwag ang law-ay nga mga piktyur sa iyang bana uban ang kabit niini.

Gibasa niya ang mga komentaryo sa post. Daghan ang mingingon nga husto ug angay ra daw kuno ang gihimo sa asawa ngadto sa kabit. Ang ubang netizen miingon sab nga ipa-Tulfo na lang daw ang babaye.

“Tagam ang kabit! Uwagang dako!” dugang pa sa tiguwang. “Mamatay na unta tanang kabit!” segunda pa niini.

Gipalong ni Estella ang iyang selpon. Daghan siyag gihunahuna.

Morag eko nga nagbalik-balik sa iyang dalunggan ang giingon sa tiguwang nga mipahawa na ganiha lang.

Human sa upat ka oras, nahuman na gayod ang bayot sa buhok ni Estella. Nag-atubang siya sa samin. Gitan-aw niya pag-ayo ang iyang nawong. Guwapa siya. Bawog iyang pilok. Taliwtiw iyang ilong. Ug nindot iyang ngabil ug ang iyang lawas. Mi- graduate sab siya isip cum laude, adunay trabaho sa usa ka dako nga opisina, apan...

“Ayan, perfect na kas imong date!” komedya ni Jona.

“Yot, puyde ko nimo kurtihan?” pangutana niya sa higala. Mitutok si Jona sa nagsinaw ug estreyt kaayo nga buhok sa babaye. Mitutok si Estella sa iyang repleksiyon sa samin.

Nag-ilogay ang pagpangatagak ang lusok sa mga luha sa iyang mata.

(KATAPOSAN)

“Nakabalita ko nga adunay subastahan dinhi,” matod ni Laga Pigsayu...

“Hay, ambot, makalagot ning mga kabit!” sa tiguwang nga babaye. Susama kang Estella nagpunay sab kini og tulpok-tulpok sa iyang selpon.