Klinton Start: Gawas Sa Teleserye ug Endorsements, Adunay Billboard Sa New York
NAGSUNOD-SUNOD ang mga panalangin nga ming- abot karon sa talentadong batan- ong showbiz personality nga si Klinton Start. Nag- una na niini ang dako kaayo niyang break sa telebisyon sa dihang nahiapil siya sa teleseryeng “The Broken Marriage Vow” sa Kapamilya Network.
Nahiapil sa naasoyng TV series sila si Jodi Sta. Maria, Zanjoe Marudo, Sue Ramirez, Zaijian Jaranilla, Jane
Oineza, Joem Bascon, Bianca Manalo, Angeli Bayani, Rachel Alejandro ug daghan pa kaayo.
Nagagikan kini sa pagdumala nila ni Direk Andoy Ranay ug Direk Connie Macatuno.
Ang “The Broken Marriage Vow” ang giisip nga biggest break ni Klinton sa iyang batan- ong showbiz career. Apan sa wala pa kini, nakabaton na siya og gamayng papel sa “Sandugo” nga ginabidahan nila ni Ejay Falcon ug Aljur Abrenica.
Pursigedo si Klinton nga makab- ot ang iyang pangandoy sa showbiz, maong siya mismo ang nag- audition sa naasoyng teleserye.
Nalakbitan niya ang papel niya sa naasoyng teleserye. Matod pa sa ulitawong giisip nga supremo sa dance floor. “Ang role ko po rito ay si Macky, na isang bully po, bale teammate po ako ni Gio ( Zaijian) at lagi kaming nag- aaway.”
Matod pa niya nga si Zaijian ang kasagaran niyang ikaesena ug labihan niyang nakadayeg niini tungod sa kamaayo ug kabuotan sa maong artista sa Kapamilya Network.
Giangkon ni Klinton nga sa dihang una siyang misangat sa lock- in taping sa maong teleserye, nagsagol- sagol ang iyang gibati.
“Halo- halo po ang naramdaman ko, eh. Pero siyempre ang pinakaano roon, kinabahan po ako dahil ang tagal kong nahinto po, dahil sa pandemic. Kumbaga, parang walang practice sa pag- acting, ganyan…
“Pero sa suporta po ng aming mga direktor na sina Direk Andoy Ranay at Direk Connie Macatuno, kinaya naman po. Kaya sobrang thankful po ako sa kanilang dalawa,” ni Klinton pa nga mapahiyomong naghinubay.
Maoy nag- unang panalangin kaniya nga mamahimong modelo sa hapin sa isyu sa Disyembre sa Aspire Magazine, diin ang mismong publisher niining Ayen Castillo ang mipili kang Klinton.
Katipik sa mahimong kinitaan niini adto mopaingon sa charitable institution nga Child Haus.
Sa miaging Pebrero, usa ka bag- ong panalangin ang nakab- ot ni Klinton sa dihang nakabaton siya og billboard sa New York, USA.
Nagpadayag siya sa naghingaping kalipay niining
butanga ug ingon sa dili makatuo nga mahatagan siya og sama niining kahigayonan.
Malipayon kaayo ang iyang pagpadayag,
“Yes po, panibagong blessing po ito na talagang nakaka- overwhelm, ang magkaroon kami ng billboard sa New York.
“Iyon pong billboard, parang ini- inspire namin ang mga nangangarap na maging model, nangangarap na maging artista… iyon po ang parang ipino- promote namin at message ng aming billboard.”
Gawas sa New York, makabaton usab og billboards si Klinton sa Tomas Morato Avenue, Quezon City ug sa EDSA, Buendia.
Ang labing bag- ong panalangin kang Klinton mao ang nagsunod- sunod nga endorsements na usab. Lakip na niini ang Swiss Dental Clinic, Ortiz Group of
Skin Clinics, X. Fitness MNL, ug ang CN Halimuyak Pilipinas.
Sinugdanan pa lang kini sa maayong mga nanghitabo sa showbiz career ni Klinton ug dili ikahibulong kon padayon nga nagbandira ang iyang ngalan paingon sa pagkab- ot sa iyang mga pangandoy sa kinabuhi. —
ANG bulan sa Marso, partikularmente ang petsa otso sa maong bulan, usa ka makahuloganon kaayo nga panahon alang sa kababayen-an dili lang dinhi sa Pilipinas kondili hasta sa tibuok kalibotan. Kini sanglit ang Marso 8 mao man ang pagtimaan sa gitawag nga Adlaw sa Kababayen-an, samtang ang tibuok bulan sa Marso mao usab ang gisangoran nga Bulan sa Kababayen-an. Kining maong mga kasaulogan nagsilbing pagpasidungog sa mahinungdanong mga tampo sa kababayen-an ngadto sa katilingbanong pag-uswag ug paningkamot alang sa katilingbanong kaangayan ug pangkalibotang kalinaw, ug ingon usa ka agianan sa pagpahiamgo ug paghingusog sa padayong pakigbisog kalambigit sa mga problemang gisagubang ug pagpabarog sa tawhanong mga katungod sa kababayen-an.
Niadtong ulahing bahin na sa katuigang 1980, nagsugod dinhi sa atong nasod ang opisyal nga pagtimaan sa Adlaw sa Kababayen-an. Apan maingon nga karaan na kini nga kasaulogan sa ubang bahin sa kalibotan, partikular sa Amerika ug Uropa, diin sa sinugdan hugot kining nahilambigit sa mga kalihokan alang sa mas maayong kahimtang sa pagpanarbaho, pagwagtang sa diskriminasyon, pagkab-ot sa kababayen-an sa katungod nga mobotar ug maghupot og katungdanan sa pangagamhanan, ug pagbatok sa gubat.
Ang maong matang sa kasaulogan unang nahitabo niadto pang tuig 1909 didto sa Estados Unidos sa Amerika, subay sa usa ka deklarasyon sa Socialist Party of America. Hinuon, ang maong kinaunhang Nasodnong Adlaw sa Kababayenan sa Estados Unidos nahitabo sa petsa 28 sa Pebrero o sa kataposang Domingo sa maong bulan. Ug nagpadayon ang pagtimaan sa maong adlaw sa matag kataposang Domingo sa Pebrero hangtod sa tuig 1913.
Nianang tuig 1910, gihimo ang ikaduhang International Conference of Working Women didto sa Copenhagen, Denmark. Gitambongan kini sa kapin 100 ka babaye nga nagrepresentar sa mga unyon, mga sosyalistang partido ug mga kapunongan sa mga mamumuong babaye (lakip na ang tulo ka babaye nga unang napili sa parlamento sa Finland) gikan sa 17 ka nasod. Sa maong panagtigom, gisugyot ni Clara Zetkin (ang pangulo niadto sa Women’s Bureau sa Social Democratic Party sa Alemanya) ang pagpahigayon og Internasyonal nga Adlaw sa
Kababayen-an nga dungang pagasaulogon sa tanang nasod sa samang adlaw sa matag tuig. Ang maong sugyot gikahiusahan sa pag-uyon sa tanang nanambong sa panagtigom. Ug didto nahimugso ang Internasyonal nga Adlaw sa Kababayen-an.
Sa misunod nga tuig sa 1911 gisaulog sa unang higayon ang Internasyonal nga Adlaw sa Kababayen-an subay sa gikauyonan didto sa Copenhagen sa milabay nga tuig. Dungan kining gipahigayon sa mga nasod sa Austria, Denmark, Alemanya ug Switzerland niadtong petsa 19 sa Marso diin kapin sa usa ka milyon ka babaye ug lalaki ang misalmot sa mga rali nga nag-awhag alang sa katungod sa mga babaye sa pagtrabaho, pagbotar, pagpangatungdanan sa gobyerno ug pag-undang sa diskriminasyon.
Apan wala ray semana human sa maong kasaulogan, nahitabo nianang Marso 25 ang dakong sunog sa Triangle Shirtwaist Company, usa ka pabrika sa mga sinina didto sa Siyudad sa New York, diin 146 ka trabahante nga kadaghanan migranteng kababayen-ang Italyano ug Hudeyo ang namatay gawas pa sa 78 nga uban nga naangol. Kini nga katalagmang industriyal, ang kinagrabehang nahitabo sa Siyudad sa New
Matod pa, ang maong adlaw usa ka kahigayonan alang sa pagrebyu sa nakab-ot nga pag-uswag sa kababayen-an dinha sa ilang pagpakigbisog alang sa kaangayan, kalinaw ug kalamboan. Oportunidad usab kini aron maghiusa, maglambigitay ug molihok alang sa makahuloganong kausaban.
York ug usa sa labing grabe sa kasaysayan sa Amerika, mipahiamgo sa publiko sa pait ug makuyaw nga kahimtang sa pagpanarbaho nga gisagubang sa mga mamumuo niadtong panahona. Maingon nga kini nakakadlit sa mas hugot nga hiniusang paningkamot batok sa dili-maayong kahimtang sa pagpanarbaho ug sa uban pang dili-makataronganong nahiagoman sa mga mamumuo, ilabi na sa kababayenan. Tungod niini, nahimong pokus sa mingsunod nga mga pagsaulog sa Internasyonal nga Adlaw sa Kababayen-an ang mga isyu sa kahimtang sa pagpanarbaho ug pamalaod alang sa mga mamumuo kauban ang pakigbisog alang sa paghatag sa kababayen-an sa katungod nga mobotar ( right of suffrage) ug mogunit og katungdanan sa gobyerno.
Sa laing bahin, nianang 1913 unang gisaulog sa kababayenang Ruso ang Internasyonal nga Adlaw sa Kababayen-an.
Ang maong pagsaulog nga gihimo sa petsa 23 o kataposang Domingo sa Pebrero nahimong kabahin sa ilang kampanya alang sa kalinaw taliwala sa nagkadakong hulga sa Unang Gubat sa Kalibotan. Niining tuiga usab nasabotan nga ang Internasyonal nga Adlaw sa Kababayen-an pagasaulogon na sa matag Marso 8 sa bag-ong kalendaryong Gregorian (nga katugbang sa Pebrero 23 sa karaang kalendaryong Julian). Pagkasunod tuig (1914), mas daghang kababayen-an sa mas daghang nasod sa Uropa (apil na sa Englatera) ang mingsalmot sa mga kasaulogan sa Internasyonal nga Adlaw sa Kababayenan aron pagkampanya batok sa gubat ug pagpadayag sa panaghiusa sa kababayen-an.
Nianang tuig 1917, ang kababayen-ang Ruso nagsugod og welga alang sa “Pagkaon ug Kalinaw” (Bread and Peace) atol sa Adlaw sa Kababayen-an isip pagpadayag sa ilang pagbangutan alang sa kapin duha ka milyon nga sundalong Ruso nga nakalas sa Unang Pangkalibotang Gubat. Ang maong welga milungtad og upat ka adlaw ug misangpot sa pagluwat sa trono sa tsar (emperador) ug pagbarog sa Probisyonal nga Kagamhanan nga mihatag sa kababayen-an og katungod nga makabotar.
Human sa Unang Gubat sa Kalibotan, padayong gitimanan ang Adlaw sa Kababayen-an matag Marso 8. Apan ang kasagaran nga gatimaan niini mao ang mga pundok o partidong sosyalista ug ingon man mga nasod nga sosyalista o komunista.
Ang Nagkahiusang Kanasoran (United Nations o UN) mideklarar sa tuig 1975 isip Internasyonal nga Tuig sa Kababayen-an. Sa unang higayon, gisaulog sa UN ang Marso 8 isip Internasyonal nga Tuig sa Kababayen-an niadtong 1975. Paglabay sa duha ka tuig, ang Kinatibuk-ang Asembleya (General Assembly) niini misagop og resolusyon nga nagproklamar og United Nations Day for Women’s Rights and International Peace pagasaulogon sa mga membrong estado sa bisan unsang adlaw sa tuig subay sa ilang tagsa-tagsa ka makasaysayanon ug nasodnong mga tradisyon.
Sumala sa maong resolusyon, dunay duha ka katarongan alang sa paggahin og adlaw alang sa pagsaulog sa kababayen-an sa kalibotan. Una, aron pag-ila sa kamatuoran nga ang pagkabot sa kalinaw ug katilingbanong pag-uswag ug ang hingpit nga pagtagamtam sa mga tawhanong katungod ug batakang mga kagawasan nagkinahanglan sa aktibong pagsalmot, pagkapatas ug paglambo sa kababayen-an. Ikaduha, aron pag-ila sa tampo sa kababayen-an sa pagpalig-on sa internasyonal nga kalinaw ug seguridad. Matod pa, ang maong adlaw usa ka kahigayonan alang sa pagrebyu sa nakab-ot nga pag-uswag sa kababayen-an dinha sa ilang pagpakigbisog alang sa kaangayan, kalinaw ug kalamboan. Oportunidad usab kini aron maghiusa, maglambigitay ug molihok alang sa makahuloganong kausaban.
Dinhi sa Pilipinas, tuig 1988 dihang gipagawas sa Kamara de Representantes ang usa ka Resolusyon (Numero 20) nga nagtakda sa Marso 1988 ug sa matag bulan sa Marso sa sunod nga katuigan isip “Bulan sa Papel sa Kababayen-an sa Kasaysayan” (Women’s Role in History Month). Tinguha sa maong resolusyon ang “paghatag og kabug-aton sa narekord ug wala marekord nga daghang makasaysayanong tampo sa kababayen-ang Pilipino gikan sa nagkalainlaing hut-ong, tinuohan ug kaliwat ngadto sa pagtubo ug kusog sa nasod.” Nianang sunod tuig (1989), gipagawas sa Kongreso ang Akta Republika Numero 6989 nga nagdeklarar sa Marso 8 sa matag tuig isip usa ka espesyal nga tingtrabahong pista opisyal ( special working holiday) nga pagatawgon og Nasodnong Adlaw sa Kababayen-an (National Women’s Day). Nianang tuig 1998 (Marso 17) pod, gipagawas ni Presidente Corazon Aquino ang Proklamasyon Numero 227 nga nag-awhag sa tibuok nasod sa pagpahigayon sa mga kalihokan sulod sa bulan sa Marso sa lainlaing kalihokan aron pagtimaan sa Bulan sa Papel sa Kababayen-an sa Kasaysayan.
Apan ang medyo ulahing pagkasakay sa Pilipinas sa tren sa pagsaulog sa Adlaw sa Kababayen-an wala magpasabot nga naulahi usab ang kababayen-ang Pilipino sa pakigbisog alang sa ilang mga katungod ug pagpanginlabot sa katilingbanong mga kalihokan.
Pananglitan, dihang gisagop niadtong 1935 ang Konstitusyon nga nag-establisar sa Komonwelt sa Pilipinas, ang Artikulo V niini naghatag lang sa katungod sa pagbotar ngadto sa mga lalaking lungsoranon kinsa nag-edad og 21 anyos pataas ug makamaong mobasa ug mosulat. Gitakda usab niini nga Artikulo nga ang mga babaye hatagan lang sa katungod sa pagbotar kon dili mokubos sa 300,000 ka kalipikadong kababayen-an ang mobotar uyon niini dinha sa usa ka plebisito nga ipahigayon sulod sa duha ka tuig gikan sa pagsagop sa maong Konstitusyon.
Sugod sa 1933, gihatagan na og katungod sa pagbotar ang kababayen-an sa Pilipinas. Apan tungod sa nahisgotang probisyon sa Konstitusyon, gikinahanglan nilang maningkamot pag-usab alang sa samang katungod. Ubos sa pagpangulo sa iladong mga kababayen-an sama nila ni Rosa Sevilla de Alvero, Concepcion Felix de Calderon, Constancia Poblete, Purificacion “Pura” Villanueva Kalaw, Paz Mendoza Guazon, Pilar Hidalgo Lim, ug Josefa Llanes Escoda, gilusad ang usa ka kampanya alang sa pagkab-ot pag-usab sa katungod sa pagbotar. Dihang gihimo ang natakdang plebesito nianang 1937, mingkabat sa 447,725 ang kababayen-ang mibotar pabor sa maong katungod— labaw pa kini sa 300,000 nga gilatid sa Konstitusyon.
Bisan niadtong panahon kanus-a kolonya pa sa Espanya ang Pilipinas, ubay-ubay na ang babayeng Pilipino nga mingdala og mahinungdanong papel sa pakigbisog alang sa kagawasan sa nasod, sama nila ni Gabriela Silang, Gregoria de Jesus, ug Melchora Aquino. Sa Kabisay-an, dinha usab si Teresa Magbanua, Nazaria Lagos ug uban pa.
Dihang gisakop ang Pilipinas sa mga Hapones, wala usab papiri ang kababayen-ang Pilipino sa pag-apil sa pagsukol batok sa mga manunulong. Gawas sa nadungog nga mga babayeng komander sa Hukbalahap, duna usay kababayen-ang Bisaya nga nagpakita sa ilang kaisog sa natad sa panggubatan: usa niini mao si Nieves Fernandez nga maestra sa Tacloban kinsa nahimong komander sa mga gerilya sa Leyte.
Sa misunod pang kapanahonan, daghan pang ubang kababayen-ang Pilipino ang mingsalmot ug nangulo sa mga paningkamot sa lainlaing natad alang sa pagduso sa kaayohan dili lang sa kababayen-an kon dili hasta sa nasod ug katilingban sa kinatibuk-an.
Tungod sa maong mga panlimbasog, daghan nang pag-uswag sa mga katungod ug kahimtang nga natagamtam sa kababayenang Pilipino sa kasamtangan. Anaa nay mga balaod, organisasyon ug ahensiya nga nagapanalipod kanila gikan sa pagpanaogdaog ug nagaabag aron makapahimulos sila sa lainlaing oportunidad alang sa edukasyon, panglawas, panginabuhian ug pag-apil sa politikanhong mga kalihokan.
Kining tanang kaayohan, kabulahanan, ug kahigayonan nga natagamtam karon sa kababayen-an mao ang gisaulog ug padayong gipakigbisogan gan dili lang atol mismo sa Adlaw sa Kababayen-an kondili sa m matag adlaw sa atong katilingbanon ug