Bisaya

Ang Gahom sa Bayrus, Mipaubos Kanato

- Ni JOVANIE B. GARAY

NGANONG magpabakun­a man kuno ko nga ang gobyerno wa man mag-ingon nga ilang luwason ang panginahan­glan sa pamilya kon pananglit mamatay ang gibakunaha­n? Ang bakuna dili ikagaranti­ya nga dili na matakdan sa bayrus ang tawo; 98% sa gitakboyan sa bayrus, makarekobe­r ra sa iyang gibati; walay kaseguroha­n kon unsay mahitabo sa gibakunaha­n gikan lima hangtod napulo ka tuig; ang mga eksperto pirmeng masorpresa sa kinaiya sa bayrus, hinungdan nga posibleng dili epektibo ang bakuna; ug milahutay ang akong kaugalingo­n gikan sa tuig nga mingkatag ang bayrus, 2019 hangtod karon, puyra buyag.

Kining mga butanga maoy akong pirmeng itubag kon dunay mangutana nako kon nagpabakun­a na ba ko. Nahimo kong tawo sa daghang personal nga prinsipyo base sa kaugalingo­ng panabot sa pandemya.

Duna poy moingon nga bitaw, Sir, no, mahadlok gyod ko magpabakun­a, uy! Wa ta kabalo unsay

mahitabo gyod. Paminaw nako, daghang hunahuna nga ming-uyon sa akong kaugalingo­ng panabot. Wala ko mag-inusara niining klase sa baroganan nga inato— layo sa panlantaw sa mga eksperto sa siyensiya.

Sa unibersida­d nga akong gitudloan, tingali ako na lang ang wa pa gyod magpabakun­a. Diha pa koy gikahinabi­ng amigo nako sa trabaho ug nabakunaha­n na sab siya. Ako siyang gipangutan­a unsay iyang rason nganong nagpabakun­a siya. Matod niya, kinahangla­non niyang magpabakun­a tungod kay usa siya ka nurse. Ug sa dihang ako siyang giingnan sa mga posibilida­d matod pa niya, sakto pod nang imoha, Sir da, wa ko kahunahuna anang mga butanga. Kay lagi siya naobligar lang ang kaugalingo­n ubos sa mando sa kagamhanan.

Daghang rason kon dili nato gustong buhaton. Ang pagpabakun­a usa ka hamtong nga desisyon sa imong kaugalingo­n. Dili malalis nga inubanan kinig kahadlok tungod kay lubog ang dalan sa ugma, kon unsay mahitabo human sa pagbakuna.

Septiyembr­e 9, 2021, nagpositib­o kos bayrus. Ang resulta migawas human nagpositib­o ang akong asawa kinsa nagmabdos sa among unang anak nga babaye. Kinsa may akong basolon sa among sitwasyon? Wala. Nagtuo ko nga ako ang unang gitakboyan sa maong bayrus dayon ang akong asawa. Ako man maoy maggawas-gawas sa panimalay, nga bisan pag pila ka doble ang imong facemask ug bisan pag kinabag-an nga faceshield ang gamiton, duna gyoy agianan ang bayrus sa imong lawas. Naingon kinig bitin, nga kon masigo na gani ang ulo sa gamayng lungag, haom na sab ang iyang tibuok lawas. Sa laktod nga estorya, wa gyod kitay dag-anan ning klase sa pakigharon­g.

Human sa katorse ka adlaw nga quarantine sulod sa among panimalay, ang mga mosunod maoy akong naamgohan:

1. Kon ang bayrus gimugna man sa tawo o balos sa kinaiyahan, kini nabuhi sama kanato. Nan, kon kinsay isog, siya ang magpabilin­g mobarog sa kalibotan.

2. Ang bayrus di makita ug ang tawo way gahom nga panalipdan ang iyang kaugalingo­n gawas sa mga tambag gikan sa mga eksperto.

3. Ang pinilosopo­ng rason dili intelihent­e panahon sa pandemya ug sukwahi kini sa siyensiya sa medisina.

4. Ang pakighinab­i sa labawng makagagaho­m, tinubdan sa kusog og grasya sa kinabuhi.

5. Ang kinabuhi sa tawo, madato man o pobre, managsama ray paingnan— ang kamatayon.

Ipaubos ang kaugalingo­n ug ihatag sa mga eksperto ang sulbad sa pandemya.

Kining klase sa desisyon nga naingon kitag gibiyaan sa ngitngit nga langob. Dagan hapit tulo na ka tuig kitang nakigharon­g sa maong bayrus, ug kini mopadayon hangtod kitang tawo masupilon. Kon walay pagpaubos, dili kita molampos. (KATAPOSAN)

Ang pagpabakun­a usa ka hamtong nga desisyon sa imong kaugalingo­n. Dili malalis nga inubanan kinig kahadlok tungod kay lubog ang dalan sa ugma, kon unsay mahitabo human sa pagbakuna.

 ?? ??
 ?? ??
 ?? ??

Newspapers in Cebuano

Newspapers from Philippines