Piktos sa Balak nga “Di Tanang Gipugas Binhi”

di tanang gipugas binhi ipugas daw ang usa ka kumo nga bugas sa banika, siguradong dili mabuhi, dugokon ra kini’s mga insekto, hakoton ra sa mga kugihang hulmigas…

Pahimangno: Gitago ang ngalan sa awtor ning balaka. Ang unod niining klase sa paghukngay usa ka personal nga kritisismo sa tagsulat.

SA balak nga nag-ulohag “di tanang gipugas binhi” usa ka igmat nga balak. Apan una ko molabyog sa unahan ning balaka, tugoti usa ko ninyong motimbaya og Happy World Poetry Day. Matod pang Pareng Google, lakbitestorya, ang Marso 21 maoy gipili sa UNESCO isip adlaw sa mga balak sa tibuok kalibotan niadtong ika-30 nga General Conference sa Paris tuig 1999. Karong adlawa ang timaan sa pagkahiusa sa pagsuporta sa nagkadiyang poetic expressions, ang atong musa diha sa balak aron mas molambo kini nunot sa hagit sa panahon, ilabi na diha sa pag-ugmad sa atong pinulongang Binisaya.

Kon unsaon nato pagselebrar ning adlaw sa mga balak, kinahanglang sundon ang resita:

1. Tomar sa link nga giresita sa Sunday Club kausa sa usa ka semana.

2. Tomar sa lecture sa banggiitang mga mamumulong ug kritiko, pampahimsog sa kasingkasing ug kaunoran;

3. Tomar sa mga tigmo ug trivia, pampapiskay sa matag alambre sa hunahuna;

4. Ipabuhagay ang imong kalipay kun kapungot sa kalibotan pinaagi sa pagbasa og balak;

5. Ayg kalimot og panihapon aron himsog gihapon; 6. Pagkaugma, tomar sa imong paboritong mga balak gikan sa sulod o gawas sa nasod;

7. Iehersisyo ang mga tudlo sa pagsuwat sa imong kaugalingong balak;

8. Kinahanglang mentenans ang mga resita aron di mosaka ang dugo sa utok.

Ug nganong dili man mahimong igmat ang balak nga, “di tanang gipugas binhi” nga naghulagway man kini og pagkaon sa kalibotan? Sa ulohan pa lang daan ning balaka, naghambin kinig daghang sanga sa kahulogan. Mamahimo man kining pulong nga ‘binhi’ og dili literal nga kahulogan sa ‘liso’ nga binhi sa pagpananom; puyde sab kining mahimong binhi isip ‘mensahe’ nga gipugas sa utok sa tawo sa usa ka magtutudlo.

Atong mahinumdoman nga mismo sa Bibliya, migamit man si Kristo niining klase sa pagpanudlo ngadtos iyang mga tinun-an, kining sambingay. Kon dili ta suheto sa paghulagway gikan sa gagmay hangtod sa dagkong mga butang, morag dili gyod masuwat ang sambingay. Ang sambingay man god, kon imong mabantayan, puno sa daghang kahibulongan. Usa man ni ka linya sa pilosopiya nga kanunay kang awhagon sa pangutanang: ngano, ngano, ngano? Lagmit, ang sambingay, para nako maoy kinatumyang kahibalo sa tawo. Kon sa tanom pa ni, ang sambingay maoy udlot ug gamot. Kon unsa kahabog ang udlot mao sab ang kalawom sa gamot. Dinhing prinsipyoha sa pangisip nahimo ang sambingay. Kon mabaw og salabotan ang tawo, di gyod siya makahimo sa pagsabot— magkatibulaag ang hunahuna.

Atong dawaton ang prinsipyo sa panabot nga ang balak usa ka sambingay. Atong minyoon ang duha ka pulong sa BALAKSAMBINGAY. Niining tungora makapasar siya sa pormalismong katuyoan sa balak:

1. Lig-on ang metapora – ang metapora sa binhi, sa bisan asang suok sa hunahuna nagbaton kini og daghang comparison (butang ikapanag-ing sa butang; ideya sa butang; pagbati sa butang)

2. Tago ang mensahe – tataw ning balaka nga gitagoan ang mensahe

3. Dagayday sa hunahuna – nakapasar sa literal nga bahin sa panabot

Por da sik ob kritisisim, dont rayt da obyus. Eksampol nga mga linya: Kugihang hulmigas

Para nako, lig-on ning balaka sa moralismong katuyoan. Akong sugyot sa magbabalak nga nindot sab kulitogon ang didactic poetry. Kini tungod kay dinhi sa iyang balak, nakita nako ang iyang sensibilidad sa pagpanudlo.

Sa pagtulun-an bitaw sa libro ni Mateo sa Parable of the Sower, dihay tawo nga nagtanom og binhi (nga mirepresentar nga tawo mao ang Ginoo ug ang binhi mao ang mensahe). Ug dihay mga binhi nga nahagbong sa agianan ug gipangaon sa mga langgam (nga mirepresentar nga ang langgam mao ang yawa ug ang mga binhi nga naas agianan mao ang mga tawo nga naminaw sa pulong sa Diyos apan nawala, nagkatibulaag).

Ang buot ipasabot nga dili tanang gipugas binhi. Sulbad!

(KATAPOSAN)

Lagmit, ang sambingay, para nako maoy kinatumyang kahibalo sa tawo. Kon sa tanom pa ni, ang sambingay maoy udlot ug gamot. Kon unsa kahabog ang udlot mao sab ang kalawom sa gamot. Dinhing prinsipyoha sa pangisip nahimo ang sambingay. Kon mabaw og salabotan ang tawo, di gyod siya makahimo sa pagsabot— magkatibulaag ang hunahuna.