Tunglo Sa Kahakog
GIDALA na lang gyod ni Arturo si Aurora sa ospital dihang nagkurog na kini tungod sa hilanat nga mitakboy mga duha na ka adlaw ang nakalabay. Nauwanan man god ang iyang asawa usa ka gabii niana dihang mipauli kini gikan sa Carbon diin nagtrabaho kini sa usa ka kan-anan isip silbedora. Nagsakay og traysikad si Aurora gikan sa Carbon hangtod sa Barangay Suba diin nahimutang ang ilang gipuyan nga barungbarong. Gikan sa karsada nga gihunongan sa traysikad naglakaw pa si Aurora og mga dosentos metros una pa moabot sa ila. Daan na siyang nabasa samtang nagsakay sa traysikad tungod sa kakusog sa ulan ug misamot katumog ang iyang sinina samtang naglakaw paingon sa interyor sa lugar sa mga eskuwater. Ug nianang gabhiona gihilantan siya. Gipatomar ni Arturo si Aurora og parasetamol ug nahumpay ang hilanat ni Aurora. Apan pagka tungang gabii, nabati ni Arturo ang saguysoy nga pag-ubo ni Aurora. Iyang gihikap ang agtang niini ug gibati niya ang kainit. Gibalikan si Aurora sa iyang hilanat ug giubanan pa og ubo.
“Gitugnaw ko, Art! Bukoti kog habol!” ni Aurora. Gisunod ni Arturo ang hangyo ni Aurora.
Pagkasunod adlaw, wala motrabaho si Aurora. Nagpadayon ang iyang hilanat nga giubanan sa saguysoy nga ubo, bisan og nagsige siyag tomar og tabletas. Tibuok gabii nga nagtukaw si Arturo sa pag-alagad sa iyang asawa.
Ug karong buntaga, gidala ni Arturo si Aurora sa ospital. Didto sa emergency room may doktor nga miatiman dayon kang Aurora.
“Kinahanglan iadmit siya, Sir,” matod sa doktor. “May pulmonya siya.”
“Pila kahay ideposito nako, Dok, aron maadmit siya?” ni Arturo.
“Bisan diyes mil okey na.”
Natuk-an sa iyang laway si Arturo pagkadungog niya sa pulong sa mananambal. Wala silay tinigom nga motukma sa maong kantidad. Usa lamang siya ka pahinante sa kompaniya sa konstruksiyon. Gamay da siyag suhol. Maayo man gani nga ang suweldo ni Aurora nakabangkilya alang sa ilang inadlaw nga panginahanglan. Wala pa hinuon silay anak. Mikalit og kalabad ang iyang ulo. Pagkataudtaod misantop sa iyang hunahuna si Tiya Melya niya, maguwang sa iyang mitaliwan na nga amahan. Retiradong kawani sa Dakbayan sa Sugbo ug nagdawat og dakodakong pensiyon sa GSIS ug biyuda na. May bugtong anakbabaye nga nars nga atua sa Canada magtrabaho. Nagpautang kini og five-six sa mga negosyante sa Carbon. Nakapahiyom siya. Dili tingali makabalibad kaniya ang iyang iyaan. Pag-umangkon god siya! Si Tiya Melya suod sa iyang Papa David niadtong buhi pa kini. Unya nahinumdoman pod niya nga may hulam siyang salapi sa iyang iyaan nga wa niya kabayri.
“Pasayloa ko, Dong, nga wa koy ikapahuwam nimo. Ang kuwarta ko tua na tanan sa mga suki ko sa Carbon,” matod ni Tiya Melya.
“Di ko motuo, Tiya,” ni Arturo nga mitingsi.
Nahibawo siya nga dawo ug hakog ang iyang iyaan, labi na sa ilang mga paryenteng kabos. “Hibawo ko, naay daghan diha sa imong kaban nga giagup-opan na tingali.”
“Wa na lagi!” singgaak ni Tiya Melya nga misulinga kang Arturo. “Nahinumdom diay ko, may utang ka pa nga wa kabayri, usa ka libo! Nus-a ka mobayad?”
“Unya na kon maluag-luagan mi. Pero pahuwama ko karon og ideposito sa ospital aron maadmit si Aurora.
Sige na tawon, Tiya!” pakiluoy ni Arturo nga kahilakon.
“A, wala! Kagahi ba nimog ulo pasabton!” misingka si Tiya Melya.
Wala na makapugong si Arturo sa iyang gibati. Naglagot siya sa kahakog sa iyang iyaan.
“Hakog ka, Tiya Melya! Wa kay kaluoy bisan sa imong kaugalingong pag-umangkon nga kabos! Mamatay ka unta karon dayon!” Gitunglo ni Arturo si Tiya Melya niya.
Kalit nga nasulimbad ang mga mata ni Tiya Melya pagkadungog niya sa mga pulong ni Arturo. Hugot nga mitutok siya kang Arturo. Unya gidapo niya ang iyang mga palad sa iyang dughan samtang naghinga-hinga, daw naglisod pagginhawa. Unya natumba siya. Giatake sa kasingkasing.
Migawas si Arturo sa balay ug nagpakitabang sa mga silingan ni Tiya Melya. May mitawag og ambulansiya. Mikuyog si Arturo sa ospital diin gideklarar sa doktor nga dead on arrival ang iyang iyaan. Matod sa doktor, massive heart attack ang nahiagoman sa iyang iyaan.
“Gipasaylo tika, Tiya, nga wa mopahuwam nako og salapi aron ideposito sa ospital aron maadmit si
Aurora. Pasayloa sab ko nga mitunglo kanimo tungod sa akong kahiubos ug kalagot,” hagawhaw ni Arturo nga nagpugong sa iyang mga luha.
Mibalik si Arturo sa ospital diin didto pa si Aurora sa emergency room. Gisultihan niya ang doktor nga wa siyay salapi nga ikadeposito aron maadmit ang iyang asawa.
“Okey ra nga adto siya sa inyo magpaayo. Resitahan ko siya sa mga tambal nga imong paliton alang sa iyang sakit,” matod sa doktor.
Aron makapalit og tambal para sa iyang asawa, giprenda ni Arturo ang ilang mga selpon, relo ug mga kuwentas sa ahensiya. Wala na siya maghunahuna sa iyaan niyang hakog.
Sa paglabay sa usa ka semana, nahibaw-an niya nga ang mga pag-umangkon sa bana sa iyang Tiya Melya maoy nag-asikaso aron kini ikahatod sa iyang pahulayanang dayon.
(KATAPOSAN)
Naghingapin ang kahakog sa iyang Tiya Melya. Ug ang tunglo ni Arturo mihampak sa iyang iyaan dihadiha…