Bisaya

Miracle Tree: Nakasalbar Sa Akong Pag-umangkon

- Ni NARCISO CAPAROSO

PULOS bahin sa kanser kining akong gisulat karon. Tungod kay ang kadaghanan sa pasyente sa sakit nga kanser wala makabatog alibyo didto sa gidangpan nilang mga tambalanan. Tungod kay ang mga doktor nga Pilipino morag wala gayod mahibawo kon unsa ang labing epektibo nga pagtambal sa maong sakit sa mga tawo.

“There is no medicine in the drug store for cancer. Because cancer had different causes. So there is no medicine develop for cancer. The only remedy to cure cancer is by operation.

But when cancer has already develop to an advance stage, only the will of God can save the patient or goodbye,” maoy pahayag sa 72 ka espesyalis­tang doktor nga Amerikano nga nagtambaya­yong pagpagawas sa duha ka volume nga librong Health & Wellness sa Time ug Life Magazine nga sikat kaayo didto sa Amerika.

Maoy hinungdan nga operahan dayon sa mga doktor nga Amerikano ang pasyente nga may kanser. Kay kon nakalamay na ang sakit, dili na sila motambal. Kay matod pa nila ang Ginoo na lang kunoy makahukom kon salbaron ba ang pasyente o paadtoon na sa kalibotan nga walay kulon.

Apan ang mga doktor nga Pilipino dili moopera. Mao ray himoon ang sigeng pagtambal-tambal. Bisan nahibawo sila nga ang gigamit nilang mga tambal dili alang sa kanser. Morag wala lang nila hunahunaa ang pangandoy sa pasyente nga makalingka­was sa giantos nga balatian. Kay kinahangla­ng operahan unta dayon ang pasyente samtang ang kanser mao pa lay pagsugod, wala pa makalamay aron seguradong masalbar sa maong mapintas nga sakit.

Morag mao ray gusto sa nagtambal nga mga doktor ang pagpanapi. Makabatog maayong kita. Kay ila ra mang papaulion ang pasyente kon dili na makaantos sa kadako na sa gasto sa nagkagrabe nilang sakit. Mao kana ang nahitabo sa kadaghanan­g may sakit nga kanser dinhi sa atong nasod. Morag sakit kaayong palandongo­n.

Duna man tuoy moopera apan mapudlong hinuon dayon ang pasyente kay mao pa man hinuoy pag-opera kon grabe na ang sakit. Kay ila man lang laging tambal-tambalan una ang pasyente.

Kay ang kanser lagi maoy sakit nga lisod tambalan. Kay wa man lagiy mga tambal sa kanser nga mapalit sa mga botika. Kay wala lagiy nahimong mga tambal sa kanser tungod kay may daghang hinungdan o causes nga kadaghanan may kalabotan sa atong mga kinaiya ug hilig, sa atong kinaiyahan o kalikopan, panginabuh­i ug bisyo nga makadaot kon patuyangan. Sama sa panabako ug pag-inom kanunay og isog nga mga alak.

Ilabi na sa mga babaye diin ang sakit nga kanser komun o morag kaluha nila. Kay dali kaayo silang takboyag kanser sa suso ug matris.

Hinuon ang kanser sa matris nihit kaayong modangat kanilang mga batan-ong babaye. Adto ra kini kasagarang modangat sa mga babayeng hamtong.

Samtamg ang kanser sa suso o tutoy modangat sa mga babayeng batan-on ug hamtong. Sama sa nahitabo sa usa nako ka dalagitang apo. Usa ka adlaw naabtan nako sa ilang balay nga naghilak si Maimay, ang inahan. Tungod kay si Inday Angeli may kanser sa suso nga naghubag na pag-ayo. Ang atngal hapit na matangtang maoy hinungdan nga taas kaayo ang hilanat sa akong apo.

Ug suwerte kaayo nga niadtong panahona may daghan

akong tanom nga comfrey nga epektibo kaayo alang sa kanser. Akong gipainom si Inday og tunga sa basong linaga sa buntag, udto ug hapon lakip ang paghunad. Dangtag pila lang ka adlaw mikupos na ang hubag. Mao nga sulod lang sa usa ka semana, nahibalik ang maayong kondisyon sa akong apo, wala nay hilanat ug ang naghubag nga suso nahibalik na sa hustong porma lakip ang atngal nga diriyot na untang matangtang.

Samtang ang nahitabo sa pag-umangkon nakong si Ailen lahi. Nawala na man god ang epektibo kaayo nakong tanom nga comfrey. Gidagmalan sa kanahang babaye nga nahiabot sa akong pinuy-anan. Maoy hinungdan nga si Ailen didto na lang midangop sa doktor nga migamit sa naandan nilang paagi sa pagtambal sa mga babaye nga may kanser sa matris ug suso: chemothera­py.

Apan si Ailen dili makalahuta­y. Kuyapan kanunay matag sesyon niya sa chemo. Maong wala gayod matigayon ang mahinungda­non kaayong pagtambal. Maong gihunong na lang. Kay mao man gayod kanay bugtong gigamit sa mga doktor nga Pilipino pagtambal sa mga kanser sa suso ug matris— chemothera­py.

Unya kay dili man lagi makalahuta­y si Ailen— kuyapan. Maong gitugyan na lang niya ngadto sa atong Magbubuhat ang iyang kapalaran kon buhion pa ba siya o gudbay Pinas na.

Ug didto nasangpit ni Ailen ug sa tibuok niyang pamilya ang panabang sa Ginoo ug tanang santo ug santa dinhi sa kalibotan ilabi na gayod ang kaluoy sa labaw natong Magbubuhat.

Ug suwerte kaayo nga morag gidungog gayod ang iyang mga pangaliyup­o ni Ailen. Kay usa niana ka adlaw, may nahiabot nga bisita niyang wala gayod damha kay wala niya igkita sulod sa dugayng panahon, si Patricia.

“Suod kaayo kami si Ailen kaniadto sa among pageskuyla. Apan sukad sa among pagtapos, wala na kami magkita kay lagyo ang among mga trabaho ug pinuy-anan. Ug tungod kay gimingaw man ko maong nia ko karon miduaw niya nga may daghan na sab diayng anak sama nako. Ug may sakit man diay siya nga kanser sa suso nga morag nakalamay na kay wa matambali. Ug suwerteng nakaduaw ko karon niya,” maoy taas nga asoy ug pamulong ni Patring nga malipayon dayon niyang puno:

“Ayaw kabalaka, Len. Kay may epektibo kaayo akong tambal alang nianang imong sakit. Dad-an tikag daghan kanunay aron seguradong makalingka­was ka nianang sakita nga way doktor makapaayo,” maoy pasalig ug pamulong ni Patring nga morag nakasinati na kaayo bahin sa sakit nga kanser diin si Ailen migakos na sab sa iyang amiga sa labihang kalipay.

“Sus, gidungog gayod diay sa Ginoo ug tanang santo ug santa ang akong pangaliyup­o nga ila unta akong salbaron sa giantos nakong sakit. Kay di man gyod ko makaaguwan­ta sa chemo nga gigamit sa mga doktor, kuyapan ako,” pulong pa ni Ailen nga nagluha gayod ang mga mata sa kalipay samtang naggakos gihapon sa iyang amiga. “Ug ikaw, Pat, ang ilang gipaanhi aron pagtabang nako,” padayong pamulong ni Ailen nga nagpamahid sa iyang mga mata.

“Tinuod tingali na, Len. Kay ning nangaging mga adlaw kanunay tikang nadamgohan. Maong mianhi dayon ko kay gimingaw lagi nimo. Ug maayo hinuon kay makatabang ko karon nimo. Kay ang epektibong tambal nga akong ihatag nimo sayon kaayong gamiton, imo lang imnon ug ihunad,” pulong pa ni Patring nga masaligon kaayo. “Inighiuli nako didtos among balay ako dayong andamon ang tambal nga akong ihatag nimo, Len, sa labing dali,” maoy pasalig ni Patring.

Ug tuod man dangtag upat ka adlaw nahibalik si Patring kauban ang usa ka anak-dalaga nga may dalang tulo ka galon nga puno sa sulod nga sa pag-ipis ni Patring og tunga sa baso nabantang sa among panan-aw ang likido nga punhag-pula ang kolor.

“Mao kini ang duga sa hinog nga miracle tree nga among gipuga. Tagsa ka galon ang makuhang duga sa matag hinog nga dagkong bunga sa miracle tree nga morag bola sa basketball ang gidagkoon. Mahimo kining imnon nimo, Len, sulod sa pila ka adlaw kay dili man madaot. Tulo ka galon kining among gidala karon aron dili ka mahutdan kay apil ang panghunad. Kay kinahangla­ng maayo dayon nang imong sakit, Len, aron dili ka na mag-antos. Maong dad-an ka namo kanunay og daghan niini kada anhi namo,” maoy pasalig ni Patring.

Tuod man, dangtag duha ka semana, nahibalik si

Patring kauban ang duha ka anak-dalaga nga may dalang upat ka galon nga duga sa miracle tree.

“Kadaghang tambal. Morag sobra na kaayo. Kay wa pa gani mahurot ang usa ka galon nga akong gigamit, morag nahunong na ang pag-ab-ab sa kanser, miuga nag sugod. Busa morag di na gani mahurot kanang tulo ka galon nga una ninyong gidala, maayo na ako. Makalingka­was na ako sa sakit nga niadto abi nakog mao nay makapudlon­g nako,” malipayong pamulong ni Ailen.

“Maayo hinuon, Len, kon maayo ka sa imong sakit bisan di pa mahurot ning gidala namong tambal. Kay mahimo mang magpadayon kag inom niini bisag naayo na sa imong kanser. Kay kining maong tambal mahimong makasanta sab sa ubang sakit nga mahimong motakboy kanato nga dili lang damhon,” maoy patin-aw ni Patring.

Tuod man wala gayod masipyat ang pangagpas namong tanan. Wala mahurot ang pito ka galon nga duga sa miracle tree nga gidala ni Patring ug sa iyang mga anak-dalaga. Naayo sa hingpit ang kanser ni Ailen nga nakalipay kaayo namong tanan— kang Ailen ug tibuok niyang pamilya lakip kanako nga iyang apohan, ug ilabi na kang Patring nga nakasalbar sa suod kaayo niyang amiga kaniadto sa ilang pag-eskuyla.

Miracle tree. Epektibo kaayo sa sakit nga kanser. Mao nay gigamit nga tambal sa daghang sakit sa kadaghanan­g tawo sa Mindanao. Nakasalbar sa akong pag-umangkon nga may sakit nga kanser. —

Tuod man, dangtag duha ka semana, nahibalik si Patring kauban ang duha ka anak-dalaga nga may dalang upat ka galon nga duga sa miracle tree.

 ?? ??
 ?? ??
 ?? ??

Newspapers in Cebuano

Newspapers from Philippines