Usa ka Panahon sa Kinabuhi ni DEUTERONOMEO LAZARUS

WTo everything there is a season….

--Ecclesiastes (3: 1) (Anib 7)

ALA madugay nawala si Senyora Pasya sa Mindanao. Iyang gipamaligya ang iyang kayutaan sa Tacurong ug Sarangani, lakip na ang iyang mga galingan sa mais ug humay. Unya milangyaw siya paingon sa Manila. Diha pa siya makatulog og husto sa dihang nakahigda na siya sa kama sa iyang bag-ong balay sa San Juan. Apan usahay, kanang halawom na ang gabii, kalit lang siyang mahatimbakuwas kay takuwahaw man lang mohamok kaniya ang lanog nga katawa. Kini moluganob sa iyang lawak ug sa likod sa iyang kaisipan ug dili na siya mahikatulog pagbalik kay ang kalisang mohakop na man kaniya.

Sa laing bahin, si Barabbas Bardon kalit lang usab nga nahanaw gikan sa kampo sa kasundalohan sa Mindanao. Nawala uban kaniya ang mga 20 ka tawo, kapin kun kulang, gikan sa kompaniya nga iyang gidala. Way misusi. Way giganahang mosusi. Maoy pagtuo sa kadaghanan nga dili siya mabasol sa gihimo niya batok kang Senyora Bonifacia Quijano-Tavera.

Unya pagpanglabay sa laay nga mga adlaw, milusot ang hungihong gikan sa mga mangangayam, nga si Capt. Barabbas Bardon ug ang iyang mga tawo nagtago-tago lang sa kalasangan sa Mindanao. Nakit-an kuno si Barabbas Bardon sa Sarangani, sa Sultan Kudarat, sa Dinagat, sa Compostela Valley, sa Pagadian, sa Agusan, sa abagahan sa Mt. Apo, ug sa uban pang mga dapit sa Mindanao nga dasok ang kalasangan.

Ang sunod nga balita bahin kang Barabbas Bardon tataw na apan nakapasurok sa dugo sa kadaghanan. Ang balita nga gidala hangtod sa dagkong inadlawng mga mantalaan sa Manila nag-ingon nga may grupo sa lost command sa kasundalohan sa Mindanao nga gipangulohan sa usa ka Capt. Barabbas Bardon, nangidnap sa lima ka turistang taga Taiwan nga nanuroy sa mga matahom nga dapit sa Mindanao. Ang lima, tapos sa negosasyon, gipalukat lang ni Barabbas Bardon ug pipila ka milyon ka pesos gumikan kuno sa iyang ‘kaluoy’ sa mga pamilya sa iyang gipangidnap.

Ang sunod nga balita labot kang Barabbas Bardon mao ang iyang pagdaob sa humayan sa usa ka negosyante nga wa mohatag sa iyang gipangayong ‘sensilyo’ lang kuno silbing protection money.

Unya paglabay sa pipila ka bulan, gi-raid niya ang dakong baboyan ni Lim Kitchai sa Sarangani ug gidala usab niya ang anak sa milyonaryong Insek ug gipalukat og dakong kantidad.

Way gitahod nga dapit si Barabbas. Ang bisan unsa nga makatawag sa iyang pagtagad iyang adtoon ug sulngon. Unya gisugdan niyag tawag ang iyang kaugalingon nga ‘Leyon sa Mindanao.’ Dinhi gikataw-an siya sa mga tawo ug sa mga estasyonan sa radyo sa katarongan nga walay leyon ang Mindanao sukad pa kaniadto nga batan-on pa ang kalibotan. May misugyot nga maayo pag tawgon na lang ni Barabbas Bardon ang iyang kaugalingon og ‘Iring Kumagat sa Mindanao.’ Mas nindot kining anggaa kay may natural and cultural flavor nga mohaom kaniya.

Taudtaod gyod nga mipilit kang Barabbas Bardon kining maong angga. Apan dihay usa ka brodkaster nga tabian kaayo ug nagdala sa usa ka programa nga para pakatawa lang sa mga tawo nga miingon nga maayong usbon ni Barabbas Bardon ang iyang angga kay dili maayo ang dating niini sa mga tawo. Ang ‘iring kumagat’ matod niya, tinap-anan ray sungkabon ug mga piso ra sa manok ug itik ug gangsa ug pabo ang biktimahon, samtang si Barabbas Bardon mokuha ug labaw pa niini. Maayo pang tawgon ni Barabbas ang iyang kaugalingon og ‘Sigbin sa Mindanao.’ Kining anggaa mas mohaom kaniya kay may flavor man nga lumad sa Pilipinas. ‘May sigbin ba god sa ubang mga nasod?’ sukna niya. Iyang tubag: ‘Wa, uy’. Unya iyang giawhag ang mga tawo sa pagtawag na lang kang Barabbas og ‘Sigbin sa Mindanao!’ Unya

mikatawa dayon siyag maayo.

Mga pipila ka adlaw tapos sa maong programa, ang tawo nga nagdala niini hikitang patay sa ngitngit nga eskina duol sa estasyonan sa radyo nga iyang gitrabahoan. Ang lawas niini natusak-tusak sa bala. Diha pay agi sa suwab sa bayoneta nga mitabas sa iyang tutunlan.

NANGLABAY ang mga adlaw. Nagkahiyos ang bahan ni Barabbas

Bardon. May uban nga nakalas sa iyang

major operations ug may uban nga nainutil intawon busa napugos pagpahulay. Ang uban mingbulag lang gayod kaniya kay gusto nang manginabuhing malinawon tapos makatigom og igo-igong kantidad nga ikapamuhonan. May uban usab siyang mga sakop nga mingbulag kaniya kay wa na makaagwanta sa ilang kinabuhi sa lasang, busa naghimo silag ilang kaugalingong grupo nga diha mo-operate sa urban centers diin ang kinabuhi mas hayahay ug

“profitable” gihapon kaayo. Kahinumdoman nga kining mga tawhana nga mingbulag kang Barabbas Bardon mga professional soldier gyod, busa disiplinado ug mabinantayon kon mao nay molihok. Ang pagkawala ning mga tawhana dako kaayog epekto sa grupo ni Barabbas.

Aron kahulipan ang nangawala kaniya ug magpabilin ang iyang grupo, ang ‘Sigbin sa Mindanao’ napugos pagdawat, isip bag-ong mga sakop, sa banggiitang mga kriminal: mga banggiitang kawatan ug tulisan, mga killer, mga rapist, mga mangingilad, mga escapees sa national penitentiary, mga human trafficker, ubp.

Kining bag-ong mga tawo ni Barabbas Bardon nagdulot kaniya og dakong problema: naglisod na siya pagkontrol niining mga tawhana mismo. Ang ilang kawalay disiplina ug kainosente sa mga protocol sa armed engagement moresulta kanunay sa daghan ug dagkong mga casualty. Misamot usab kasalbahis ang grupo ug bisag unsang mga dapit na lang ang ilang ‘bisitahan’. Hangtod nga ilang nasigpatan ang akong mga fishpond sa General Santos ug wa ko damha naengkuwentro ko si Barabbas Bardon ug ang iyang mga tawo face-to-face. Dinhi magsugod ang kataposan ni Barabbas Bardon (balikan ko unya kini paghisgot sa unahan)….

Unya kay nagpataka na lang lagi ug pagpang-raid, ang grupo sa ‘Sigbin,’ usa ka higayon, nakahimo gayod siya og usa ka dakong sayop: gisunog niya ang halapad nga plantation sa saging sa Davao sa usa ka dakong politiko ug gipabuto niya ang mga galingan sa mais ug humay niini sa Pagadian, sa Sultan Kudarat ug sa Compostela Valley, tungod lang

Gipangandaman ni Deuteronomeo Lazarus ang pagpakigharong kang Barabbas Bardon…

kay ang piyado niini wala mohatag og ‘gamayng’ kontribusyon (bisag ‘sensilyo’ lang god unta) sa ilang gipasiugdahang social amelioration fund alang sa mga kalag sa purgatoryo!

Kining maong hitabo nakadisturbo og dako sa dakong politiko. Gumikan niini, gitingal sa dakong politiko sa Gabinete, sa Kongreso ug sa kadagkoan sa kasundalohan ang dakong hulga sa kalinaw sa Mindanao: si Barabbas Bardon! Dinhi napugos pagtagad sa ‘Sigbin sa Mindanao’ ang kadagkoan sa kagamhanan ug ang nasod mismo. Unya nanggula sa mga mantalaan, wala madugay, ang mga profile ni Barrabas Bardon ug ang mga sinalbahis nga nahimo niini.

Usa ka doktor sa saykolohiya gikan sa University of the Philippines (UP) misulat og artikulo sa usa ka mantalaan sa Manila nga miinsister pag-ingon nga kining transformation ni Barabbas Bardon gikan sa iyang pagka sundalo ngadto sa iyang pagka terorista maoy kongkretong ilustrasyon kon unsay mahitabo sa tawo kon maupsan na sa pailob o kon sa imong pagtukmod kaniya siya mahiabot na sa ngilit sa mga dilaab.

Ang iyang impiyerno mangilabot kanimo ug mahimong imong impiyerno mismo!

WA madugay, ubos sa pagtinabangay sa kagamhanan, sa mga negosyante sa Mindanao ug sa dagkong mga civic organization, ug samtang naghunahuna ko sa akong maayong buhaton aron makabawi sa akong dakong investments, gisabwag sa Mindanao Command sa kasundalohan ang hulagway ni Barabbas Bardon ug ang pasalig nga si bisan kinsang makakuha sa maong wanted nga tawo—buhi o patay— makadawat sa kantidad nga tulo ka milyon ka pesos (P3,000,000.00) silbing ganti! Ang hugaw ug isog nga hulagway ni Barabbas Bardon gisabwag sa mga urban center ug gipapilit, silbing paskin, sa mga bungbong, mga paril, mga punoan sa kahoy, mga sakyanan, mga taytayan, mga banyera sa isda, mga tarima sa pantalan ug mga tarima sa kopras sa mga bodega, ug hangtod sa mga karomata sa mga mamunit og mga lata ug mga botelya sa kadalanan, ubp., ang hulagway ni Barabbas Bardon anaa: nagkatawa nga mahagiton ug masungogon. Misugod usab pagpagarpar dayon ang sabaan nga mga estasyonan sa radyo nga puwerteng maayoha mopuno ug mokuha sa mga estorya aron mahimo kining mas makalingaw ug maanindot paminawon. Sa mga tubaan ug mga painitan ug bisan sa itaas sa hagdanang kawayan diin maghingut-anay ang tabian nga mga asawa human sa paniudtong pinobre, ang ‘Sigbin sa Mindanao’ nahimong lami nga sumsoman.

Sa pagkasayod ko niini, gipundok ko dayon ang akong mga tawo nga nanagtrabo sa akong fishponds kanhi ug gibansay-bansay isip usa ka functional nga pundok nga andam makigharong sa lost command ni Barabbas. May retired colonel sa Philippine Army nga nailhan sa ngalang Marco Ravoi nga akong gikontrata aron maoy mo-train sa among pundok. Tulo ka bulan namong bansay-bansay sa kalasangan sa Dadiangas. Among gilakip sa among training ang paggamit sa lainlaing mga armas aron kami makabaton ug igong kahanas nga ikasukol sa grupo ni Barabbas Bardon. (PADAYONON)