Ang Industriya Sa Pagbuhi Og Native Nga Manok

(Ikaduhang Bahin)

NUMERO unong batnan sa usa ka mag-uuma nga mosulod sa pagpamuhi og dinaghang native nga manok mao ang ila mismong kasinatian. Lahi ra man god kon aduna gyoy kasinatian. Husto man tuod nga motambong og mga seminar o kaha mobasa og mga libro o kaha ang pagpangonsulta sa mga beterinaryo o kadtong mga mag-uuma nga dugay na niining maong industriya. Apan ang aktuwal nga mga panghitabo matag adlaw mas makahatag natog bulawanong leksiyon. Ang matag adlaw nga molabay samtang nagtanod kita sa atong manokan ug nag-atubang sa lainlaing suliran ug sitwasyon maoy kakuhaan nato sa igong edukasyon nga magamit sa umaabot. Ang maong mga leksiyon maoy magtultol kanato sa angayng buhaton.

Sa bisan unsang natad, ginaingon nga walay hulip ang kasinatian. Anha sad sa imong kasinatian makapupog kaalam nga magamit usay gikinahanglang tubag sa usa ka partikular nga suliran. Natural nga mag-agi og kasaypanan. Apan kini usab ang makahatag og leksiyon sa umaabot. Nan, kon kulang pa gyod sa kompiyansa ug kahibalo, mas maayong magsugod lang sa usa sa diyotay ug anam-anamon lang ang pagpasanay hangtod nga makakat-on na. Gastoso na man god kaayo kon matag bikil sa manokan mokuha kitag beterinaryo aron maoy mopiho sa suliran ug sa solusyon. Ang pagkuha og in-house nga espesyalista angay lang niadtong komersiyal na gyod ang gidak-on sa pagpamuhig manok.

Bisan ato nang giingon sa miaging gula nga dili delikinte ang pagbuhi og native nga manok, apan mahinungdanon gihapon kaayo ang kalimpiyo sa ilang mga pensa, mga batoganan, mga pugaran, tubig nga mainom, tuktokon. Anha sa kalimpiyo sa tibuok produksiyon magsugod ang himsog ug malipayong mga manok nga nakapagawas gayod sa ilang pamatasan isip manok. Gamayng impeksiyon lang nga dili mabantayan, mopayhag na kini sa tibuok manokan ug dako kaayo ang mawala nga puhunan. Maong mentras wala pay motakboy nga sakit sa manok, pihoon nga adunay sistema sa biosecurity ang tibuok manokan. Limitahan ang bisita nga mosulod sa manokan ug magbutang og foot bath sa pulta-mayor aron kon adunay madala nga virus, bacteria ug uban pang pathogens ang si binsa kinsang mosulod, dili kini mokaylap sa tibuok manokan.

Ang bag-ong mga manok nga gikan sa laing lugar nga buot nimong ilakip sa imong gibuhi angay nga ibutang una sa laing pensa

gawas sa manokan sulod sa lima ka adlaw aron pagseguro nga wala silay mga sakit nga posibleng makatakod sa tibuok manokan. Kon nagduda ka nga adunay gipakita nga mga sintomas sa sakit, ayaw kinig isulod sa imong manokan aron dili maangin ang kadaghanan sa imong manok.

Makatabang sab sa kalimpiyo kon maghamyang og tahop sa humay sa mga brooding pen. Ang tahop makakontrolar sa ammonia build-up nga maoy kasagarang baho nga gikan sa mga manokan. Makatabang sab kini nga dili kaayo managhan ang langaw. Gawas pa, mabansay usab sa mga manok ang ilang batasan nga mahiligon sa pagkaykay.

Pihoon usab ang materyales nga gamiton. Ang buot natong ipasabot, ang parent stocks kun breeding materials nga maoy sinugdanan sa imong linyang gikinahanglan nga maggikan gayod sa kasaligang tinubdan. Ang mga laki nga gamiton nga pangpaupa kinahanglan nga nagbaton og hapsay ug tin-aw nga bulok sa balhibo, pormado nga tapay, dagko og lawas, tag-as og tiil, hapsay ang tambulok, ug ang lawi perpektong pagkaarko. Samtang sa mga bayeng himungaanon, pilion kadtong dagko, pula, ug hamis nga tapay; kadtong mga baye nga dagko sa naandan niyang matang, ang aping pution ug daw umogon, luag og sipit sa lubot, ug dako ug umogon ang lubot. Ang baye ug laki angayng managsamang anak sa maayog kalidad nga ginikanan ug labaw sa tanan— ug labing mahinungdanon— nga dili sila gikan sa usa ra ka manokan. Pinaagi niini, malikayan ang pag-unayay og sanay (in-breeding) sa imong mga manok. Atong timan-an nga ang mga manok nga mingsanay pinaagi sa pag-unayay menos kaayog kalidad ug dali rang taptan og mga sakit gawas nga managhan ang manok nga abnormal. Makapamenos sab kini sa gitawag og genetic vigor. Ang in-breeding usa gayod ka dili maayong kahimtang sa pagsanay sa bisan unsang hayopan.

Ang native nga manok magsugod nag pangitlog kon moedad nag lima ngadto sa unom ka buwan. Mangitlog kinig 60 hangtod sa 100 ka itlog matag tuig depende sa imong pag-atiman. Busa kon maghinangat na ang panahon sa ilang pagpangitlog, angay nga andam na ang mga pugaran nga hinanigan og madre kakaw o kaha dahon sa tanglad o kaha uhot. Ug kon buot nimong mosanay dayon ang imong mga manok, maayong mogamit og incubator. Ang bentaha sa incubator mao nga kontrolado nimo ang gidaghanon

Di ba kaha angayan na pod natong tan-awon nga aduna pod diay laing rason nga kinahanglang sulbaron sa atong gobyerno ug komunidad? Di ba kaha nga ang inanayng pagkahanaw sa third spaces o ang pagdumili natong mga ginikahanan o magtutudlo nga moadto ang atong kabatan-onan sa mga third space mao pod ang usa sa mga rason nganong galisod ta og sabot nila ug naglisod pod sila og sabot sa ilang kaugalingon?

sa matag batch sa imong mga piso. Usa man god sa makahasol sa pagmanokan mao kanang wala ka nay kontrol naghinagdan nga edad sa imong mga piso. Dili na nimo matiman-an hain sa mga himungaan ang imong gipugad sa unsa nga mga adlaw. Matag edad man god sa manok aduna usay piho nga paagi sa pag-atiman. Busa kon dili tataw ang imong batches kay nag-iyahay na lang lagig pamiso ang mga himungaan, labor-intensive sab kini kaayo, ug labad sa ulo ang pagtimaan sa ilang mga pangedaron. Apan kon gipugad nimo sila ngadto sa dagko nga batches, daghan usab sila nga parehas og edad busa matingob-tingob sab nimo ang pagpreprar sa puparehas nga klase sa tuktokon ug puparehas nga pag-atiman sa matag batch.

Dili usab magpangikog pag-cull sa mga manok nga tag-as nag edad. Bisan tuod kon ang native nga manok mangitlog gihapon bisan nag-edad nag walo ka tuig o kapin pa, apan ang iyang labing produktibong katuigan sa pagpasanay mao ang hangtod sa tulo ka tuig. Human niini, mokidar na ang iyang produksiyon. Kon nagplano ka nga mag-cull, tinguhaa nga aduna usab kay mga RTL (ready-tolay) nga ihulip niini aron dili mabugto ang imong produksiyon.

Ang native nga manok nagkinahanglan og saktong ranging space. Ang husto nga ratio niini mao nga ang matag manok nagkinahanglan og usa ka metro kuwadrado o kapin pa nga luna nga sarang niyang kasuroy-suroyan. Ang mas simpot niini moresulta sa stress sa manok ug dali ra kaayo silang magkasakit tungod sa overcrowding. Kon sakto ang ilang ranging space, dili kaayo sila magsabongay kay dili man kaayo sila mag-ilogay sa lugar ug ang mga sagbot sa palibot dili usab masusot kay makahigayon man sa pagtubo. Ang free range man god nga mga manok nagkinahanglan og forage nga sagbot ug uban pang kumpay alang sa ilang tinubdan sa bitamina og minerales.

Ang mga piso usab nga bag-ong gipugad nagkinahanglan og kainit (kon buot nimo nga lahion dayon sila sa ilang mga inahan human sila mapugad). Ang matag piso nagkinahanglan og 1 watt of power. Sa ato pa, kon ang gi-brooder nimong mga piso miabot og 50 ka ulo, butangan sab nimog bombilya nga 50-watt aron sakto ang kainiton nga ilang makuha.

Taliwa sa kalig-on sa panglawas sa native nga mga manok, aduna gihapoy panahon nga mataptan silag sakit. Ang labing komun nilang balatian mao ang atay, dunlok, puko, pukwang, sayab, ubo, sip-on, ug ang labing makuyaw sa tanan mao ang bird flu. Busa sa dili pa kining maong mga balatian moatake, mas maayong bakunahan nimo ang tanang manok batok ning maong mga sakit. Ang manok nga bakunado sustenedo usab sa sakit. Kon mataptan man gani, dili dayon maluro sa balatian. Kon adunay pipila nga nagpakitag sintomas sa sakit, lahion kini sila og pensa ug tambalan hangtod nga mamaayo. Ibalik sa grupo kon hingpit nang maayo. Makatabang usab kon i-disinfect ang tibuok manokan matag karon ug unya. Pihoon lang nga ang

disinfectant nga gamiton dili makadaot sa mga manok ilabi na sa mga piso.

Gawas sa bakuna, sagolan og suplementong bitamina ang tubigilimnon sa imong mga manok.

Puydeng mogamit og pinuga nga duga sa kamunggay, molasses, mga

fermented nga duga sa prutas, ug uban pang inantigong pormulasyon. Ang mga tubigan ibutang sa landong nga mga bahin sa manokan kay kon madangdang kini sa kainit, mahimong moresulta nga sip-onon ang imong manok ug uban pang sakit sa ginhawaan.

Angay usab nga anaa kanunay sa hustong ratio ang sunoy ug himungaan. Gisugyot nga ang matag sunoy paresan usab og unom ngadto sa walo ka himungaan. Kon diyotay ra ang gidaghanon sa himungaan, posible nga maabusohan ang mga himungaan. Kon naglabi usab ang himungaan, posible nga daghang itlog ang dili ma-fertilize kay dili na man maato sa sunoy og upa ang tanang himungaan.

Adunay daghang paagi nga makadaginot gayod sa pagmanokan. Una, mahimong mogamit og mga housing material nga abunda sa matag dapit. Mogamit og ipil-ipil, kawayan, nipa, kugon, anahaw, o unsa pa dihang indigenous materials nga halos libre ra sa inyong lokalidad. Mananom usab og madre de agua, napier, o unsa pang kumpayon nga paborito kaayo sa mga manok. Ang tahop sa humay og cracked corn maayong isambog sa ilang tuktokon. Kon halapad ang lugar, mananom og kapayas o kaha kamote. Ang ganas ug unod sa kamote ampay kaayo sa mga manok. Pahutakan sa manok ang hinog nga mga kapayas ug saging alang sa ilang panginahanglan sa bitamina. Kon dunay mga lubi o kaha sapal nga dili na kapuslan, iitsa sa manok kay ampay kaayo kini nila.

Angay usab nga hatagan og panahon ang pagplano unsaon pagbaligya ang imong produkto. Hukman mo usab kon unsa gyod ang nag-unang tuyo sa imong pagbuhi og manok: alang ba sa karne, itlog, o kaha piso. Ang matag usa niini adunay lainlain nga modelo sa patigayon ug nagdepende pa gyod kon unsay hingusogan sa inyong dapit. Kay ania ka man sa native nga manok, nan, unsa may nakalabaw sa native nga manok ngadto sa laing mga matang? Natural, ang lami sa karne niini. Maong dinhi ka mopokus sa imong estratehiya sa pagbaligya.

Kon mahinagdan na nimo ang pagbuhi sa piso— nga ang buot ipasabot, kanunayng adunay nagsumpot nga edad sa matag

batch nga gibaligya— nan, wala usay bugto ang imong pagbaligya nga sinemana ba o kaha lat-angan og semana. Paningkamoti nga magtultol ka sa frequency sa imong pagharbes sa manok aron makamugna kag regular nga pattern sa pagbaligya. Ang mga konsumedor ugod magtimaan man kon unsa kang adlawa mamaligya sa imong mga manok. Kon maguba kining maong

pattern, maataw-ataw usab ang imong pumapalit nga nagdahom nga makapalit sa naandang adlaw unya kalit ka lang mipalta sa unsa diha nga rason.

Pangandaman usab nimo ang kalamidad. Sa matag karon ug unya, adunay moabot nga katalagman nga dili damhon. Magtipig kag tipik sa imong kinitaan alang niini. Kay kon simbako mapayhag ang imong manokan, aduna ka pay kantidad nga makuot aron makasugod gilayon sa laing pakigharong sa pagpamuhig native nga mga manok. —