Bisaya

Pagipagi Epektibo Alang Sa Samad

- Ni NARCISO CAPAROSO

Ang samad maoy bikil sa atong lawas nga usahay kalit kaayong modangat kanato nga dili damhon. Tungod kay bikil kini nga mamugna usahay sa kaugalingo­n natong lihok nga nabikil o nasipat nga usahay may kalabotan ang laing tawo. Ang nakapait ra ba kay ang samad sakit ilabi na kon dako nga samad, lisod kaayong antoson. Ilabi na kon kusog ang agas sa dugo, maghemorrh­oids, pilegrong makapudlon­g kanato. Ug ang samad ra ba kon dili dayon matambalan o dili madapatag maayong tambal mahimong dako kay mag-ab-ab, mahimong bahak nga makahatag barot nga baho, makahasol kaayo nato. Busa ang samad kinahangla­ng matambalan dayon aron daling maayo, dili makahatag kanatog dakong problema. Ug naay daghang maayong tambal sa samad nga makuha sa atong palibot nga walay gasto, kay dili na kinahangla­ng moadtog botika. Naay daghang tanom o herbal nga maayong pangtambal sa samad gagmay o dagkong samad. Ang usa sa maong mga tanom o herbal nga maayo kaayong tambal sa samad, gagmay o dagkong samad mao ang pagipagi nga makita ug makuha nga sayon kaayo kay gitanom daplin sa mga tugkaran, dalan ug mga kalsada sa bisan asang dapit dinhi sa atong nasod. Gitawag pagipagi ang maong tanom tungod kay ang iyang mga dahon may mga budlis nga samas mga budlis sa panit sa pagi. Epektibo kaayong tambal sa samad ang pagipagi tungod kay ang bugnaw ispisong duga dali kaayong makapatang-on sa dugo bisan unsa ka dako ang samad, daling mauga ug daling maalim. Mao kana ang nakita ning tagsulat sa daghang higayon sa mga tawo nga nakabaton og dagkong samad sa among dapit. Ang usa gani ka maayong pananglita­n mao ang nahitabo sa gatasan nakong baka nga ang usa ka tiil diriyot nabali kay nalambod pag-ayo sa gihigtang tuod. “Maayong ihawon na lang nang bakaha kay maglisod na paglakaw nianang tiil nga dakog samad, hapit na gani maukab nang iyang kuko,” maoy pahayag sa akong mga pag-umangkon ug magulang nga nagtan-aw sa baka nakong nagtakihod paglakaw. Kay dili na man ikatunob pag-ayo ang tiil nga may dakong samad. Apan anugon kaayo kon ihawon ang mao nakong baka kay katulo pa lang nanganak nga dagko kay kaliwat sa bakang Arabe. Busa kinahangla­ng akong salbaron si Sinalikway, ang tawag nako sa gatasang baka nga way miyembro sa among kooperatib­ang mikuha sa gipahigayo­n namong Livestock Project tungod kay gamay ug niwang maong akoy napugos pagkuha kay maoy Tsirman. Dako ang samad ni Sinalikway busa kinahangla­ng maoy gamiton nako ang tambal nga may daghan kanunayng makuha nga menos gasto o walay gasto. Maoy hinungdan nga ang pagipagi maoy akong gigamit kay may daghang nanubo daplin lang sa among tugkaran maoy kanunay namong gigamit matag higayon nga dunay masamad sa mga sakop sa among pamilya. Ug sumala sa akong gituohan maayo kaayo ang resulta. Sulod lang sa unang tulo ka adlaw nakita nakong mianam dayon pag-uga ang samad, wala na mag-isa. Ilabi na kay si Sinalikway nagpundo kanunay, morag nakaayon kaayo sa maong tambal nga akong gigamit.

Ang bugnaw ug ispisong duga morag nakahupay sa kasakit sa iyang samad. Maong nadasig kaayo ako pagtambal sa iyang samad kada buntag nga mamalhin ako niya , wala na sab siya magtakihod pag-ayo sa paglakaw. Apan ang ako lang gikatingad-an sa dihang nagsugod na hinuog kaalim ang iyang samad, si Sinalikway ingon sa naglikay na, mopalayo inigkakita nakong magbitbit og tag-as ug lagpad nga mga dahon sa pagipagi. Tungod kay ako na lang pug-on ang pagipagi diretso sa iyang samad. Wala na nako pug-a daan kay mayabo usahay. Ug wala gayod makawang ang akong mga paningkamo­t. Kay wala dangtig duha ka bulan naayo sa hingpit ang dakong samad sa tiil ni Sinalikway nga gituohan sa akong magulang ug mga pag-umangkon nga dili na makalakaw tungod sa kadako sa samad sa tiil nga ang kuko diriyot nang maukab. Ug didto namatud-an sa hingpit nga ang pagipagi maoy usa sa labing maayong tambal sa samad nga daling maalim ug walay gasto. –

 ?? ??
 ?? ??
 ?? ??

Newspapers in Cebuano

Newspapers from Philippines