Paano Natin Mapipigil...
Paano natin mapipigil ang pagkalat ng fake new?
SA nakalipas na ilang linggo, inulan tayo ng kung anu-anong fake
news tungkol sa iba’t ibang pangyayari sa bansa – tungkol sa nagaganap na kaguluhan sa Marawi, ang administrasyon ni Pangulong Duterte -- at iba pang mahahalagang kaganapan sa buong mundo.
Ano ba ang kahulugan ng fake news o mga balitang hindi totoo?
Ayon sa Merriam Webster dictionary, ito’y balitang walang katotohanan at mababasa sa peryodiko o isang newscast sa radyo at telebisyon, sa online o social media o mga huwad na news websites.
Ang mga balitang ito’y walang basehan ngunit ito’y iniimprenta ng mga hindi kagalang-galang na mga pahayagan at inilalagay o ipinepresenta sa mga websites na ito bilang mga totoong impormasyon. Makikita ang isang uri ng fake news sa mga headlines na nakatatawag-pansin o mga iniimbentong mga istorya o balita upang dumami ang babasa nito at tumaas ang kita. Kadalasan, ang mga istoryang ito’y lumalabas sa mga news search results sa Internet, at pagkatapos ay inilalagay sa Facebook, at sineseryoso ng mga third parties. Sa kasalukuyan, nanggagaling ang karamihan ng fake
news sa mga websites kung saan hindi inilalagay ang pangalan ng publisher (upang hindi nga naman sila mahabla ng libelo).
Paano naman natin malalaman kung ang isang uri ng impormasyon ay fake news? Inilatag kamakailan ng International Federation of Library Associations and Institutions ang mga paraan upang makilala ng sinuman ang fake news: pag-aralan ang source o pinanggalingan ng nabasang impormasyon (upang maunawaan ang layunin ng naglimbag ng impormasyong iyon); basahin hindi lamang ang headline kundi ang buong istorya; suriin ang mga awtor upang malaman kung sila’y totoo nga at kapani-paniwala; tingnan ang petsa kung kailan inilimbag ang balita ng isang publikasyon upang malaman kung napapanahon o up-todate ang balita; magtanong sa naglabas ng balitang iyon upang malaman kung ang layunin ng publisher ay ipresenta ito bilang isang satire (sa panitikan, ito’y impormasyon o komentaryong gumagamit ng katatawanan o panghihiya upang ibunyag ang kamangmangan ng mga tao, lalo na sa larangan ng pulitika); at magtanong sa mga eksperto – halimbawa, mga pinagpipitaganang mamamahayag o broadcaster, o kolumnista na galing sa mainstream media. Marahil, napansin ninyong ang pinakamabilis na kumalat
na fake news ay yaong nag-aanunsiyo sa mga cell phone na may
sasabog na bomba sa isang gusali, opisina o paaralan. Sa situwasyong ito, ang fake news ay maaari ring mga prank calls.
Bilang mga Kristiyano, paano natin mapipigil ang pagkalat ng fake news? Ayon sa isang pastoral
exhortation na inilabas kamakailan ng Catholic Bishops Conference of the Philippines (CBCP), hindi maaaring maging bahagi ng anumang kasinungalingan at panlilinlang ang isang Kristiyano.
Ayon kay Archbishop Socrates Villegas, pangulo ng CBCP, ang tungkuling sambitin ang katotohana’y kasinghalaga ng prinsipyo ng moralidad: gumawa ng mabuti, iwasan ang masama.
“Nakasasalalay sa pag-unawa ng totoo at tunay na impormasyon o balita ang mga desisyong personal at yaong may kinalaman sa lipunan. Inililihis sa tamang landas at pagdedesisyon ang maraming tao at komunidad ng mga alternative factsat fake news. May mga taong ginawa nilang misyon ang iulat ang mga bagay na hindi naman nangyari, itago ang tunay na nangyari, at baligtarin ang mga impormasyong dapat sana’y inireport nang tuwid,” wika ni Villegas. “May obligasyon ang mga mamamayan na arugain ang lipunan at ito’y mangyayari lamang kung laging iniuulat ang katotohanan. Ito ang bokasyon ng mga nasa media.”
Binatikos niya ang social media. Aniya’y noong una’y nangako ang social media na gagawin nitong demokratiko ang pagpapalitan ng kuru-kuro at impormasyon, subalit ang nakalulungkot ay: ang social media ang siya ngayong pinanggagalingan ng alternative facts at fake news. “Ito’y kasalanang labag sa prinsipyo ng pag-ibig at pagmamalasakit sapagkat pinipigil nito ang mga taong gumawa ng mga tamang desisyon!” ani Villegas.
Kaya, ipinayo ni Villegas sa kanyang exhortation ang mga sumusunod:
Huwag tangkilikin, suportahan o gawing popular ang mga pinanggagalingan ng mga alternative facts o fake news.
Pasinungalingan ang anumang huwad na balita o impormasyon o data na mababasa.
Iwasang ikalat ang anumang fake news sa social media, o kahit sa pagsasalita lamang, o sa pamamagitan ng ibang uri ng pagkakalat ng maling impormasyon.
Tukuyin ang mga pinanggagalingan ng fake news upang mabigyang-babala ang mga tao at malaman nila kung aling
media at websites ang dapat iwasan.