Buklat/Mulat
KAUNA-UNAHAN kong aklat pambatang may paksang pangkasarian ang Ang Tatay ni Klara/ Ang Nanay ni
Erwin (Kahel Press, 2018) na may ilustrasyon ni Tokwa Peñaflorida. Pumapaksa ito sa LGBT na magulang ng dalawang pangunahing tauhan. Hindi na bago sa akin ang pagsusulat ng ganitong paksain dahil noong ako’y nasa kolehiyo sa UP Diliman, nakasulat na ako ng isang tulang pambata na nagtatampok ng dalawang batang tinutuklas ang kanilang sekswalidad sa pamamagitan ng role playing sa Santakrusan. Nalathala ang tulang ito sa literary folio ng Philippine Collegian. Nakasulat na rin ako ng isang kuwentong pangkabataan na nagtatampok ng isang baklang teenager. Naisulat ito sa anyong
metafiction na coming of age. Matagal ko na itong naisulat ngunit malalathala pa lamang sa darating na Nobyembre bilang bahagi ng inedit namin ni Jack Alvarez na antolohiya ng LGBT young adult na kuwento at sanaysay.
Nagkainteres akong sulatin ang kuwentong ito nang mapansin kong bibihira ang pumapaksa ng mga lesbian at baklang magulang sa mga aklat pambata sa Pilipinas. Nauna nang tinalakay ang dalawang babaeng magulang sa Ang Ikaklit sa
Aming Hardin (2012) ngunit para sa akin, kulang pa ang representasyon ng mga pamilyang LGBT sa ating panitikang pambata. Hindi sapat ang iisa lamang. Napagyaman ang kuwentong ito nang maging
research fellow ako sa International Youth Library sa Munich noong 2016. Paksa ng aking pananaliksik ang mga picture book ng daigdig na pumapaksa ang LGBT. Sa aking pagbabasa at pagtatala ng mga datos, napansin kong may pagkakahawig ang mga nilalaman ng aklat—laging tungkol sa dalawang ama o dalawang ina; tungkol sa bullying ng isang bakla o transgender na bata (halimbawa, pinagtatatawanan at tinutukso ang batang lalaking malambot kung kumilos, nais maglaro ng manika, o kaya’y nais magsuot ng gown); at ang pagpapakasal at pagbuo ng pamilya ng dalawang lalaki o dalawang babae bilang katuparan ng pangarap at ipinaglalaban ng LGBT liberation movement sa daigdig.
Hinamon ko ang sariling sumulat ng naiibang kuwento na hindi katulad ng mga nalathala na. Sinadya kong hindi sumulat ng kuwento na nakasanayan na sa nasabing paksain. Partikular na, mahigit sandosena na ang mga kuwento tungkol sa dalawang nanay o dalawang tatay. Kung ito ang aking susulatin, ano na lang ang aking magiging kontribusyon sa panitikan? Sadya kong hindi ipakita ang isang magulang sa pamilya ng dalawang bata. Hahayaan kong magpuno sa puwang ang mga mambabasa. Maaaring ang mga magulang sa aming aklat ay mga single parent o maaari namang may karelasyon sila ngunit hindi iyon ang mahalaga sa kuwento. Mas tutok ng naratibo ang pagiging responsable at mapangkalingang magulang ng mga LGBT. Naisulat ko rin ito dahil kailangan ng diversity sa paglikha
ng picture book sa Pilipinas. Nais kong ipakita ang kakaibang kayarian ng pamilya at magulang. Dagdag pa, sinadya kong gawing de-kahon ang depiksiyon ng bakla at lesbian na magulang. Ibig sabihin, ang bakla ay ang karaniwang pagkakaunawa ng mga Pilipino sa bakla—malambot, malikhain, at nagtatrabaho sa isang salon o parlor. Samantala, ang lesbian naman ay matigas, waring maton, at nagtatrabaho bilang drayber ng bus. Ginawa ko ito dahil napapansin kong ang katanggap-tanggap at kagalang-galang na uri ng bakla’t
lesbian sa Pilipinas ay sang-ayon sa depinisyon at pananaw ng mga heterosekswal—kung bakla ay guwapo, matikas, at maskulado; kapag lesbian naman ay maganda, hitsurang babae, at nakameyk-up (iyong tinatawag na lipstick lesbian). Nais kong may malayang imaheng matutularan ang mga LGBT at hindi iyong iisang hulma lamang.
Sa pamamagitan din ng aklat na ito, nais kong wakasan ang heteroseksistang pananaw sa pamilya at lipunang Pilipino.
Ito ang kauna-unahan kong nalathalang aklat pambatang LGBT dahil may imbitasyon ako mula sa Kahel Press na magpadala ng isang radikal na katha. Nagpapasalamat ako sa kanila dahil sa pagkakataong ito. Matagal ko nang pinangarap magkaroon ng kuwentong gaya nito ngunit hindi ko maisulatsulat dahil baka wala namang maglalathala. Nagkataong nakinig si Ruth Catabijan, ang tagapaglathala at editor ng Kahel Press, sa aking lektura sa Alternative Classroom Learning Experience (ACLE) sa UP kaugnay sa radikal na panitikang pambata. Nakarating sa kaniya ang aking hamon at imbitasyon na lumikha ng mga progresibo at walang kinatatakutang aklat pambata. Pagkaraan ng lekturang iyon, nilapitan niya ako at sinabihang magpadala ng mga kuwento. Ang nalathalang aklat ang kaniyang napili mula sa limang akdang aking ipinasa. Hindi ko mapagyayaman ang kuwento kapag walang publisher na handang buhayin at ilathala ang aklat.
Matapang at handa na ang mga publisher na lumikha ng mga aklat na may sensitibong nilalaman. Kung naisulat ko ang kuwento noong lima o sampung taon na ang nakakaraan, baka natulog lang ang manuskrito sa aking hard drive. Ang taong 2018 ay exciting na taon sa panitikang pambata sa Pilipinas dahil sa kapangahasan ng mga publisher, manunulat, at ilustrador na lumikha ng mga aklat na may ganitong tema. Hindi nag-usapusap ang mga tagapaglathala ngunit tatlong palimbagan ang naglabas ang aklat pambatang LGBT noong nakaraang Manila International Book Fair.
May lumalaganap na diwa at kilusan ngayon tungo sa mapagpalayang pananaw sa mga LGBT. Kailangang maipatupad ang panukalang batas na magbibigay-proteksiyon sa kanila sa iba’t ibang aspekto ng buhay gaya ng karampatang